Cựu Thủ tướng Ý, trong một cuộc phỏng vấn công bố hôm thứ Bảy, cho rằng một hỏa tiễn của không quân Pháp đã bắn rơi một máy bay chở khách trên Biển Địa Trung Hải vào năm 1980 trong một nỗ lực ám sát nhà lãnh đạo lúc bấy giờ của Libya là Moammar Gadhafi nhưng thất bại.
Cựu Thủ tướng hai nhiệm kỳ Giuliano Amato đã kêu gọi Tổng thống Pháp Emmanuel Macron bác bỏ hoặc xác nhận khẳng định của ông về nguyên nhân vụ tai nạn ngày 27 tháng 6 năm 1980 khiến toàn bộ 81 người trên chuyến bay nội địa Ý thiệt mạng.
Trong một cuộc phỏng vấn với nhật báo La Repubblica của Rome, Amato cho biết ông tin chắc rằng Pháp đã bắn trúng máy bay khi đang nhắm vào một máy bay quân sự của Libya.
Trong khi thừa nhận mình không có bằng chứng chắc chắn, Amato cũng cho rằng Ý đã báo trước cho Gadhafi, và vì vậy người Libya này, người đang quay trở lại Tripoli sau một cuộc họp ở Nam Tư, đã không lên máy bay quân sự của Libya.
Nguyên nhân gây ra vụ tai nạn là một trong những bí ẩn lâu dài nhất của nước Ý hiện đại. Một số người nói rằng một quả bom đã phát nổ trên máy bay phản lực Itavia trên chuyến bay từ Bologna đến Sicily, trong khi những người khác cho rằng việc kiểm tra mảnh vỡ được kéo lên từ đáy biển nhiều năm sau đó cho thấy nó đã bị trúng hỏa tiễn.
Dấu vết radar cho thấy có một loạt hoạt động của máy bay ở phần bầu trời đó khi máy bay rơi.
Amato được trích dẫn: “Phiên bản đáng tin cậy nhất là trách nhiệm của lực lượng không quân Pháp, đồng lõa với người Mỹ và đã tham gia vào cuộc chiến trên bầu trời vào tối ngày 27 tháng 6”.
NATO đã lên kế hoạch “mô phỏng một cuộc tập trận với nhiều máy bay tham gia, trong đó một hỏa tiễn được cho là sẽ được bắn” với mục tiêu là Gadhafi, Amato nói.
Sau vụ tai nạn, các quan chức Pháp, Mỹ và NATO phủ nhận mọi hoạt động quân sự trên bầu trời đêm đó.
Theo Amato, một hỏa tiễn được cho là đã được bắn bởi một máy bay chiến đấu của Pháp cất cánh từ một tàu sân bay, có thể ở ngoài khơi bờ biển phía nam Corsica.
Macron, 45 tuổi, chỉ mới chập chững biết đi khi chiếc máy bay chở khách của Ý lao xuống biển gần hòn đảo Ustica nhỏ bé của Ý.
Amato nói với La Repubblica: “Tôi tự hỏi tại sao một tổng thống trẻ như Macron, dù không liên quan nhiều đến thảm kịch Ustica, lại không muốn xóa bỏ nỗi xấu hổ đang đè nặng lên nước Pháp. Và ông ta có thể loại bỏ nó chỉ bằng hai cách – hoặc chứng minh rằng luận điểm này là vô căn cứ hoặc, sau khi vấn đề được xác minh, bằng cách đưa ra lời xin lỗi sâu sắc nhất tới Ý và gia đình các nạn nhân nhân danh chính phủ.”
Amato, 85 tuổi, cho biết vào năm 2000, khi còn là thủ tướng, ông đã viết thư cho tổng thống Mỹ và tổng thống Pháp lúc bấy giờ là Bill Clinton và Jacques Chirac để thúc ép họ làm sáng tỏ những gì đã xảy ra. Nhưng cuối cùng, những lời cầu xin đó đã mang lại “sự im lặng hoàn toàn”, Amato nói.
Khi được hãng thông tấn AP chất vấn, văn phòng của ông Macron hôm thứ Bảy cho biết họ sẽ không bình luận ngay về nhận xét của Amato.
Thủ tướng Ý Giorgia Meloni kêu gọi Amato cho biết liệu ông có những yếu tố cụ thể chứng minh cho khẳng định của mình hay không để chính phủ của bà có thể theo đuổi bất kỳ cuộc điều tra nào thêm.
Những lời của Amato “đáng được chú ý”, Meloni nói trong một tuyên bố do văn phòng của bà đưa ra, đồng thời lưu ý rằng cựu thủ tướng đã chỉ rõ rằng những khẳng định của ông là “kết quả của những suy luận cá nhân”.
Khẳng định về sự tham gia của Pháp không phải là mới. Trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình năm 2008, cựu Tổng thống Ý Francesco Cossiga, người đang giữ chức thủ tướng khi vụ tai nạn xảy ra, đã đổ lỗi cho hỏa tiễn của Pháp nhắm mục tiêu là máy bay quân sự của Libya và nói rằng ông biết rằng chi nhánh quân sự của cơ quan mật vụ Ý đã tiết lộ cho Gadhafi.
Gadhafi bị giết trong cuộc nội chiến ở Libya năm 2011.
Vài tuần sau vụ tai nạn, mảnh vỡ của một chiếc MiG của Libya cùng với thi thể của phi công đang bị phân hủy nặng nề đã được phát hiện ở vùng núi hẻo lánh phía nam Calabria.
Việt Linh (Theo Euro News)