Các máy bay chiến đấu của Thổ Nhĩ Kỳ đã thực hiện các cuộc không kích vào các địa điểm được cho là do lực lượng dân quân người Kurd do Mỹ hậu thuẫn sử dụng ở miền bắc Syria, sau khi quân đội Mỹ bắn hạ một máy bay không người lái có vũ trang của Thổ Nhĩ Kỳ khi nó bay cách quân Mỹ chưa đầy 500 mét.
Một tuyên bố của Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết các máy bay phản lực của Thổ Nhĩ Kỳ đã nhắm vào khoảng 30 địa điểm ở khu vực Tal Rifat, Jazeera và Derik, phá hủy các hang động, hầm trú ẩn và nhà kho.
Ankara cho biết các địa điểm này được sử dụng bởi Đảng Công nhân người Kurd, PKK, một nhóm khủng bố được chỉ định đứng đằng sau cuộc nổi dậy kéo dài hàng thập niên ở Thổ Nhĩ Kỳ – cũng như các đồng minh của họ từ lực lượng dân quân người Kurd ở Syria, được gọi là Đơn vị Phòng vệ Nhân dân, hay YPG.
YPG là một phần của lực lượng do người Kurd lãnh đạo ở Syria – được gọi là Lực lượng Dân chủ Syria – được Hoa Kỳ hậu thuẫn. Các chiến binh người Kurd ở Syria là đồng minh thân cận của Mỹ trong cuộc chiến chống lại phiến quân Nhà nước Hồi giáo.
Thổ Nhĩ Kỳ đã tiến hành các cuộc tấn công vào các mục tiêu của người Kurd ở Iraq và Syria sau vụ đánh bom tự sát bên ngoài tòa nhà Bộ Nội vụ ở Ankara, thủ đô Thổ Nhĩ Kỳ, vào sáng sớm Chủ nhật.
PKK nhận trách nhiệm về vụ tấn công, trong đó một kẻ tấn công đã cho nổ tung thân mình và một kẻ khác có thể là kẻ đánh bom đã thiệt mạng trong cuộc đấu súng với cảnh sát. Hai sĩ quan cảnh sát bị thương.
Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Hakan Fidan cho biết hai kẻ tấn công đã đến từ Syria, nơi họ đã được huấn luyện. Ông cho biết các vị trí của PKK và YPG ở Iraq và Syria hiện đã trở thành mục tiêu tân công hợp pháp.
Chính quyền người Kurd ở đông bắc Syria cho biết vụ đánh bom của Thổ Nhĩ Kỳ đã giết chết 15 người, trong đó có 8 thường dân. Một số người khác bị thương.
Lực lượng Dân chủ Syria do Mỹ hậu thuẫn và do người Kurd lãnh đạo ở phía đông bắc Syria đã phủ nhận mọi mối liên hệ với cuộc tấn công của Ankara và cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ sử dụng cuộc tấn công này như một cái cớ cho một cuộc tấn công quân sự mới.
Tại Washington, Ngũ Giác Đài hôm thứ Năm cho biết một máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ đã ném bom các mục tiêu gần quân đội Mỹ ở Syria, buộc họ phải xuống hầm để bảo đảm an toàn. Lữ đoàn Không quân. Tướng Patrick Ryder, thư ký báo chí Ngũ Giác Đài, cho biết quyết định bắn hạ máy bay không người lái của một đồng minh NATO “được đưa ra dựa trên sự thẩm định và quyền tự vệ vốn có để thực hiện hành động thích hợp để bảo vệ lực lượng Mỹ”. Ông nói, không có dấu hiệu nào cho thấy Thổ Nhĩ Kỳ cố tình nhắm vào lực lượng Mỹ.
Bộ Ngoại giao Thổ Nhĩ Kỳ hôm thứ Sáu đổ lỗi việc bắn hạ máy bay không người lái là do những đánh giá khác nhau về cái mà họ gọi là “cơ chế giảm xung đột” được vận hành giữa các bên. Bộ cho biết các biện pháp cần thiết đang được thực hiện để bảo đảm cơ chế này “hoạt động hiệu quả hơn”.
Bộ này cho biết: “Vụ việc không hề ảnh hưởng đến việc thực hiện chiến dịch đang diễn ra và các cuộc tấn công nhằm vào các mục tiêu đã được xác định”.
Cả Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin và tân Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, Tướng CQ Brown, đã nhanh chóng nói chuyện với những người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ sau vụ việc để nhấn mạnh giá trị mà họ đặt vào mối quan hệ với Thổ Nhĩ Kỳ – nhưng cũng cần phải tránh bất kỳ sự cố tương tự nào trong tương lai và bảo đảm an toàn cho những người lính và nhân viên Mỹ.
Hôm thứ Sáu, Ngoại trưởng Fidan đã có cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken, trong đó ông nhắc lại niềm tin của Thổ Nhĩ Kỳ rằng với tư cách là một đồng minh, Hoa Kỳ nên ngừng hợp tác với lực lượng dân quân người Kurd, Cơ quan Anadolu của nhà nước Thổ Nhĩ Kỳ đưa tin.
Hãng tin này cho biết Bộ trưởng cũng nói với người đồng cấp Mỹ rằng các hoạt động chống khủng bố của Thổ Nhĩ Kỳ ở Iraq và Syria sẽ tiếp tục “với quyết tâm cứng rắn hơn”.
Mỹ có khoảng 900 binh sĩ ở Syria thực hiện các nhiệm vụ cùng với lực lượng người Kurd ở Syria để chống lại phiến quân IS.
Vụ bắn hạ máy bay không người lái của Thổ Nhĩ Kỳ xảy ra khi một cuộc tấn công bằng máy bay không người lái đã giết chết ít nhất 89 người tại thành phố Homs do chính phủ Syria kiểm soát hôm thứ Năm. Trong cuộc tấn công đó, máy bay không người lái mang theo chất nổ đã được kích nổ trong buổi lễ tốt nghiệp quân sự có sự tham dự của các sĩ quan trẻ và gia đình họ. Theo Bộ Y tế Syria, có thêm 277 người bị thương.
Quân đội Syria đổ lỗi cho quân nổi dậy “được hỗ trợ bởi các lực lượng quốc tế” mà không nêu tên bất kỳ nhóm cụ thể nào và đe dọa sẽ đáp trả bằng “toàn lực”.
Bộ Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ cho biết chiến dịch trên không hôm thứ Năm ở Syria nhằm mục đích bảo vệ biên giới Thổ Nhĩ Kỳ khỏi các mối đe dọa từ PKK và YPG.
Ngoài ra, Bộ này cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã trả đũa cuộc tấn công vào một căn cứ của Thổ Nhĩ Kỳ ở vùng Dabik, miền bắc Syria vào cuối ngày thứ Năm, hạ sát 26 kẻ tấn công.
Trong khi đó, Cơ quan Anadolu hôm thứ Sáu cho biết các đặc vụ tình báo Thổ Nhĩ Kỳ đã tiêu diệt một chiến binh PKK trong một chiến dịch ở vùng Sinjar của Iraq. Cơ quan này xác định anh ta là Ilyas Biro Eli và cho biết anh ta chịu trách nhiệm về một đơn vị bị cáo buộc ám sát.
“Chúng tôi sẽ tiếp tục chống khủng bố ở bất cứ nơi nào nó xuất phát. Chúng tôi sẽ dập tắt nó tại nguồn của nó, có thể là ở miền bắc Iraq hoặc miền bắc Syria”, Fahrettin Altun, giám đốc truyền thông của tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ viết.
PKK đã lãnh đạo cuộc nổi dậy kéo dài hàng thập niên ở Thổ Nhĩ Kỳ và bị các đồng minh phương Tây của Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có Mỹ, coi là tổ chức khủng bố. Hàng chục ngàn người đã thiệt mạng kể từ khi cuộc xung đột bắt đầu vào năm 1984.
Tuy nhiên, Mỹ coi YPG là đối tác quan trọng trong cuộc chiến chống IS và không tin nhóm này là mối đe dọa đối với Thổ Nhĩ Kỳ.
Việt Linh (Theo Al Jazeera)