Sự lo lắng dâng cao vào ngày bế mạc hội nghị thượng đỉnh giữa các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu và Mỹ Latinh, vốn được cho là một cuộc gặp gỡ tình tứ nhưng đã trở thành một cuộc tranh cãi ngoại giao về cuộc chiến ở Ukraine.
Các đại sứ đã làm việc suốt đêm và đến sáng thứ Ba để tìm ra văn bản dù là nhạt nhẽo nhất để lên án Nga xâm lược Ukraine, với các cuộc đàm phán bị đình trệ về sự dè dặt của một số quốc gia Trung và Nam Mỹ như Cuba, Venezuela và Nicaragua.
“Sẽ là một sự xấu hổ khi chúng tôi không thể nói rằng có sự xâm lược của Nga ở Ukraine. Đó là thực tế. Và tôi không ở đây để viết lại lịch sử,” Thủ tướng Luxembourg Xavier Bettel bực tức nói.
Thủ tướng Ireland Leo Varadkar thậm chí còn đẩy nó đi xa hơn. Ông nói: “Đôi khi không có kết luận nào còn tốt hơn là có ngôn ngữ nhưng không có ý nghĩa gì cả.”
Hội nghị thượng đỉnh được mong đợi từ lâu, tám năm sau hội nghị trước đó, đã rơi vào thế đối đầu xem ai sẽ chớp mắt trước về một vấn đề mà đại đa số 60 quốc gia tham dự đã đồng ý trong một số cuộc bỏ phiếu tại Liên Hợp Quốc và các tổ chức quốc tế khác.
Trong khi 27 quốc gia EU muốn hội nghị thượng đỉnh tập trung vào các sáng kiến kinh tế mới và hợp tác chặt chẽ hơn để ngăn chặn ảnh hưởng đang gia tăng của Trung Quốc trong khu vực, một số nhà lãnh đạo của Cộng đồng 33 quốc gia Mỹ Latinh và Caribe đã đưa ra những lời buộc tội kéo dài hàng thế kỷ đối với chủ nghĩa thực dân và nô lệ trên bàn ăn.
“Hầu hết châu Âu đã và vẫn là bên hưởng lợi áp đảo trong mối quan hệ mà Mỹ Latinh và Caribe của chúng ta đã và đang chịu ách thống trị một cách bất bình đẳng,” Thủ tướng St. Vincent và Grenadines, ông Ralph Gonsalves, người giữ chủ tịch CELAC.
Biện pháp ngoại giao bảo vệ Ukraine và lên án Moscow là điều thiết yếu hàng ngày đối với các quốc gia EU, nhưng nhiều chính phủ Latinh và Trung Mỹ đã có quan điểm trung lập hơn đối với một cuộc xung đột ở châu Âu mà đối với họ chỉ là một trong nhiều cuộc xung đột tàn phá thế giới.
Trong khi EU thúc đẩy những lời lẽ mạnh mẽ về chiến tranh, Gonsalves nói rằng “hội nghị thượng đỉnh này không nên trở thành một chiến trường vô ích khác cho các cuộc thảo luận về vấn đề này, vấn đề đã và đang tiếp tục được giải quyết tại các diễn đàn khác phù hợp hơn”.
Kết quả là các thỏa thuận thương mại bị đình trệ từ lâu – như một thỏa thuận khổng lồ giữa EU và Mercosur – có thể sẽ không thể đạt được giải pháp khi các nhà lãnh đạo kết thúc hội nghị thượng đỉnh vào chiều thứ Ba.
Nếu có điều gì đó được thể hiện, thì đó là sự tự tin ngày càng tăng của Trung và Nam Mỹ, được thúc đẩy bởi nguồn vốn khổng lồ từ Trung Quốc và nhận thức rằng các nguyên liệu thô quan trọng của họ sẽ trở nên quan trọng hơn bao giờ hết khi EU tìm cách chấm dứt sự phụ thuộc quá mức vào khoáng sản quý hiếm của Bắc Kinh.
Lần chạm trán gần đây nhất của họ là vào năm 2015, và kể từ đó, đại dịch COVID-19 và việc Brazil rời khỏi nhóm 33 quốc gia CELAC sau 3 năm đã khiến Đại Tây Dương ngăn cách hai bên dường như rộng hơn.
Việt Linh (Theo Euro News)