“Có nguy cơ leo thang thực sự”.
Trong khi mối lo ngại về cuộc khủng hoảng nhân đạo ở Dải Gaza ngày càng gia tăng, một dòng báo động tiềm ẩn khác đang gia tăng ở Washington và các thủ đô phương Tây khác: cuộc bắn phá của Israel có thể lan rộng thành một cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn – một cuộc chiến liên quan đến cường quốc khu vực Iran hoặc các lực lượng ủy quyền của nước này .
Hôm Chủ nhật, Tổng thống Iran Ebrahim Raisi nói trên X rằng Israel đã “vượt qua ranh giới đỏ, điều này có thể buộc mọi người phải hành động”.
Nhiều chuyên gia tin rằng Washington và Tehran không mong muốn xảy ra xung đột khu vực. Nhưng phạm vi tính toán sai lầm là rất lớn, và cường độ ném bom của Israel vào Gaza, mà theo các quan chức y tế Palestine, đã giết chết hơn 8.000 người, trong đó có hàng ngàn dân thường và trẻ em, có thể dễ dàng đẩy tình hình vượt khỏi tầm kiểm soát.
Sanam Vakil, giám đốc chương trình Trung Đông và Bắc Phi tại Chatham House, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại London, cho biết: “Có nguy cơ leo thang thực sự”.
Kể từ khi Hamas phát động các cuộc tấn công khủng bố, các chiến binh Hezbollah do Tehran hậu thuẫn đã thường xuyên bắn hỏa tiễn tới Israel qua biên giới phía bắc với Lebanon. Mỗi bên cho biết hơn 40 chiến binh Hezbollah và 7 binh sĩ Israel đã thiệt mạng trong 3 tuần qua.
Tuần trước, Iran cũng cảnh báo rằng họ có thể phóng hỏa tiễn vào thành phố cảng Haifa ở miền bắc Israel nếu quân đội nước này theo đuổi một cuộc tấn công toàn diện trên bộ vào Gaza.
Xa hơn, một loạt cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và tên lửa vào các căn cứ quân sự Mỹ ở Iraq và Syria của lực lượng dân quân liên kết với Iran đã khiến Mỹ đáp trả bằng cách phái hai nhóm tàu sân bay tới Biển Địa Trung Hải. Hôm thứ Sáu, nước này cũng điều hai máy bay chiến đấu F-16 ném bom các cơ sở vũ khí và đạn dược của Syria.
“Washington yêu cầu chúng tôi không làm bất cứ điều gì, nhưng họ vẫn tiếp tục hỗ trợ rộng rãi cho Israel,” Raisi, tổng thống Iran nói trên mạng xã hội. “Mỹ đã gửi tin nhắn tới Trục kháng chiến” – tên được đặt cho các lực lượng ủy nhiệm của Iran – “nhưng sẽ có phản hồi rõ ràng trên chiến trường”.
Vakil nói rằng Iran và Hezbollah rất có thể không muốn một cuộc chiến tranh rộng hơn; thay vào đó, họ có thể đe dọa xung đột để ngăn chặn một cuộc xâm lược toàn diện trên bộ của Israel.
Lực lượng dân quân do Iran tài trợ hoạt động với một mức độ tự chủ nào đó từ Tehran, tạo thêm một lớp bất ổn nữa cho hỗn hợp. Iran, quốc gia cũng ủng hộ Hamas, nói rằng họ không đứng sau vụ tấn công ngày 7 tháng 10 nhưng ủng hộ cuộc tấn công.
Nỗi lo xuyên biên giới
Ở cả hai phía biên giới của Israel và Lebanon, đều có lo ngại về việc lặp lại cuộc chiến năm 2006 vốn kết thúc với cái chết của hơn 1.500 người Lebanon (hầu hết là dân thường) và hàng trăm binh sĩ Israel cũng như sự tàn phá của những vùng đất rộng lớn và cơ sở hạ tầng kinh tế của Lebanon.
Họ cho biết, cùng với ba đứa con 10, 9 và 8 tuổi, Efrat và Yhonatan Bitton đã di tản khỏi nhà của họ ở Shtula, một cộng đồng nông nghiệp nhỏ được gọi là moshav, tương tự như kibbutz, cách biên giới Israel chưa đầy một dặm. Vài ngày sau, một tên lửa chống tăng của Hezbollah đáp xuống đường phố của họ, giết chết một người xây dựng địa phương, làm bị thương ba người khác và phá vỡ cửa sổ nhà hàng xóm của họ.
Khả năng tấn công
Hezbollah tự hào có một kho vũ khí vượt trội so với các chiến binh Hamas, những người cũng được Iran hậu thuẫn. Năm 2010, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ lúc đó là Robert Gates cho biết Hezbollah có “nhiều loại hỏa tiễn hơn hầu hết các chính phủ” – và con số đó chỉ ngày càng tăng lên.
Tám năm sau, một báo cáo từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế có trụ sở tại Washington đã gọi nhóm Hồi giáo Shiite là “tổ chức phi nhà nước được trang bị vũ khí mạnh nhất thế giới, với kho dự trữ lớn và đa dạng các hỏa tiễn pháo không điều khiển, cũng như hỏa tiễn đạn đạo, phòng không, chống tăng và chống hạm.”
Cho đến nay, họ chỉ sử dụng một phần trong kho dự trữ đó, tất cả đều nằm trong một khu vực hẹp mà Israel và Lebanon đã tranh giành trong nhiều thập kỷ.
Mỹ và Israel, những kẻ thù truyền thống của Iran, thống nhất vì lo ngại rằng Tehran có thể chế tạo bom hạt nhân. Các chuyên gia về phổ biến vũ khí hạt nhân đồng ý rằng Israel đã có vũ khí hạt nhân, mặc dù nước này chưa và rất có thể sẽ không bao giờ xác nhận sự tồn tại của chúng.
Tại bệnh viện Rambam ở Haifa, chỉ cách biên giới Lebanon 20 dặm, người phát ngôn David Ratner cho biết mọi người đang “lo lắng” về một cuộc tấn công.
Nếu tên lửa bắn tới bệnh viện, như đã từng xảy ra trong cuộc chiến năm 2006, 1.500 bác sĩ và tới 2.000 bệnh nhân sẽ bắt đầu quá trình vất vả kéo dài hàng giờ để di chuyển dưới lòng đất, chuyển đến bệnh viện ngầm, kiên cố lớn nhất thế giới, được xây dựng đặc biệt cho tình huống này.
Đó là một kỳ công kỹ thuật khổng lồ: Nó tiêu tốn 450 triệu shekel (khoảng 110 triệu USD) và yêu cầu loại bỏ 10 triệu feet khối đất – đủ để lấp đầy 100 bể bơi cỡ Olympic. Vì bệnh viện nằm ngay bên cảng nên trong quá trình xây dựng kéo dài 2 năm rưỡi, gần 70 tỷ gallon nước đã phải bơm trở lại biển gần đó, thay thế bằng 7.000 tấn thép và 3 triệu feet khối bê tông tiêu chuẩn hầm tránh bom.
Nếu Hezbollah phóng tên lửa vào Haifa như một phần của cuộc chiến tranh khu vực rộng lớn hơn, bệnh viện sẽ bắt đầu quá trình di tản được lên kế hoạch tỉ mỉ. Nhưng điều đó vẫn sẽ mất bốn giờ – với hy vọng rằng Iron Dome của Israel sẽ đối phó được với một loạt tên lửa mất 90 giây để tới được thành phố.
Tiến sĩ Michael Halberthal, giám đốc bệnh viện cho biết: “Chúng tôi hy vọng rằng chúng tôi sẽ có vài giờ để chuẩn bị sẵn sàng. Nếu không, chúng tôi sẽ phải làm điều đó với hỏa tiễn rơi xung quanh mình.”
Việt Linh (Theo NBC News)