Sheela Singh đã khóc vào ngày nộp đơn từ chức.
Trong 16 năm, cô là một nhân viên xã hội ở Mumbai, thủ đô tài chính của Ấn Độ, và cô yêu thích công việc này. Nhưng gia đình cô ấy cứ nói với cô ấy rằng cô ấy cần ở nhà để chăm sóc hai đứa con của mình. Cô ấy đã chống lại áp lực trong nhiều năm, nhưng khi cô ấy phát hiện ra con gái mình trốn học khi cô ấy đi làm, cô ấy cảm thấy như mình không có lựa chọn nào khác.
Singh, 39 tuổi, nói: “Mọi người thường nói với tôi rằng con tôi bị bỏ rơi… điều đó khiến tôi cảm thấy thực sự tồi tệ.”
Khi cô từ chức vào năm 2020, Singh kiếm được nhiều tiền hơn chồng cô, một người lái xe kéo có thu nhập dao động hàng ngày. Nhưng không ai đề nghị anh ấy nghỉ việc.
“Bạn bè của anh ấy từng chế nhạo anh ấy rằng anh ấy đang sống nhờ vào tiền lương của tôi,” Singh nói. “Tôi nghĩ rằng rõ ràng là chẳng có giá trị gì khi tôi làm việc vậy thì có ích gì chứ?”
Ấn Độ đang trên đà vượt Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất thế giới và nền kinh tế của nước này thuộc nhóm tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Nhưng số lượng phụ nữ Ấn Độ tham gia lực lượng lao động, vốn nằm trong số 20 nước thấp nhất trên thế giới, đã giảm dần trong nhiều năm.
Đó không chỉ là vấn đề đối với những phụ nữ như Singh, mà còn là thách thức ngày càng lớn đối với tham vọng kinh tế của chính Ấn Độ nếu ước tính 670 triệu phụ nữ của nước này bị bỏ lại phía sau khi dân số ngày càng tăng. Người ta hy vọng rằng dân số trong độ tuổi lao động đang tăng nhanh của Ấn Độ sẽ thúc đẩy tăng trưởng của nước này trong nhiều năm tới. Tuy nhiên, các chuyên gia lo ngại điều này có thể dễ dàng trở thành một vấn đề nhân khẩu học nếu Ấn Độ không đảm bảo được việc làm cho dân số đang gia tăng của mình, đặc biệt là phụ nữ.
Nếu không có thu nhập của Singh, gia đình cô không còn đủ khả năng sống ở Mumbai, một trong những thành phố đắt đỏ nhất châu Á, và giờ cô đang chuẩn bị chuyển về làng của mình để tiết kiệm tiền. “Nhưng ở đó không có việc làm,” cô thở dài.
Câu chuyện này là một phần của loạt bài đang diễn ra khám phá ý nghĩa của việc 1,4 tỷ cư dân Ấn Độ sống ở nơi sẽ là quốc gia đông dân nhất thế giới.
Tỷ lệ việc làm của phụ nữ đạt đỉnh 35% vào năm 2004 và giảm xuống khoảng 25% vào năm 2022, theo tính toán dựa trên dữ liệu chính thức, Rosa Abraham, một nhà kinh tế tại Đại học Azim Premji cho biết. Nhưng các số liệu chính thức được tính là những người có việc làm báo cáo ít nhất một giờ làm việc bên ngoài nhà.
Các chuyên gia cho rằng khủng hoảng việc làm trên toàn quốc là một lý do dẫn đến khoảng cách, nhưng niềm tin văn hóa cố hữu coi phụ nữ là người chăm sóc chính và kỳ thị họ làm việc bên ngoài, như trường hợp của Singh, lại là một lý do khác.
Trung tâm Giám sát Kinh tế Ấn Độ (CMIE), nơi sử dụng định nghĩa hạn chế hơn về việc làm, nhận thấy rằng chỉ 10% phụ nữ Ấn Độ trong độ tuổi lao động vào năm 2022 được tuyển dụng hoặc đang tìm kiếm việc làm. Điều này có nghĩa là chỉ có 39 triệu phụ nữ làm việc trong lực lượng lao động so với 361 triệu nam giới.
Chỉ vài thập niên trước, mọi thứ dường như đang đi theo một hướng khác.
Khi Singh trở thành nhân viên xã hội vào năm 2004, Ấn Độ vẫn đang trên đà phát triển nhờ những cải cách lịch sử vào những năm 1990. Các ngành công nghiệp mới và những cơ hội mới đã ra đời dường như chỉ sau một đêm, khiến hàng triệu người rời làng quê của họ và chuyển đến các thành phố như Mumbai để tìm kiếm công việc tốt hơn.
Cô nói rằng: “Tôi không có bằng đại học, vì vậy tôi chưa bao giờ nghĩ rằng một người như tôi lại có thể kiếm được một công việc trong văn phòng,”
Ngay cả khi đó, việc rời khỏi nhà để đi làm là một cuộc chiến khó khăn đối với nhiều phụ nữ. Sunita Sutar, đang đi học năm 2004, nói rằng phụ nữ ở làng Shirsawadi, bang Maharashtra, bang Maharashtra của cô thường kết hôn ở tuổi 18, bắt đầu cuộc sống xoay quanh nhà chồng. Hàng xóm chế giễu cha mẹ cô vì đã đầu tư cho cô học hành, nói rằng chuyện đó không quan trọng sau khi kết hôn.
Sutar đi ngược xu hướng. Năm 2013, cô trở thành người đầu tiên trong ngôi làng gần 2.000 dân của mình có bằng kỹ sư.
“Tôi biết rằng nếu tôi học, chỉ khi đó tôi mới trở thành một thứ gì đó – nếu không, tôi sẽ giống như những người khác, kết hôn và mắc kẹt trong làng,” Sutar nói.
Hiện nay, cô sống và làm việc tại Mumbai với tư cách là kiểm toán viên cho Bộ Quốc phòng Ấn Độ, một công việc của chính phủ được nhiều người Ấn Độ thèm muốn vì an ninh, uy tín và lợi ích của nó.
Theo một cách nào đó, cô ấy là một phần của xu hướng: phụ nữ Ấn Độ được tiếp cận giáo dục tốt hơn từ khi còn trẻ, và giờ đây gần như ngang bằng với nam giới. Nhưng đối với hầu hết phụ nữ, giáo dục không dẫn đến việc làm. Ngay cả khi nhiều phụ nữ bắt đầu tốt nghiệp ra trường, tình trạng thất nghiệp vẫn gia tăng .
Mahesh Vyas, giám đốc CMIE cho biết: “Dân số trong độ tuổi lao động tiếp tục tăng nhưng việc làm không theo kịp, điều đó có nghĩa là tỷ lệ người có việc làm sẽ chỉ giảm. Điều này cũng khiến phụ nữ không tham gia lực lượng lao động vì họ hoặc gia đình họ có thể thấy được nhiều lợi ích hơn trong việc chăm sóc gia đình hoặc con cái, thay vì phải làm những công việc được trả lương thấp.”
Và ngay cả khi có việc làm, áp lực xã hội có thể khiến phụ nữ tránh xa.
Tại ngôi làng quê hương của cô ở bang Uttar Pradesh, Chauhan hiếm khi thấy phụ nữ làm việc bên ngoài gia đình. Nhưng khi đến Mumbai vào năm 2006, cô thấy phụ nữ tràn ngập các không gian công cộng, Chauhan nói, phục vụ thức ăn trong quán cà phê, cắt tóc hoặc sơn móng tay trong tiệm, bán vé tàu địa phương hoặc tự lên tàu, chen chúc trong các khoang chật cứng như họ lao vào công việc. Cô ấy nói, đó là động lực để xem những gì có thể.
Lalmani Chauhan, một nhân viên xã hội cho biết: “Khi tôi bắt đầu đi làm và rời khỏi nhà, gia đình tôi thường nói rằng tôi phải hành nghề mại dâm.”
Chauhan cho biết một lý do khiến cô có thể tiếp tục công việc của mình là vì nó trở thành cứu cánh khi một tai nạn khiến chồng cô phải nằm liệt giường và không thể đi làm.
Ông Abraham cho biết các nhà hoạch định chính sách ngày càng công nhận rằng việc phụ nữ rút lui khỏi lực lượng lao động là một vấn đề lớn, nhưng vấn đề này chưa được đáp ứng bằng các biện pháp khắc phục trực tiếp như mở rộng cơ sở chăm sóc trẻ em hoặc an toàn giao thông.
Cô nói thêm, khi có nhiều phụ nữ tham gia vào thị trường lao động, họ đóng góp vào nền kinh tế và thu nhập của gia đình, nhưng họ cũng được trao quyền để đưa ra quyết định. Những đứa trẻ lớn lên trong một gia đình mà cả cha và mẹ đều đi làm, đặc biệt là các bé gái, sẽ có nhiều khả năng được tuyển dụng hơn sau này.
Số lượng phụ nữ Ấn Độ trong độ tuổi lao động không có việc làm là đáng kinh ngạc – gần gấp đôi toàn bộ số người ở Hoa Kỳ. Các chuyên gia cho rằng khoảng cách này có thể là một cơ hội lớn nếu Ấn Độ có thể tìm ra cách lấp đầy nó. Một báo cáo năm 2018 của McKinsey ước tính rằng Ấn Độ có thể bổ sung thêm 552 tỷ USD vào GDP bằng cách tăng tỷ lệ tham gia lực lượng lao động nữ lên 10%.
Ngay cả khi cô chuẩn bị rời khỏi ngôi nhà một phòng ngủ của mình, nằm sâu trong một con ngõ hẹp ở khu ổ chuột Mumbai, Singh vẫn quyết tâm trở lại thành phố trong tương lai gần. Cô ấy hy vọng sẽ tìm được cách để làm việc trở lại, nói rằng cô ấy sẽ nhận bất cứ công việc nào mà cô ấy có thể tìm được.
“Tôi chưa bao giờ phải xin bất kỳ ai một đồng rupee trước đây”, Singh nói và cho biết thêm rằng cô cảm thấy xấu hổ mỗi khi buộc phải xin chồng.
“Tôi cảm thấy độc lập trước đây. Hãy xem, tôi đã đánh mất một phần con người mình khi nghỉ việc,” cô nói. “Tôi muốn cảm giác đó trở lại.”
Việt Linh (Theo Asia Times)