(AP) — Gần 6 triệu hộ gia đình thu nhập thấp ở Mỹ có nguy cơ bị chậm nhận trợ cấp sưởi ấm do tình trạng chính phủ liên bang tiếp tục đóng cửa sang tuần thứ năm.
Một trong số đó là Jacqueline Chapman, 74 tuổi, nghỉ hưu sau nhiều năm làm việc tại trường học ở Philadelphia. Bà sống dựa vào trợ cấp An sinh Xã hội 630 USD mỗi tháng và vừa mất phúc lợi thực phẩm liên bang, thì lại được báo rằng trợ cấp sưởi ấm mùa đông của bà có thể cũng bị hoãn.
“Tôi cảm thấy như đang sống trong thời kỳ đầy bất an. Thật khó để yên tâm khi mọi thứ đều giới hạn — tiền bạc, trợ cấp, mọi thứ đều ít ỏi,” bà nói.
Nguồn hỗ trợ mà Chapman đang nhận đến từ Chương trình Trợ giúp Năng lượng cho Hộ nghèo (LIHEAP) trị giá 4,1 tỷ USD, giúp người thu nhập thấp trả tiền sưởi và làm mát nhà cửa. Nhưng nhiều bang cảnh báo rằng nguồn kinh phí bị tạm ngừng do chính phủ đóng cửa.
Nguồn trợ cấp thiết yếu bị đình trệ
LIHEAP hỗ trợ khoảng 5,9 triệu hộ gia đình trên khắp 50 bang, Washington D.C., các vùng lãnh thổ và cộng đồng người bản địa. Nay, chương trình này bị gián đoạn đồng thời với việc đình hoãn tem phiếu thực phẩm (SNAP) — chương trình nuôi sống 1/8 dân số Mỹ. Cùng lúc, giá năng lượng tăng cao khiến các hộ nghèo càng kiệt quệ.
Ông Mark Wolfe, Giám đốc Hiệp hội Quốc gia Các giám đốc Năng lượng Hỗ trợ Cộng đồng, cảnh báo:
“Tác động, dù chỉ tạm thời, cũng sẽ rất nặng nề với người nghèo. Tôi không nhớ từng có thời điểm nào mà nhiều chương trình an sinh quan trọng bị đình trệ cùng lúc như vậy.”
Các bang cảnh báo về sự trì hoãn
LIHEAP ra đời năm 1981, từ lâu nhận được sự ủng hộ lưỡng đảng. Mỗi bang được cấp ngân sách liên bang hàng năm tùy theo khí hậu, chi phí năng lượng và tỷ lệ hộ nghèo.
Mặc dù Tổng thống Donald Trump đề xuất cắt toàn bộ ngân sách cho chương trình trong dự thảo ngân sách, Quốc hội vẫn dự kiến cấp lại nguồn vốn. Nhưng vì chưa thông qua ngân sách năm 2026, các bang chưa nhận được tiền phân bổ mới.
Một số bang như Kansas, Pennsylvania, New York và Minnesota đã thông báo chương trình bị đình hoãn.
Ở Pennsylvania, chính quyền Thống đốc Josh Shapiro cho biết không thể tạm ứng hơn 200 triệu USD để giúp 300.000 hộ nghèo trả hóa đơn sưởi ấm, và các khoản chi sẽ bị lùi ít nhất đến tháng 12.
Minnesota đang tiếp nhận hồ sơ nhưng thông báo rằng tiền liên bang sẽ chậm ít nhất một tháng và sẽ không thanh toán hóa đơn sưởi cho đến khi chính phủ mở cửa lại.
Connecticut có thể cầm cự đến cuối tháng 11 hoặc 12 nhờ quỹ dự phòng, nhưng nếu tình trạng đóng cửa kéo dài, nguy cơ khủng hoảng là rất lớn.
“Mùa đông càng về sau, tình hình sẽ càng nguy hiểm với những người trông chờ vào khoản trợ cấp này,” bà Rhonda Evans, Giám đốc Hiệp hội Hành động Cộng đồng Connecticut, cho biết.
Trách nhiệm và khủng hoảng nhân đạo
Người phát ngôn Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ (HHS) cho rằng sự trì hoãn do Quốc hội chưa đạt thỏa thuận ngân sách, đồng thời nói chính quyền Trump cam kết sớm mở lại chính phủ.
“Khi chính phủ hoạt động trở lại, cơ quan sẽ nhanh chóng phân bổ nguồn vốn,” phát ngôn viên nói, nhưng không xác nhận liệu việc sa thải nhân viên LIHEAP gần đây có khiến tiến độ chậm thêm hay không.
Wolfe cảnh báo có thể phải đợi đến tháng 1, vì thiếu nhân sự phê duyệt kế hoạch và giải ngân cho các bang.
“Khi đã sa thải nhân viên, mọi thứ đều trì trệ,” ông nói.
Gia đình nghèo đối mặt mùa đông khắc nghiệt
Không phải hộ nào cũng có biện pháp bảo vệ. Những người sử dụng dầu sưởi, dầu hỏa hay khí propane — khoảng 9% trong số người nhận LIHEAP — không có quy định cấm ngắt dịch vụ, khác với người dùng điện hoặc khí đốt tự nhiên vốn được nhà nước kiểm soát.
“Chúng ta không thể yêu cầu đại lý dầu sưởi tiếp tục cung cấp nhiên liệu mà không chắc họ sẽ được thanh toán,” Wolfe giải thích.
Ông Mark Bain, 67 tuổi, ở Bloomfield, Connecticut, sống cùng con trai đang học đại học, nói rằng chương trình LIHEAP đã cứu ông qua nhiều mùa đông.
“Trước khi biết đến chương trình này, tôi gần như tuyệt vọng. Nhiên liệu sắp cạn mà chẳng biết xoay xở thế nào,” ông kể.
Năm nay, ông được duyệt 500 USD hỗ trợ, đủ cho nửa thùng dầu, nhưng không thể gọi thêm cho đến khi hết sạch.
“Nếu tiền chưa về, tôi sẽ hạ nhiệt độ xuống 62 độ (Fahrenheit), đắp thêm chăn và cố gắng vượt qua,” ông nói.
Trong khi các nhà máy điện sáng rực và phố Wall vẫn nhộn nhịp, hàng triệu gia đình Mỹ đang run rẩy chờ hơi ấm, giữa một mùa đông đến sớm — và một chính phủ vẫn chìm trong bế tắc.
Nguồn AP
