Quân đội Sudan và một nhóm bán quân sự hùng mạnh đã chiến đấu để giành quyền kiểm soát quốc gia đang chìm trong hỗn loạn này trong ngày thứ hai vào Chủ Nhật , cho thấy họ không muốn chấm dứt chiến sự bất chấp áp lực ngoại giao để ngừng bắn.
Giao tranh dữ dội liên quan đến xe bọc thép, súng máy gắn trên xe tải và máy bay chiến đấu đã nổ ra vào Chủ nhật tại thủ đô Khartoum, thành phố Omdurman liền kề và tại các điểm nóng trên khắp đất nước. Các lực lượng đối địch được cho là có hàng chục ngàn chiến binh ở thủ đô.
Một nhóm bác sĩ nói rằng ít nhất 56 thường dân đã thiệt mạng và họ tin rằng có thêm hàng chục người chết trong lực lượng đối địch. Hiệp hội Bác sĩ Sudan cho biết gần 600 người bị thương, bao gồm cả dân thường và các chiến binh.
Các cuộc đụng độ đã kéo dài nhiều tháng căng thẳng gia tăng giữa quân đội và đối tác trở thành đối thủ của họ, Lực lượng Hỗ trợ Nhanh. Những căng thẳng đó đã làm trì hoãn một thỏa thuận với các đảng phái chính trị để đưa đất nước trở lại quá trình chuyển đổi sang chế độ dân chủ trong thời gian ngắn, quá trình này đã bị trật bánh bởi một cuộc đảo chính quân sự vào tháng 10 năm 2021.
Tại Khartoum và Omdurman, giao tranh đã được báo cáo xung quanh trụ sở quân đội, Sân bay Quốc tế Khartoum và trụ sở truyền hình nhà nước. Một quan chức quân sự cấp cao cho biết các chiến binh RSF đã đụng độ với quân đội tại trụ sở quân đội vào sáng sớm Chủ nhật và một đám cháy đã bùng phát tại một cơ sở dành cho bộ binh.
Tahani Abass, người ủng hộ nhân quyền nổi tiếng, sống gần trụ sở quân đội, cho biết: “Các trận chiến vẫn chưa dừng lại. Họ đang bắn nhau trên đường phố. Đó là một cuộc chiến tổng lực trong các khu dân cư.”
Abass cho biết gia đình cô đã dành cả đêm tụ tập ở tầng trệt của ngôi nhà của họ. “Không ai có thể ngủ được và những đứa trẻ khóc và la hét sau mỗi vụ nổ,” cô nói.
Quân đội và RSF đều tuyên bố kiểm soát các vị trí chiến lược ở Khartoum và các nơi khác trong quận. Yêu cầu của họ không thể được xác minh độc lập.
Cả hai bên đã phát tín hiệu vào cuối ngày thứ Bảy rằng họ không sẵn sàng đàm phán.
Quân đội, do Tướng Abdel-Fattah Burhan đứng đầu, đã kêu gọi giải tán RSF, lực lượng mà tổ chức này gán cho là “dân quân nổi loạn”. Người đứng đầu RSF, Tướng Mohammed Hamdan Dagalo , nói với mạng tin tức vệ tinh Al Arabyia rằng ông loại trừ các cuộc đàm phán. Dagalo kêu gọi Burhan đầu hàng.
Trong khi đó, áp lực ngoại giao dường như đang gia tăng.
Các nhà ngoại giao hàng đầu, trong đó có Ngoại trưởng Mỹ, Tổng thư ký LHQ, người phụ trách chính sách đối ngoại của EU, người đứng đầu Liên đoàn Ả Rập và người đứng đầu Ủy ban Liên minh châu Phi kêu gọi các bên ngừng giao tranh. Các thành viên của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc, bất đồng về các cuộc khủng hoảng khác trên khắp thế giới, đã kêu gọi chấm dứt ngay các hành động thù địch và quay trở lại đối thoại.
Các quốc gia Ả Rập có cổ phần ở Sudan – Qatar, Ai Cập, Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất – cũng đưa ra những lời kêu gọi tương tự.
Ngoại trưởng Hoa Kỳ Antony Blinken cho biết ông đã tham khảo ý kiến của các ngoại trưởng Ả Rập Saudi và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất. Ông nói trong một tuyên bố vào đầu Chủ nhật: “Chúng tôi đã đồng ý rằng điều cần thiết là các bên phải ngay lập tức chấm dứt hành động thù địch mà không cần điều kiện tiên quyết.”
Các lực lượng đối địch đang chiến đấu ở một số địa điểm trên khắp Sudan, bao gồm cả khu vực phía tây Darfur, nơi hàng chục nghìn người sống trong các trại dành cho người di tản sau nhiều năm nội chiến diệt chủng.
Adam Regal, phát ngôn viên của một tổ chức từ thiện Darfur, cho biết tại tỉnh Bắc Darfur, hàng chục người đã thiệt mạng và bị thương kể từ thứ Bảy tại một trại dành cho những người phải di tản.
Tại Nyala, thủ phủ của tỉnh Nam Darfur, hai bên đã tranh giành quyền kiểm soát sân bay của thành phố, một quan chức quân sự giấu tên cho biết.
Quan chức này cho biết giao tranh còn lan sang khu vực phía đông, bao gồm các tỉnh Kassala và al-Qadarif ở biên giới với Ethiopia và Eritrea. Ông cho biết các trận chiến tập trung xung quanh RSF và các căn cứ quân sự.
Hiệp hội các bác sĩ Sudan đã kêu gọi các tổ chức nhân đạo và y tế quốc tế hỗ trợ các cơ sở y tế trong nước. Nhóm cũng kêu gọi cộng đồng quốc tế gây áp lực lên cả hai bên để đảm bảo an toàn cho xe cứu thương và nhân viên y tế.
Những căng thẳng gần đây bắt nguồn từ sự bất đồng về cách RSF, do Dagalo đứng đầu, nên được tích hợp vào các lực lượng vũ trang và cơ quan nào sẽ giám sát quá trình này. Việc sáp nhập là một điều kiện quan trọng của thỏa thuận chuyển tiếp chưa được ký kết của Sudan với các nhóm chính trị.
Các nhà hoạt động ủng hộ dân chủ đã đổ lỗi cho Burhan và Dagalo vì đã lạm dụng người biểu tình trên khắp đất nước trong bốn năm qua, bao gồm cả vụ phá trại biểu tình bên ngoài trụ sở quân đội ở Khartoum vào tháng 6 năm 2019 khiến hơn 120 người biểu tình thiệt mạng. Nhiều nhóm đã nhiều lần kêu gọi quy trách nhiệm cho họ. RSF từ lâu đã bị cáo buộc có hành động tàn bạo liên quan đến cuộc xung đột Darfur.
Sudan, một quốc gia nằm ở giao lộ của Trung Đông và châu Phi cận Sahara, được biết đến với lịch sử đảo chính quân sự và xung đột dân sự kể từ khi giành được độc lập vào những năm 1950.
Đất nước này có biên giới với sáu quốc gia châu Phi và đường bờ biển chiến lược trên Biển Đỏ. Một cuộc xung đột dân sự kéo dài hàng thập kỷ đã dẫn đến sự ly khai của Nam Sudan vào năm 2011.
Các cuộc đụng độ sẽ làm gia tăng khó khăn ở Sudan, nơi Liên Hợp Quốc cho biết khoảng 16 triệu người — hay một phần ba dân số — đã phụ thuộc vào hỗ trợ nhân đạo.
Việt Linh (Theo Deutsche Welle)