Cali Today News – Ở Florida, không phải chỉ có tư gia và cơ sở doanh nghiệp bị thiệt hại vì bão lụt mà tất cả mọi người dân Florida cùng chịu ảnh hưởng của bão lụt vì loại thuế bão lụt. Vì vậy, khi trận bão Idalia xảy ra, người dân Florida chỉ còn có nước thu dọn những mảnh vụn, nhà cửa bị tàn phá. và còn phải lo đóng loại thuế bão lụt cho tiểu bang. Vì thị trường bảo hiểm nhà ở, bất động sản bị phá sản, nhất là sau khi xảy ra nhiều trận bão lụt nặng, từ nay cư dân của tiểu bang từ Pensacola xuống đến Key West sẽ phải khổ sở trả tiền sửa chữa thiệt hại nhà cửa trong nhiều năm mới hết nợ.
Toàn thể tiểu bang Florida thường hay bị bão lụt, ngày càng nặng hơn trước, và xảy ra thường xuyên hơn vì khí hậu thay đổi, cộng thêm rất nhiều vụ khai gian để lấy tiền bảo hiểm, cũng như những vụ kiện tụng phù phiếm, khiến cho trong những năm gần đây, hàng chục công ty bảo hiểm phải đóng cửa, và không bán thêm hồ sơ bảo hiểm mới. (Tháng Bảy vừa qua, công ty bảo hiểm lớn Farmers rút lui không còn hoạt động ở Florida nữa). Đa số cư dân ở Florida phải tìm đến công ty Citizens Property Insurance Corporation để mua bảo hiểm. Công ty này là một công ty công, do chính phủ tiểu bang Florida đứng ra thành lập với danh nghĩa là công ty bảo hiểm bất động sản sau cùng, bất đắc dĩ cư dân Florida mới phải tìm đến vì không thể mua bảo hiểm của công ty tư nhân khác. Nhưng đối với nhiều tư gia, công ty Citizens là chọn lựa đầu tiên họ phải mua, nhất là ở những vùng duyên hải, gần biển, có nhiều rủi ro bị bão lụt. Trong năm 2019, công ty Citizens đã bán được khoảng 400,000 hợp đồng bảo hiểm bất động sản. Ngày nay tổng số hợp đồng bảo hiểm trong hồ sơ của hãng lên đến 1.3 triệu, gần gấp đôi số hợp đồng của công ty bảo hiểm tư nhân lớn nhất trong tiểu bang.
Vì có nhiều chủ nhà dùng bảo hiểm của hãng Citizens, vì thể mỗi lần có trận bão lụt xảy ra là cư dân Florida lại khấn thầm trong bụng,cầu xin đừng gây thiệt hại nhiều quá. Họ để phó mặc cho số phận may rủi sẽ xảy ra như thế nào. Thường ra, khi một công ty bảo hiểm tư nhân bị thiệt hại nhiều quá, họ chỉ việc khai phá sản. Nhưng nếu trận bão gây nhiều thiệt hại cho những căn nhà do công ty Citizens bảo hiểm, họ phải bồi thường tiền thiệt hại rất lớn, và họ không thể khai phá sản được. Thay vào đó khi thiên tai gây ra thiệt hại quá nặng, chính phủ tiểu bang phải làm cái việc gọi là “thẩm lượng thiệt hại”, tiếng Anh là “Assessment”. Theo thủ tục này, luật tiểu bang buộc công ty Citizens đặt ra một loại lệ phí bắt các hồ sơ bảo hiểm của công ty tư nhân phải lấy thêm một loại lệ phí để cùng chia sẻ tất cả những thiệt hại do trận bão lụt mới gây ra. Không những người mua bảo hiểm bất động sản của các hãng bảo hiểm tư phải trả khoản lệ phí mới, mà ngay cả người mua bảo hiểm xe hơi cũng phải chung sức trả khoản lệ phí mới để những chủ nhà bị thiệt hại có thể xây lại nhà mới sau trận bão. Ông Mark Friedlander, phát ngôn viên của tổ chức Insurance Information Instinct, một công ty trong ngành bảo hiểm, than phiền rằng: “Chúng tôi thấy có nhiều gia đình lợi tức thấp, họ sống bằng đồng lương ba cọc ba đồng, chạy gạo hàng tháng. Họ không đủ sức đóng những khoản lệ phí mới này.”.
Đó là tình trạng xảy ra sau mùa bão năm 2004-200, trong đó cư dân tiểu bang Florida phải giúp trả khoản nợ $1.7 tỷ đô la cho công ty Citizens, trả mãi cho đến năm 2015 mới hết. Hiện nay các công ty bảo hiểm có khoảng $4.8 tỷ đô la trong ngân hàng. Không chắc trận bão Idalia vừa rồi có được đụng đến số tiền này hay không. Nhưng mùa bão lụt vẫn còn đang tiếp tục ở vùng biển Atlantic trong nhiều tháng sắp tới. Cạnh đó, tình trạng nước biển ngày càng ấm hơn trước, chắc chắn đó sẽ là nguồn nhiên liệu gây ra nhiều trận bão rất mạnh, đem đến nhiều tai hại. Theo giáo sư Charles Nyce, dạy môn quản lý rủi ro và ngành bảo hiểm ở trường đại học Florida State University nói: “Có lẽ chỉ cần một hay hai trận bão lớn nữa là chúng ta sẽ phải làm thủ tục “Thẩm Lượng Thiệt Hại” cho công ty Citizens”, với số 1.3 triệu hồ sơ bảo hiểm do hãng Citizens đang giữ, số tiền $4.8 tỷ đô sẽ tiêu hao rất mau.”.
Thực ra để giải quyết vấn đề bảo hiểm bão lụt không phải là điều dễ làm. Năm ngoái quốc hội tiểu bang Florida làm ra luật giúp cắt giảm khá nhiều những vụ gian lận bảo hiểm, cũng như hồ sơ xin bồi thường tràn ngập khiến cho các công ty bảo hiểm tư nhân kham không nổi, và công ty Citizens có ý định muốn chuyển một số hồ sơ bảo hiểm ra ngoài thị trường tư. Gần đây, chính quyền tiểu bang Florida vừa bác bỏ yêu cầu của hãng Citizens đòi tăng lệ phí bảo hiểm thêm 12.1%. Quyết định này có thể giúp người đang có bảo hiểm trả lệ phí thấp trong một thời gian ngắn trước mắt, như về lâu dài, tất cả cư dân tiểu bang sẽ phải trả thêm tiền bảo hiểm bão lụt rất cao. Ông Friedlander kết luận: “Tất cả những gì đang xảy ra là những chất liệu để tạo thành một loại Thuế Bão Lụt áp đạt cho tất cả mọi người tiêu thụ sống trong tiêu bang Florida.”.
Nguyễn Minh Tâm dịch theo TIME magazine ngày 25/9/2023