Iran đã triệu tập đại diện Nga sau khi Moscow và các nước Ả Rập đưa ra tuyên bố chung hồi đầu tuần này thách thức tuyên bố chủ quyền của Iran đối với các đảo tranh chấp ở Vịnh Ba Tư, truyền thông nhà nước đưa tin hôm Chủ nhật.
Hãng thông tấn chính thức IRNA của Iran cho biết, đặc phái viên Nga đã được triệu tập hôm thứ Bảy và trao một công hàm để chuyển tới Moscow, trong đó Tehran phản đối tuyên bố của Diễn đàn Hợp tác Ả Rập-Nga lần thứ 6 được đưa ra tại Maroc kêu gọi một giải pháp hòa bình để giải quyết xung đột giữa Iran và các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất trên quần đảo.
Trước đó vào thứ Bảy, Ngoại trưởng Iran Hossein Amirabdollahian đã nói với người đồng cấp Nga qua điện thoại rằng “tôn trọng chủ quyền và toàn vẹn của các quốc gia là một trong những nguyên tắc cơ bản trong mối quan hệ giữa các quốc gia”, IRNA cho biết trong một báo cáo riêng.
Đây là lần thứ hai trong năm nay Iran triệu tập đặc sứ Nga để phản đối những bình luận về quần đảo tranh chấp. Tehran đã triệu tập đại sứ Nga vào tháng 7 vì tuyên bố tương tự.
Tranh chấp ngoại giao là một điều hiếm khi xảy ra giữa hai quốc gia đã làm sâu sắc thêm mối quan hệ kể từ khi Moscow xâm chiếm Ukraine, với việc Iran cung cấp cho Nga những máy bay không người lái sát thủ được sử dụng để gây ra hậu quả tàn khốc ở đó. Cả hai nước cũng là những người ủng hộ mạnh mẽ cho Tổng thống Bashar Assad trong cuộc nội chiến ở Syria.
Năm 2022, Iran triệu tập đặc phái viên Trung Quốc về tuyên bố chung tương tự với các quốc gia Ả Rập.
Iran nắm quyền kiểm soát ba hòn đảo Abu Musa, Greater Tunb và Lesser Tunb sau khi lực lượng Anh rút lui vào năm 1971. Iran coi chúng là một phần lãnh thổ “không thể tách rời”. UAE cũng tuyên bố chủ quyền đối với ba hòn đảo và từ lâu đã thúc đẩy một giải pháp thương lượng.
Ba hòn đảo chiếm ưu thế trong cách tiếp cận eo biển chiến lược Hormuz, tuyến đường thủy quan trọng mà khoảng 1/5 nguồn cung dầu của thế giới đi qua.
Iran cho biết quần đảo này là một phần của các quốc gia Ba Tư từ thời cổ đại cho đến khi bị người Anh chiếm đóng vào đầu thế kỷ 20. Nó cũng cho biết một thỏa thuận đạt được với Sharjah, một trong bảy tiểu vương quốc của UAE, trao cho nước này quyền quản lý Abu Musa và đóng quân ở đó.
Không có thỏa thuận như vậy đối với hai hòn đảo còn lại. UAE cho biết họ thuộc về tiểu vương quốc Ras al-Khaimah cho đến khi bị Iran chiếm giữ bằng vũ lực vài ngày trước khi liên bang Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất được thành lập.
Việt Linh (Theo Al Jazeera)