Căng thẳng giữa Ba Lan và Belarus âm ỉ sau khi Belarus cáo buộc một máy bay trực thăng của Ba Lan đã xâm nhập biên giới của họ hôm thứ Sáu.
Bộ Ngoại giao Belarus cho biết họ đã triệu tập một nhà ngoại giao Ba Lan để yêu cầu điều tra sau khi quân đội nước này được cho là đã phát hiện một trực thăng quân sự Mi-24 của Ba Lan bay 1.200 mét trong biên giới nước này “ở độ cao thấp” trước khi quay đầu lại. Tuy nhiên, Ba Lan phủ nhận thông tin một trong các máy bay trực thăng của họ đã bay vào biên giới Belarus.
Vụ việc xảy ra sau khi quan hệ giữa hai nước xấu đi trong những tuần gần đây trong bối cảnh Ba Lan lo ngại về sự hiện diện của Nhóm bán quân sự Wagner ở Belarus. Tổng thống Belarus Alexander Lukashenko, một đồng minh chủ chốt của Tổng thống Nga Vladimir Putin trong bối cảnh Ukraine xâm lược, đã làm trung gian cho một thỏa thuận hòa bình giữa Điện Kremlin và Tập đoàn Wagner vào tháng 6 sau khi tổ chức này cố gắng nổi dậy chống lại giới lãnh đạo quân sự Moscow. Thỏa thuận này cho phép Tập đoàn Wagner chuyển đến biên giới của Lukashenko để tránh bị truy tố ở Nga.
Ba Lan đã nêu lên mối lo ngại rằng Wagner có thể xâm chiếm biên giới của mình để giành quyền kiểm soát Suwałki Gap, một hành lang nhỏ nhưng quan trọng nối Ba Lan với các quốc gia Baltic như Estonia, Latvia và Litva. Việc Wagner nắm quyền kiểm soát khu vực này sẽ ngắt kết nối các quốc gia này với phần còn lại của châu Âu, có khả năng cho phép Nga kiểm soát họ nhiều hơn cũng như gây ra phản ứng từ Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), trong đó Ba Lan là thành viên.
Sau vụ xâm nhập mới nhất, Bộ Ngoại giao Belarus cho biết trong một tuyên bố do Reuters đưa tin: “Phía Ba Lan đã yêu cầu những lời giải thích thích hợp và tiến hành một cuộc điều tra kỹ lưỡng về vụ việc”.
Tuy nhiên, Trung tá Ba Lan Jacek Goryszewski phủ nhận rằng vụ xâm nhập đã từng xảy ra.
“Tôi không xác nhận thông tin này. Không có trực thăng nào của Ba Lan vượt qua biên giới vào Belarus. Việc vượt biên như vậy không thể xảy ra và nó đã không xảy ra. Hệ thống radar của chúng tôi rất rõ ràng“, ông nói, theo Reuters.
Trong khi đó, Lukashenko bác bỏ những lo ngại của Ba Lan về Nhóm Wagner, nhóm đã chiến đấu bên cạnh Nga ở Ukraine và lãnh đạo của nhóm này là Yevgeny Prigozhin đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn máy bay vào tháng trước. Theo hãng tin BelTA của Belarus, ông gọi yêu cầu của Ba Lan loại bỏ Wagner khỏi Belarus là “vô lý và ngu ngốc“.
“Câu trả lời rất đơn giản: không phải ở Ba Lan, cũng như ở Lithuania, cũng như ở các quốc gia khác. Không nên có một quân nhân nước ngoài nào ở các nước vùng Baltic. Sau đó, chúng tôi cũng có thể đưa ra tuyên bố về sự hiện diện của quân nhân từ các quốc gia khác ở đây“, ông Lukashenko nói.
Sau khi Wagner chuyển đến Belarus, Ba Lan đã điều động hàng ngàn binh sĩ đến khu vực gần biên giới chung của họ.
Putin đã tuyên bố, dù không có bằng chứng, rằng Ba Lan dường như muốn kiểm soát “vùng đất lịch sử” của mình bằng cách chiếm “một phần lớn Ukraine“, bất chấp Nga đã phát động cuộc xâm lược Ukraine vào tháng 2 năm ngoái. Ông nói thêm rằng các nhà lãnh đạo Ba Lan cũng đang “mơ về vùng đất Belarus”.
Ba Lan và Belarus nhận thấy mình ở hai phía đối lập trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, vốn đã thống trị nền chính trị châu Âu kể từ khi bắt đầu. Ba Lan đã nổi lên như một trong những nước ủng hộ nhiệt tình nhất của Ukraine, trong khi Belarus là một trong những đồng minh châu Âu duy nhất của Nga trong bối cảnh chiến tranh.
Việt Linh (Theo Reuters)