Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu đã từ chối cho biết liệu ông có tuân theo bất kỳ phán quyết tiềm năng nào của Tòa án Tối cao bác bỏ luật cải cách tư pháp gây tranh cãi của ông hay không, khi người Israel chứng kiến một cuộc đối đầu sắp xảy ra giữa chính phủ của họ và Tòa án Tối cao.
Luật hạn chế quyền lực của Tòa án tối cao của Israel, là một sửa đổi đối với một trong những Luật cơ bản của Israel, tồn tại thay cho hiến pháp chính thức. Nó đã được Knesset thông qua vào thứ Hai bất chấp sáu tháng phản đối và những lời chỉ trích công khai hiếm hoi từ Tòa Bạch Ốc.
Tòa án Tối cao đã nói rằng họ sẽ xét xử các kháng cáo chống lại luật vào tháng Chín.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã thẳng thắn bất thường về đề xuất đại tu tư pháp, cho rằng nó làm xói mòn các thể chế dân chủ và có thể làm suy yếu quan hệ Hoa Kỳ-Israel.
Khi được hỏi liệu ông có mong đợi những hậu quả từ Hoa Kỳ đối với việc thông qua dự luật hay không, ông Netanyahu nhấn mạnh rằng mối quan hệ giữa chính phủ Biden và chính phủ của ông vẫn bền chặt – chính quyền cực hữu và tôn giáo nhất trong lịch sử Israel.
“Hãy nhìn xem, cả hai chúng tôi đều quan tâm đến việc ngăn chặn Iran. Cả hai chúng tôi đều quan tâm đến việc thúc đẩy hòa bình. Đây là lý do tôi trở lại làm Thủ tướng Israel lần thứ sáu. Tôi nghĩ những mục tiêu đó có thể đạt được và chúng sẽ đạt được cùng nhau giữa Israel và Hoa Kỳ. Tôi nghĩ điều đó sẽ củng cố các liên minh của chúng tôi,” ông nói.
Ông Netanyahu cũng chỉ ra cuộc tranh luận ở Mỹ về Tòa án Tối cao của chính họ. “Đang có một cuộc tranh luận nội bộ ở Hoa Kỳ ngay bây giờ, về quyền hạn của Tòa án Tối cao về việc liệu nó có đang lạm dụng quyền lực của mình hay không, liệu Quốc hội Mỹ có nên cắt giảm nó hay không. Điều đó có làm cho nền dân chủ Mỹ không phải là một nền dân chủ? Điều đó làm cho cuộc tranh luận đó không xứng đáng? Điều đó có làm cho vấn đề đó trở thành biểu tượng của việc cá nhân bạn đang chuyển sang một chế độ độc tài nào đó không?”.
Luật mới của Israel tước quyền của Tòa án Tối cao trong việc bác bỏ một số quyết định của chính phủ trên cơ sở tiêu chuẩn “hợp lý”. Đây là cải cách tư pháp lớn đầu tiên của chính phủ được quốc hội Israel, Knesset, thông qua.
Đất nước này không có thượng viện của quốc hội, nhưng nó có một Tòa án Tối cao tương đối mạnh. Ông Netanyahu và những người ủng hộ ông cho rằng tòa án đã trở nên quá quyền lực và rằng cuộc đại tu của họ sẽ tái cân bằng quyền lực giữa cơ quan tư pháp, các nhà lập pháp và chính phủ.
“Chúng tôi không muốn bị phụ thuộc bởi một tòa án. Chúng tôi muốn có một tòa án độc lập, không phải là một tòa án toàn quyền và đó là sự điều chỉnh mà chúng tôi đang thực hiện,” ông Netanyahu nói.
Tuy nhiên, ông Netanyahu thừa nhận rằng dự luật đã gây ra “một cuộc tranh luận lớn.” đồng thời cho biết thêm “Israel sẽ vẫn là một nền dân chủ.”
Những người phản đối nói rằng Tòa án Tối cao là cơ quan kiểm soát duy nhất đối với quyền lực của chính phủ và Knesset, đồng thời cảnh báo rằng những cải cách sẽ làm xói mòn nền dân chủ Israel bằng cách trao cho ông Netanyahu và chính phủ của ông những quyền lực gần như không bị ràng buộc.
Các nhà phê bình cũng cáo buộc ông Netanyahu thúc đẩy cuộc đại tu để bảo vệ ông khỏi phiên tòa xét xử tham nhũng của chính ông, nơi ông phải đối mặt với cáo buộc gian lận, hối lộ và vi phạm lòng tin – điều mà ông đã bác bỏ.
Việt Linh (Theo Al Jazeera)