Pakistan chuẩn bị đối mặt với tình trạng hỗn loạn hơn một ngày sau khi cựu Thủ tướng Imran Khan bị lôi ra khỏi tòa án ở Islamabad và những người ủng hộ ông đụng độ với cảnh sát trên khắp đất nước. Nhà lãnh đạo đối lập 70 tuổi đã xuất hiện trước tòa hôm thứ Tư để điều trần, trong đó một thẩm phán được yêu cầu phê chuẩn việc giam giữ ông ta trong tối đa 14 ngày.
Khan, người mất quyền lực vào năm ngoái nhưng vẫn là nhân vật đối lập nổi tiếng nhất của đất nước, là cựu thủ tướng thứ bảy bị bắt ở Pakistan. Việc bắt giữ ông đã làm sâu sắc thêm tình trạng hỗn loạn chính trị và châm ngòi cho các cuộc biểu tình bạo lực vào thứ Ba. Ít nhất một người thiệt mạng ở thành phố Quetta phía tây nam và hàng chục người bị thương ở nhiều vùng khác nhau của đất nước.
Các quan chức cho biết thẩm phán dự kiến sẽ đưa ra phán quyết về yêu cầu giam giữ 14 ngày sau đó vào thứ Tư. Ông Khan trước đó trong ngày đã gặp nhóm pháp lý của mình tại tòa án ở thủ đô Islamabad.
Đảng Pakistan Tehreek-e-Insaf của Khan kêu gọi những người biểu tình giữ hòa bình, vài giờ sau khi đám đông tức giận về vụ bắt giữ kịch tính đã đốt cháy dinh thự của một tướng quân đội hàng đầu ở thành phố Lahore phía đông.
Imran Khan đang ra hầu tòa với nhiều cáo buộc tham nhũng do cảnh sát Islamabad đưa ra hôm thứ Ba, khi hàng chục đặc vụ từ Cục Trách nhiệm Giải trình Quốc gia được hỗ trợ bởi quân đội bán quân sự xông vào phòng xử án, phá vỡ cửa sổ sau khi lính canh của Khan từ chối mở cửa.
Những người ủng hộ Khan đã tấn công trụ sở quân đội ở thành phố đồn trú Rawalpindi gần thủ đô Islamabad, nhưng không đến được tòa nhà chính, nơi đặt văn phòng của tổng tư lệnh quân đội, Tướng Asim Munir.
Những người biểu tình khác đã cố gắng tiếp cận dinh thự của thủ tướng ở Lahore, nhưng đã bị cảnh sát cầm dùi cui xua đuổi. Những người khác tấn công xe chở quân và dùng gậy đánh binh lính có vũ trang. Cho đến nay, cảnh sát và binh lính vẫn chưa nổ súng vào người biểu tình.
Quân đội đã không bình luận về các cuộc tấn công vào các cơ sở của họ.
Một tuyên bố của cảnh sát hôm thứ Tư cho biết các quan chức ở tỉnh miền đông Punjab đã bắt giữ 945 người ủng hộ Khan kể từ thứ Ba – bao gồm cả Asad Umar, một lãnh đạo cấp cao từ đảng của Khan. Hàng chục người ủng hộ Khan cũng bị giam giữ ở Islamabad, Karachi, Peshawar và những nơi khác.
Shah Mahmood Qureshi, phó chủ tịch cấp cao của đảng Khan, đã kêu gọi các cuộc biểu tình ôn hòa hôm thứ Tư, kêu gọi những người theo dõi: “Đừng phá hoại tài sản công, đừng tấn công các văn phòng, vì chúng ta là những người yêu chuộng hòa bình.” Ông cho biết đảng đang xem xét thách thức vụ bắt giữ Khan tại Tòa án Tối cao.
Vào sáng thứ Tư, cảnh sát cho biết ít nhất 2.000 người biểu tình vẫn bao vây dinh thự bị hỏa hoạn ở Lahore của Trung tướng Salman Fayyaz Ghani, một chỉ huy hàng đầu của khu vực. Họ hô vang các khẩu hiệu về quân đội, trong đó có “Khan là ranh giới đỏ của chúng tôi và bạn đã vượt qua nó.” Ghani và các thành viên trong gia đình đã được chuyển đến một nơi an toàn hơn khi đám đông hôm thứ Ba lần đầu tiên tấn công ngôi nhà rộng lớn của họ.
Cảnh sát đã khai triển lực lượng trên khắp đất nước và đặt các container vận chuyển trên một con đường dẫn đến khu nhà cảnh sát rộng lớn ở Islamabad, nơi Khan đang bị giam giữ. Khan sẽ xuất hiện trước một thẩm phán trong cùng khu nhà vào cuối ngày hôm nay, tại một tòa án tạm thời được đặt ở đó vì lý do an ninh, theo một thông báo từ chính phủ.
Babar Awan, luật sư của Khan, nói rằng ông ấy đang cố gắng đến phòng xử án.
Trong bối cảnh bạo lực, Cơ quan viễn thông của Pakistan hôm thứ Ba đã chặn các phương tiện truyền thông xã hội, bao gồm cả Twitter. Chính phủ cũng ngừng dịch vụ internet ở thủ đô Islamabad và các thành phố khác. Các lớp học tại một số trường tư thục đã bị hủy bỏ vào thứ Tư.
Tổ chức nhân quyền Tổ chức Ân xá Quốc tế cho biết họ rất lo lắng trước các báo cáo về việc chính quyền Pakistan chặn quyền truy cập vào mạng internet di động và phương tiện truyền thông xã hội. Twitter, Facebook và YouTube bị ngừng ở quốc gia này trong ngày thứ hai. Nhóm đã kêu gọi các nhà chức trách thể hiện sự kiềm chế, nói rằng các cuộc đụng độ giữa cơ quan thực thi pháp luật và những người ủng hộ Khan có nguy cơ vi phạm nhân quyền.
Cục Trách nhiệm Giải trình Quốc gia đã bắt giữ và điều tra các cựu quan chức, bao gồm cựu thủ tướng, chính trị gia và sĩ quan quân đội đã nghỉ hưu. Nhưng một số người coi NAB là một công cụ được sử dụng bởi những người nắm quyền, đặc biệt là quân đội, để trấn áp các đối thủ chính trị.
Khi Khan nắm quyền, chính phủ của ông đã bắt giữ Sharif, khi đó là thủ lĩnh phe đối lập, thông qua NAB. Sharif đã phải đối mặt với nhiều vụ án tham nhũng khi ông tìm cách lật đổ Khan trong cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm năm 2022 . Các cáo buộc sau đó đã được bãi bỏ, với lý do thiếu bằng chứng.
Anh trai của thủ tướng hiện tại, Nawaz Sharif, người cũng từng là thủ tướng, đã bị bắt nhiều lần vì cáo buộc tham nhũng.
Vào tháng 3, cảnh sát ập vào dinh thự của Khan ở Lahore, tìm cách bắt giữ ông ta trong một vụ tham nhũng liên quan đến việc che giấu thu nhập từ việc bán quà tặng chính thức. Hàng chục người, bao gồm cả cảnh sát, bị thương trong các cuộc đụng độ sau đó. Khan không bị bắt vào thời điểm đó và sau đó được tại ngoại.
Khi bạo lực lan rộng hôm thứ Tư, các nhà ngoại giao từ nhiều quốc gia và người dân thường ở Pakistan đã ở nhà. Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Islamabad đã hủy bỏ tất cả các cuộc hẹn lãnh sự vào thứ Tư sau vụ bắt giữ Khan và đưa ra cảnh báo trên toàn quốc, yêu cầu người Mỹ xem xét các kế hoạch an ninh cá nhân của họ và tránh đám đông lớn.
Việt Linh (Theo Asia Times)