Giải pháp hai nhà nước nhằm thành lập một Palestine độc lập là “lối thoát cơ bản” cho cuộc xung đột Israel-Hamas, ông Tập Cận Bình cho biết hôm thứ Năm trong bài phát biểu công khai đầu tiên của nhà lãnh đạo Trung Quốc về cuộc chiến kể từ khi cuộc chiến nổ ra gần hai tuần trước.
“Ưu tiên hàng đầu hiện nay là ngừng bắn càng sớm càng tốt, để tránh xung đột mở rộng hoặc thậm chí vượt khỏi tầm kiểm soát và gây ra một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng”, ông Tập được đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV dẫn lời.
Ông Tập, người đưa ra nhận xét này trong cuộc gặp với Thủ tướng Ai Cập Mostafa Madbouly ở Bắc Kinh, cho biết Trung Quốc sẵn sàng hợp tác với Ai Cập và các quốc gia Ả Rập để “thúc đẩy một giải pháp toàn diện, công bằng và lâu dài cho vấn đề Palestine”, theo CCTV.
Nhà lãnh đạo Ai Cập đã đến Bắc Kinh để tham dự Diễn đàn Vành đai và Con đường, một sự kiện nổi bật đánh dấu một thập niên sáng kiến cơ sở hạ tầng toàn cầu đầy tham vọng và gây tranh cãi của Tập Cận Bình.
Ông Tập cũng ca ngợi Ai Cập đóng “vai trò quan trọng” trong việc hạ nhiệt căng thẳng, đồng thời nói thêm rằng Trung Quốc ủng hộ nỗ lực của nước này trong việc viện trợ nhân đạo cho Gaza, CCTV đưa tin.
Hôm thứ Tư, Ai Cập đã đồng ý cho phép viện trợ nhân đạo vào Gaza thông qua cửa khẩu biên giới Rafah, trong một thỏa thuận do Tổng thống Mỹ Joe Biden và người đồng cấp Ai Cập Abdel Fattah el-Sisi làm trung gian trong một cuộc điện đàm.
Biden đã đạt được thỏa thuận trong chuyến thăm kéo dài 7 giờ tới Israel hôm thứ Tư – một phái đoàn ngoại giao cấp cao nhằm thể hiện sự ủng hộ trung thành đối với đồng minh Mỹ đồng thời kêu gọi kiềm chế trong phản ứng của nước này ở Gaza.
Nhưng vẫn chưa rõ khi nào đoàn xe viện trợ sẽ được phép vào Gaza và thỏa thuận ban đầu về 20 xe tải chỉ là một phần nhỏ trong số 100 xe tải mỗi ngày mà Tổ chức Y tế Thế giới cho biết là cần thiết.
Cuộc xung đột, bắt đầu sau khi Hamas phát động một cuộc tấn công khủng bố tàn bạo và có phối hợp nhằm vào Israel vào ngày 7 tháng 10 khiến khoảng 1.400 người thiệt mạng, là một minh chứng rõ ràng cho thấy sự chia rẽ ngày càng sâu sắc giữa các cường quốc thế giới.
Theo cơ quan y tế địa phương, cuộc bắn phá và bao vây Gaza sau đó của Israel đã giết chết khoảng 3.500 người Palestine, trong đó có hàng trăm trẻ em.
Vài giờ trước khi Tổng thống Biden đến Israel, Vladimir Putin của Nga đã tới Bắc Kinh để tham dự Diễn đàn Vành đai và Con đường. Nhà lãnh đạo bị cô lập về mặt ngoại giao đã được tiếp đón với tư cách khách mời danh dự, ngồi cạnh ông Tập và phát biểu trực tiếp sau ông tại lễ khai mạc trước ba giờ đàm phán song phương.
Trong cuộc gặp, hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về cuộc xung đột ở Trung Đông mà ông Putin nói là “mối đe dọa chung” đã đưa Nga và Trung Quốc xích lại gần nhau hơn.
Trung Quốc và Nga đều kêu gọi ngừng bắn trong cuộc xung đột đang gia tăng và từ chối lên án rõ ràng Hamas – trái ngược hoàn toàn với sự ủng hộ dành cho Israel từ Mỹ và các nhà lãnh đạo trên khắp châu Âu.
Việc Bắc Kinh từ chối lên án Hamas đã gây ra sự tức giận và cảm giác thất vọng sâu sắc từ Israel – cũng như những lời chỉ trích từ các quan chức Mỹ. Trung Quốc cũng không lên án việc Putin xâm lược Ukraine, khiến nhiều thủ đô châu Âu tức giận.
Khi chiến tranh của Israel leo thang, Bắc Kinh đã thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ hơn đối với người Palestine. Cuối tuần trước, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cáo buộc hành động của Israel “vượt quá phạm vi tự vệ”.
Tuy nhiên, Trung Quốc đã tìm cách thể hiện mình là một trung gian hòa giải trung lập trong cuộc xung đột.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết họ sẽ cử Đặc phái viên Trung Đông Zhai Jun tới khu vực trong tuần này để thúc đẩy các cuộc đàm phán hòa bình và thúc đẩy lệnh ngừng bắn.
Trung Quốc có lợi ích kinh tế sâu sắc ở cả Nga và Trung Đông mà nước này muốn bảo vệ bằng mọi giá, đặc biệt là việc nhập khẩu dầu khí.
Việt Linh (Theo Asia Times)