Tổng thống Philippines hôm thứ Sáu cho biết nước ông không muốn đối đầu nhưng sẽ kiên quyết bảo vệ vùng biển của mình sau khi lực lượng bảo vệ bờ biển dỡ bỏ hàng rào nổi do Trung Quốc đặt tại bãi cạn tranh chấp ở Biển Đông.
Đây là lần đầu tiên Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. lên tiếng công khai phản đối việc Trung Quốc lắp đặt hàng rào dài 300 mét (980 foot) ở lối vào Bãi cạn Scarborough vốn đã bị dỡ bỏ theo lệnh của ông.
Ông Marcos nói: “Chúng tôi không muốn gây rắc rối, nhưng điều chúng tôi sẽ làm là tiếp tục bảo vệ lãnh thổ biển của Philippines và quyền lợi của ngư dân chúng tôi, những người đã đánh cá ở những khu vực đó hàng trăm năm”.
Căng thẳng mới nhất giữa Trung Quốc và Philippines ở Biển Đông, một trong những tuyến đường thương mại nhộn nhịp nhất thế giới, xảy ra sau khi Marcos quyết định hồi đầu năm nay cho phép mở rộng sự hiện diện quân sự của Mỹ ở Philippines theo hiệp ước quốc phòng năm 2014.
Viễn cảnh có thêm lực lượng Mỹ đóng quân tại các trại quân sự địa phương ở miền bắc Philippines đối diện với Đài Loan và miền nam Trung Quốc đã khiến Bắc Kinh lo ngại và tức giận.
Marcos cho biết, sau khi lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines dỡ bỏ hàng rào dây thừng và lưới ở cửa bãi cạn Scarborough, các tàu đánh cá Philippines đã tiến vào đầm nước nông và đánh bắt được khoảng 164 tấn cá trong một ngày.
Ông nói: “Đó là những gì ngư dân của chúng tôi bị thiệt hại, vì vậy không nên có rào cản ở đó và rõ ràng khu vực này nằm trong lãnh thổ Philippines”. “Ngư dân của chúng tôi đã đánh cá ở những khu vực đó hàng trăm năm nên tôi không hiểu tại sao điều đó lại thay đổi.
Người phát ngôn lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines Commodore Jay Tarriela cho biết trong cuộc họp báo hôm thứ Sáu rằng một máy bay giám sát của Philippines được khai triển hôm thứ Năm đã phát hiện hai tàu cảnh sát biển Trung Quốc đang bảo vệ chặt chẽ lối vào bãi cạn, khiến ngư dân Philippines vẫn khó tiếp cận đầm đánh cá.
Trong bối cảnh Trung Quốc nỗ lực hạ thấp việc lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines vô hiệu hóa hàng rào, Tarriela đã cho các nhà báo xem một trong hai mỏ neo bằng kim loại mà ông cho biết lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines gần đây đã dỡ bỏ khỏi lối vào Scarborough.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Vương Văn Bân cho biết tại một cuộc họp báo ở Bắc Kinh hôm thứ Tư rằng bãi cạn này “là lãnh thổ vốn có của Trung Quốc”.
“Những gì Philippines (đã) làm chẳng qua là một trò hề để tự giải trí. Trung Quốc sẽ tiếp tục bảo vệ chủ quyền lãnh thổ, quyền và lợi ích hàng hải của đảo Hoàng Nham”, ông nói, sử dụng tên tiếng Trung của Scarborough.
Mặc dù Marcos đã cố gắng nuôi dưỡng mối quan hệ bình thường với Trung Quốc, nhưng các tranh chấp lãnh thổ âm ỉ kéo dài đã đẩy các nước láng giềng châu Á vào nguy cơ xung đột, với việc nhà lãnh đạo Philippines thề rằng đất nước của ông sẽ không nhượng bộ dù chỉ “một inch” lãnh thổ trên tuyến đường thủy chiến lược.
Lập trường mang tính đối đầu hơn của Marcos trái ngược với quan điểm của người tiền nhiệm Rodrigo Duterte, người nuôi dưỡng mối quan hệ nồng ấm với Trung Quốc và Nga trong khi thường xuyên chỉ trích các chính sách an ninh của Mỹ và phương Tây.
Dưới thời Marcos, người nhậm chức vào năm ngoái, Philippines đã tăng cường nỗ lực chống lại các hành động ngày càng hung hăng của Trung Quốc tại một trong những vùng biển tranh chấp gay gắt nhất thế giới. Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines thường mời các nhà báo tham gia tuần tra với nỗ lực vạch trần cái mà họ gọi là sự bắt nạt của Trung Quốc trên tuyến đường thủy đông đúc.
Ngoài Trung Quốc và Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei và Đài Loan cũng tham gia vào các cuộc xung đột lãnh thổ ở Biển Đông, nơi từ lâu được coi là điểm nóng tiềm tàng ở châu Á và là đường đứt gãy mong manh trong cuộc cạnh tranh Mỹ-Trung ở Biển Đông. khu vực.
Washington không tuyên bố chủ quyền đối với tuyến đường biển này nhưng các tàu và máy bay chiến đấu của Hải quân Mỹ đã tiến hành tuần tra trong nhiều thập kỷ để thách thức các yêu sách mở rộng của Trung Quốc và thúc đẩy tự do hàng hải và hàng không. Mỹ đã cảnh báo rằng nước này có nghĩa vụ phải bảo vệ Philippines theo Hiệp ước phòng thủ chung năm 1951 nếu lực lượng, tàu và máy bay của Philippines bị tấn công, kể cả ở Biển Đông.
Việt Linh (Theo Asia Times)