Bình luận của tổng thống Biden được đưa ra một ngày sau khi Ngoại trưởng Antony Blinken tới Bắc Kinh trong nỗ lực xoa dịu căng thẳng.
Tổng thống Joe Biden đã gọi Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình là “nhà độc tài” hôm thứ Ba, gây ra phản ứng tức giận từ Bắc Kinh đột ngột bùng phát sau các cuộc đàm phán giữa hai siêu cường nhằm giảm bớt sự thù địch địa chính trị của họ.
Phát biểu tại một buổi gây quỹ vận động tranh cử ở California, Biden cho rằng Tập nên cảm thấy xấu hổ vì ông không biết về vụ khinh khí cầu gián điệp Trung Quốc được cho là bay qua Hoa Kỳ vào đầu năm nay, bất chấp vị thế của ông là nhà lãnh đạo toàn năng của Trung Quốc.
Trung Quốc nhanh chóng đáp trả những nhận xét đó, cho rằng chúng là “cực kỳ vô lý và vô trách nhiệm“.
Mô tả của tổng thống về ông Tập được đưa ra một ngày sau chuyến thăm cấp cao của Ngoại trưởng Antony Blinken tới Bắc Kinh, một nỗ lực nhằm xoa dịu căng thẳng giữa Mỹ và Trung Quốc. Blinken nói sau chuyến thăm của ông rằng “chương về khinh khí cầu gián điệp nên được đóng lại” và cả hai bên cam kết sẽ cố gắng ổn định mối quan hệ.
Tuy nhiên, Biden đã xem lại chủ đề này trước một căn phòng có hơn 125 người tham dự, trong đó có Thống đốc California Gavin Newsom, người cũng đã phát biểu tại buổi gây quỹ.
“Lý do khiến Tập Cận Bình rất khó chịu khi tôi bắn hạ quả bóng bay đó bằng hai chiếc xế hộp chở đầy thiết bị gián điệp là ông ấy không biết nó ở đó,” Biden nói.
“Đó là một sự bối rối lớn cho những kẻ độc tài,” ông nói thêm, “khi họ không biết chuyện gì đã xảy ra.”
Phản đòn từ Bắc Kinh diễn ra nhanh chóng.
Mao Ning, phát ngôn viên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, nói rằng những bình luận của Biden là “cực kỳ vô lý và vô trách nhiệm, mâu thuẫn nghiêm trọng với những sự thật cơ bản.” Ông cáo buộc tổng thống “vi phạm nghiêm trọng nghi thức ngoại giao và xâm phạm nghiêm trọng phẩm giá chính trị của Trung Quốc, đây là một hành động khiêu khích chính trị công khai.”
Ông nói trong một cuộc họp báo hàng ngày rằng Trung Quốc “rất không hài lòng“.
Biden đã không rút lại những bình luận sau đó vào thứ Ba tại buổi gây quỹ thứ hai.
Biden đang đề cập đến một quả bóng bị cáo buộc là gián điệp của Trung Quốc đã bay khắp Hoa Kỳ vào tháng Hai. Khinh khí cầu mà Trung Quốc khẳng định là một khí cầu dân sự không người lái đang tiến hành nghiên cứu khí tượng, đã bị Không quân bắn hạ ngoài khơi bờ biển Nam Carolina sau khi nó bay lơ lửng trên các cơ sở quân sự nhạy cảm của Hoa Kỳ. Vụ việc trở thành điểm xung đột ngoại giao căng thẳng giữa Bắc Kinh và Washington.
Mặc dù chuyến thăm của Blinken được coi là tương đối thành công — Biden cho biết tại buổi gây quỹ rằng ngoại trưởng của ông đã làm “rất tốt” — Trung Quốc và Mỹ vẫn chưa thiết lập lại một số kênh liên lạc quân sự đã bị cắt sau khi cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đến thăm Đài Loan, một hòn đảo tự trị ngoài khơi bờ biển Trung Quốc mà Bắc Kinh tuyên bố là lãnh thổ của mình. Không có bước đột phá nào trong cuộc gặp ngoài một thỏa thuận mà hai bên cần để ổn định mối quan hệ.
Hai nước đã có những cuộc đụng độ quân sự căng thẳng trong những tuần gần đây ở eo biển Đài Loan và Biển Đông mà một số người đặc biệt quan ngại. Trung Quốc cho biết họ đang bảo vệ chủ quyền quốc gia trong hai trường hợp gần đây nhất. Hoa Kỳ gọi các hành động của Bắc Kinh là nguy hiểm và nhấn mạnh rằng các quân nhân Hoa Kỳ đang hoạt động trong không phận và vùng biển quốc tế.
Chuyến thăm của Blinken là chuyến thăm đầu tiên của một ngoại trưởng kể từ năm 2018. Ông đã hoãn chuyến đi dự kiến vào tháng 2 sau sự cố khinh khí cầu do thám Trung Quốc. Biden cho biết vào tháng trước rằng kế hoạch của ông với Tập để duy trì một cuộc đối thoại đang diễn ra đã bị trật bánh bởi “quả bóng ngớ ngẩn này”.
Tại buổi gây quỹ đầu tiên vào tối thứ Ba, Biden cho biết ông Tập đã quan tâm nhiều hơn đến nhóm an ninh chiến lược Quad, bao gồm Mỹ, Úc, Nhật Bản và Ấn Độ. Nhóm này đã nói chuyện cởi mở về việc hành động như một vùng đệm cho lợi ích của Trung Quốc, nhưng Biden cho biết ông đảm bảo với Tập rằng Trung Quốc không cần phải lo lắng.
Biden cũng nói với đám đông rằng họ không nên lo lắng về xích mích gần đây giữa Bắc Kinh và Washington.
Việt Linh (Theo Reuters)