Ẩn dưới những cành thông trong khu rừng phía đông bắc Ukraine, họng một khẩu pháo thời Liên Xô nhô lên, nhắm vào một nhóm lính bộ binh Nga đang tiếp cận cách đó nhiều km.
Một người lính Ukraina ra hiệu khai hỏa rồi nhanh chóng bỏ chạy tìm chỗ ẩn nấp. Tiếng nổ sấm sét của viên đạn được phóng ra tạo ra một làn khói đen cuồn cuộn phía trên những ngọn lửa màu vàng.
Tại đây, dọc theo một khu vực nhỏ của chiến tuyến dài 1.200 km (745 dặm), quân đội Moscow đang tiến hành một cuộc tấn công dữ dội nhằm trấn áp lực lượng Ukraine, đánh lạc hướng họ khỏi cuộc phản công khốc liệt và giảm thiểu số lượng quân mà Kiev có thể gửi đến.
Chiến thuật của Điện Kremlin có nguy cơ làm chậm hơn nữa tốc độ của cuộc phản công đã được phát động gần ba tháng trước. Nỗ lực của Kiev nhằm giành lại lãnh thổ do Nga chiếm đóng chỉ mang lại những lợi ích tối thiểu và tổn thất nặng nề, đồng thời thời gian không còn nhiều cho quân đội Ukraine, những người phải cố gắng tận dụng tối đa những tuần cuối cùng của mùa chiến đấu mùa hè.
Quân đội Ukraine hiện coi các trận chiến ở phía đông bắc, đặc biệt là gần thị trấn Kupiansk, ở khu vực phía bắc Kharkiv và trong các khu rừng gần Lyman, là cuộc tấn công chính của Nga.
Đồng thời, các hoạt động tấn công chính của Ukraine tập trung ở phía nam, nơi họ đang tiến dần về phía bờ Biển Azov trong một nỗ lực rõ ràng nhằm cắt đứt hành lang đất liền tới Bán đảo Crimea mà Nga đã chiếm giữ vào năm 2014. Làm như vậy sẽ chia đôi vùng đất do Nga chiếm đóng ở miền nam Ukraine, làm suy yếu các tuyến tiếp tế của Moscow.
Thứ trưởng Quốc phòng Hanna Maliar kêu gọi các nhà quan sát đo lường tiến bộ của Ukraine không phải bằng km hay mét mà “bằng thực tế là chúng tôi đã thành công trong việc tiến lên trong những điều kiện như vậy”.
Các quan chức Ukraine cho biết, trong khi nhằm mục đích giữ cho quân đội Ukraine bận rộn dọc theo mặt trận phía đông bắc gần như tĩnh lặng, Nga cũng đã có thời gian để tăng cường phòng thủ ở phía nam, bao gồm cả việc rải mìn trên diện rộng để làm chậm bước tiến của Kiev theo hướng đó.
Trong khi đó, người Ukraine phải giải quyết những hạn chế về nhân lực, sức mạnh không quân và pháo binh. Và mùa mưa của mùa thu đang đến gần càng làm tăng thêm tính cấp bách cho một trận chiến vốn đã khó khăn. Mặt đất lầy lội sẽ cản trở bộ binh và máy móc hạng nặng của Kiev.
Ở phía nam, lực lượng Ukraine gần đây đã đạt được nhiều thành công hơn trong việc chọc thủng phòng tuyến của Nga. Kể từ khi bắt đầu cuộc phản công, Ukraine đã tiến 7 km (4,3 dặm) ở khu vực phía nam Zaporizhzhia, vượt qua các công sự dày đặc của Nga vào tuần trước để chiếm lại làng Robotyne – chiến thắng có ý nghĩa chiến thuật đầu tiên của Ukraine ở khu vực đó.
Nó khác xa với những lợi ích lãnh thổ sâu rộng mà các đồng minh phương Tây mong đợi. Nhưng việc giành quyền kiểm soát ngôi làng sẽ đưa lực lượng Ukraine tiến một bước gần hơn tới thị trấn Tokmak, cách đó khoảng 30 km (19 dặm), một trung tâm đường sắt quan trọng do Nga chiếm đóng và sẽ là một lợi ích chiến lược lớn. Và nếu quân Ukraina tiến xa hơn 15 km (9 dặm) từ Robotyne, điều đó có thể đưa họ vào tầm bắn của các tuyến đường vận tải đông-tây của Nga, có khả năng làm suy yếu khả năng chiến đấu của Moscow, các nhà quan sát quân sự cho biết.
“Chúng tôi đã vượt qua tuyến phòng thủ đầu tiên của Nga và chúng tôi đang tiến tới tuyến phòng thủ thứ hai”, một binh sĩ Ukraine có biệt danh “Legion” đóng quân ở Zaporizhzhia cho biết. Ông cho biết thành công này là nhờ các loại vũ khí do NATO cung cấp, đặc biệt là các phương tiện chiến đấu Bradley do Mỹ sản xuất, cũng như các máy bay không người lái do Ukraine sản xuất có khả năng tấn công phía sau phòng tuyến của Nga 60 km (37 dặm).
Người phát ngôn quân đội Oleksandr Shtupun cho biết ở một số nơi, bao gồm cả khu vực Robotyne, tuyến phòng thủ thứ hai “khá mạnh”. “Nếu không có sự chuẩn bị thích hợp thì khó có thể vi phạm được nó.”
Kiev chưa bao giờ tuyên bố rõ ràng mục tiêu của mình trong cuộc phản công, ngoài việc nói rằng họ tìm cách khôi phục biên giới lãnh thổ năm 1991 của Ukraine.
Ở phía đông bắc, Nga tăng cường hoạt động vào giữa tháng 7, tích lũy 100.000 quân. Những mảng cây cháy đen đánh dấu nơi pháo binh Nga tấn công các vị trí của Ukraine trong khu rừng tươi tốt gần Lyman. Những người lính nói đùa rằng khu vực mà người dân địa phương gọi là “rừng bạc” giờ là rừng đen.
Ở ngoại ô Kupiansk, lực lượng Ukraine phải di chuyển qua các bãi đất trống gần khu định cư Synkivka, nơi lực lượng Nga đang tập trung tiến công. Các ngôi làng gần đó đã bị phá hủy, khiến lực lượng Ukraine có ít lựa chọn để ẩn náu.
Chỉ huy pháo binh lữ đoàn Viktor Yurchuk cho biết: “Đối phương không ngừng cố gắng tiến lên. Chiến đấu không ngừng nghỉ.”
Đại tá Oleksandr Syrskyi, chỉ huy lực lượng mặt đất của Ukraine, cho biết quân đội Nga đang tập hợp lại ở cả khu vực Kupiansk và Lyman, đồng thời triển khai các lữ đoàn, sư đoàn mới thành lập cũng như vũ khí. Maliar cho biết các đơn vị không quân chuyên nghiệp cũng đã được triển khai từ xung quanh Avdiivka, xa hơn về phía nam trong khu vực Donetsk, nơi quân đội hai nước cũng đang giao tranh.
Ngoài việc ngăn chặn lực lượng Ukraine tái triển khai ở phía nam, cuộc tiến công của Nga ở phía đông bắc cũng sẽ tạo ra vùng đệm bảo vệ cho các tuyến tiếp tế của Điện Kremlin. Moscow hy vọng có thể ngăn chặn các bước tiến của Ukraine ở Bakhmut, nơi lực lượng của Kyiv gần đây đã nắm quyền kiểm soát các điểm cao chỉ huy trong phạm vi gần hơn với các tuyến đường tiếp tế của Nga.
Đối với Yurchuk, điều đó có nghĩa là cường độ của các trận chiến sẽ không sớm giảm bớt. Sau 18 tháng chiến tranh, anh mệt mỏi.
“Mọi người đều đã chán ngấy chiến tranh, tin tôi đi,” ông nói.
Riêng tư, một số đồng minh của Ukraine đã bày tỏ lo ngại rằng cuộc phản công có thể diễn ra trong thời gian ngắn. Những người lính trả lời rằng mỗi km tiến lên là một chiến công phi thường trước một kẻ thù được phòng thủ vững chắc.
Cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan đã bác bỏ quan điểm cho rằng Ukraine đang bế tắc , tuần trước nói rằng người Ukraine “đang hoạt động theo chiến thuật và thời gian biểu của họ”.
Mối lo ngại của đồng minh đã chạm đến binh lính Ukraine ở tiền tuyến.
Một người điều khiển máy bay không người lái được biết đến với biệt danh “Salam” thuộc Nhóm Adam ưu tú ở khu vực Bakhmut cho biết: “Rất khó để binh lính của chúng tôi biết rằng cuộc tấn công của chúng tôi diễn ra quá chậm”. “Chúng tôi đang ở đây chứng kiến tình hình ở tiền tuyến và chúng tôi chưa bao giờ mong đợi điều gì đó nhanh chóng xảy ra”.
Đó là quan điểm mà nhiều quân nhân Ukraine chia sẻ.
Phản ánh sự thất vọng, Bộ trưởng Ngoại giao Ukraine Dmytro Kuleba cho biết trong tuần này rằng chỉ trích tốc độ chậm tương đương với việc “nhổ nước miếng vào mặt người lính Ukraine đang hy sinh mạng sống mỗi ngày”.
“Tôi khuyên tất cả những người chỉ trích hãy im lặng, đến Ukraine và cố gắng tự mình giải phóng một centimet vuông,” ông nói trong chuyến đi đến Tây Ban Nha.
George Barros, một nhà phân tích của Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Hoa Kỳ, đã thách thức những đánh giá rằng cuộc phản công đang diễn ra không suôn sẻ.
Ông nói: “Chiến dịch này đang diễn ra tốt nhất có thể, dựa trên cách nó được hỗ trợ”.
Bởi vì người Nga dường như có sự hạn chế về tính linh hoạt trong lực lượng dự bị của họ, ngay cả một bước đột phá nhỏ của Ukraine nhằm cắt đứt một điểm chiến lược trong phòng tuyến của Nga cũng có thể khiến quân đội của Điện Kremlin “bị dàn trải rất mỏng”, Barros nói.
Hiện tại, không có dấu hiệu nào cho thấy những nỗ lực của Nga ở phía đông bắc đang có tác động đáng kể đến cuộc tấn công của Ukraine ở phía nam.
Shtupun nói: “Đúng lúc, giả sử chúng ta còn khoảng một tháng nữa” trước khi những cơn mưa kéo đến. “Tôi nghĩ chúng ta vẫn còn thời gian cho những hành động tấn công, giống như kẻ thù của chúng ta vậy”.
Việt Linh (Theo NBC News)