Nhiều người cho rằng, tôi quá nóng vội, hãy chờ đợi Bộ tư pháp và các cuộc điều tra sẽ đem đến những câu trả lời tốt nhất, kẻ phạm tội cuối cùng sẽ bị trừng phạt trước pháp luật.
Hay nói một cách tích cực hơn, rằng có thể Bộ Tư Pháp của ông Merrick Garland đang có những bước đi thận trọng, đang dồn toàn lực điều tra để gom một mẻ lưới lớn, bắt toàn bộ những con cá lớn nhỏ, vâng, chính tôi đã cố gắng tự tạo cho mình niềm tin như vậy để thấy rằng sự chọn lựa ông Merrick Garland vào vị trí Bộ trưởng Tư Pháp là một quyết định không sai của Tổng Thống Joe Biden, vì có lẽ, lúc bổ nhiệm ông Garland, thì Tổng thống chắc đã có một niềm tin thực sự vào một nền Tư Pháp độc lập, sẽ thực thi pháp luật nghiêm minh và mạnh mẽ.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Nhưng bây giờ Merrick Garland phải quyết định có nên đối đầu với Donald Trump hay không.
Khi Merrick Garland vào cuối năm ngoái tuyên bố bổ nhiệm một luật sư đặc biệt để giám sát các cuộc điều tra hình sự đang diễn ra liên quan đến Donald Trump, đây không phải là lần đầu tiên Merrick Garland, một cựu thẩm phán nổi tiếng có phong cách ôn hòa phải ra một quyết định táo bạo như vậy.
Giờ đây, Merrick Garland, 70 tuổi, đang đóng vai chính trong một bộ phim truyền hình nhiều tập của thời đại này giữa một môi trường truyền thông bị chia rẽ và phân cực tràn ngập, với những kẻ theo dõi Trump, sùng bái ông ta vô điều kiện, và bằng mọi cách sẽ bảo vệ ông ta cùng với sự trỗi dậy của bạo lực chính trị đã đặt Bộ Tư pháp vào một tình thế vô cùng khó khăn.
Tổng thống Joe Biden đã giao nhiệm vụ cho Merrick Garland ổn định Bộ Tư pháp sau nhiệm kỳ tổng thống đầy biến động của Trump, và Merrick Garland phải đối mặt với một trong những quyết định khó khăn nhất mà những Bộ trưởng Tư pháp trong lịch sử Hoa Kỳ chưa ai phải đối mặt cả đó là liệu có thể buộc tội hình sự một cựu tổng thống thành công hay không và thêm một cái khó nữa, đó là người này lại đang là ứng cử viên cho sự đề cử của đảng đối lập trong cuộc bầu cử tiếp theo.
Mặc dù Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland gần đây đã tuyên bố sẽ buộc mọi người liên quan đến cuộc nổi dậy phải chịu trách nhiệm, nhưng các học giả pháp lý, các nhà lập pháp đảng Dân chủ, các tổ chức dân sự đã cáo buộc ông Bộ trưởng Tư pháp đã quá thận trọng.
Trong khi đó, các đảng viên Cộng hòa sau khi giành được quyền lực tại Hạ viện, đã nói rõ rằng họ có ý định tăng cường giám sát đáng kể nhiệm kỳ của MerrickGarland về nhiều vấn đề, bao gồm cả việc giải quyết cuộc điều tra Hunter Biden.
Tất cả những chiến lược phản kháng của đảng Cộng hòa có khả năng tạo ra những cơn gió ngược chính trị nhắm vào chính Bộ Tư pháp và ông Merrick Garland.
Bất chấp một số gợi ý ngược lại, việc Merrick Garland chỉ định JackSmith, một cố vấn đặc biệt để điều tra Trump, sẽ không giảm thiểu vai trò và trách nhiệm của ông Garland liên quan đến cuộc điều tra Donald Trump.
Merrick Garland đã từng tuyên bố rằng, chừng nào ông ấy còn là bộ trưởng tư pháp thì bất kỳ cáo buộc nào liên quan đến bất cứ cuộc điều tra nào về Donald Trump từ việc đánh cắp các tài liệu mật và khả năng cản trở công lý, hay nỗ lực ngăn chặn việc chuyển giao quyền lực hợp pháp sau khi ông ta thua cuộc bầu cử năm 2020 hay vụ đại cử tri đoàn giả mạo, tất cả cáo buộc sẽ vẫn phải được chính Merrick Garland chấp thuận.
Khuyến nghị truy tố hình sự đối với Trump từ Ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 sẽ không có tác dụng gì nhiều để định hình quyết định cuối cùng của Merrick Garland, mà nó chỉ làm tăng thêm áp lực dư luận đối với ông.
Garland đã phải đối mặt với những lời chỉ trích gay gắt từ cả những thành phần bảo thủ lẫn cấp tiến trong hai năm đầu tiên làm tổng chưởng lý. Những người bảo thủ đả kích những gì họ cho là Bộ Tư pháp đã chính trị hóa ý định nhắm vào Trump và các đồng minh của ông ta. Trong khi đó, nhiều người cấp tiến phàn nàn rằng Garland đã quá thận trọng, nhút nhát trong việc điều tra hành vi của cựu tổng thống — và coi việc khởi động tương đối nhanh chóng cuộc điều tra tài liệu liên quan đến ông Biden là bằng chứng mới nhất cho thấy Merrick không có lập trường vững chắc để giải quyết những vấn đề quan trọng trong nhiệm vụ của ông.
Merrick Garland thừa biết rằng đây là cuộc điều tra nghiêm trọng nhất mà DOJ từng thực hiện — và chắc chắn xét về quy mô, đây cũng là cuộc điều tra lớn nhất từ trước đến nay.
Tuy nhiên, quyết định hiện nay với mức cấp thiết đòi hỏi Merrick Garland cần phải hành động – rằng liệu có buộc tội hình sự Trump hay không – đặt ra một loại thách thức mới, một thách thức liên quan đến một loạt các câu hỏi mới lạ và nặng nề về bản chất vừa hợp pháp vừa thận trọng.
Nếu Merrick Garland cuối cùng ủy quyền cho các công tố viên hay cố vấn đặc biệt truy tố Trump, ông ấy sẽ đặt đất nước vào một con đường nguy hiểm chưa từng có, không có câu trả lời rõ ràng về việc nó có thể kết thúc như thế nào và những rủi ro chính trị đáng kể theo mọi hướng có thể xảy ra, cho dù nỗ lực đó có dẫn đến kết án hay không.
Nếu Merrick Garland quyết định không truy tố Trump, hậu quả chính trị có thể ít rủi ro hơn nhưng vì nhiều người tin rằng Trump đã phạm tội nghiêm trọng liên bang nên bất kỳ lý do nào mà Merrick Garland đưa ra để biện minh cho quyết định của ông khó được chấp nhận bởi công chúng Mỹ.
Tôi vẫn phải công bằng mà nói rằng, ông Merrick Garland là “một luật gia trung tâm, xây dựng được sự đồng thuận của đối tác và cấp dưới, là người cẩn thận và biết kiềm chế trong quan điểm của mình và có được niềm tin khá tốt của các đảng viên Dân chủ.”
Sau khi nhậm chức Tổng thống, quyết định của ông Biden đề cử ông Merrick Garland làm Bộ trưởng Tư pháp là một điều thực sự gây bất ngờ, do vẫn có nhiều đảng viên Đảng Dân chủ đủ tiêu chuẩn thuộc nhiều nền tảng khác nhau có thể tranh cử vị trí này.
Mặc dù là một nhân viên kỳ cựu của Bộ Tư pháp, Merrick Garland đã rời khỏi bộ này hơn hai thập niên – thời kỳ mà các phương pháp điều tra tội phạm liên bang cũng đã thay đổi đáng kể nhờ sự phổ biến của điện thoại di động, email và internet. Nhưng Merrick Garland hiện đã được chọn để lãnh đạo một tổ chức Tư pháp với 115.000 nhân viên.
Tuy nhiên, vào thời điểm đó, không có câu hỏi thực sự nào từ các chính trị gia Đảng Dân chủ về việc Merrick Garland định làm gì trước nhiều câu hỏi còn tồn tại về việc liệu chính Trump có phạm tội trong nhiệm kỳ tổng thống của mình hay trước khi ông ta nhậm chức hay không.
Trên đường vận động tranh cử năm 2020, ông Biden đã từng nói rằng, ông sẽ không can thiệp vào công việc của Bộ Tư pháp, việc truy tố hay không truy tố một cựu Tổng thống Mỹ, nếu có sai phạm và bằng chứng rõ ràng, đó là công việc của Bộ Tư pháp, không phải công việc của một Tổng thống đương nhiệm.
Trước khi nhậm chức, ông Biden đã tuyên bố với báo chí rằng, ông không “muốn nhiệm kỳ tổng thống của mình bị tiêu hao bởi các cuộc điều tra của người tiền nhiệm” và ông lo lắng rằng “các cuộc điều tra sẽ chia rẽ hơn nữa một đất nước mà ông ấy đang cố gắng để đoàn kết.”
Ở điểm này có một sự mâu thuẫn mà tôi cho rằng không thỏa đáng, khi ông Biden đã nói công việc điều tra một cựu Tổng thống kề cả việc truy tố hay không truy tố là chuyện của Bộ Tư pháp, không phải công việc và trách nhiệm của một Tổng thống, thế nhưng tại sao ông lại cho rằng nếu điều tra một cựu Tổng thống sẽ gây ảnh hưởng xấu lên nhiệm kỳ của ông và còn cho rằng cuộc điều tra, nếu diễn ra chỉ làm đất nước thêm chia rẽ, phá vỡ cố gắng đoàn kết đất nước của ông.
Kết quả của nỗ lực đoàn kết người dân và thống nhất đất nước của ông Biden rõ ràng là quá mâu thuẫn. Xếp hạng chấp thuận của ông Biden vẫn ở mức thấp trong hơn một năm ngay cả khi đảng của ông có kết quả giữa nhiệm kỳ mạnh hơn dự kiến. Mong muốn truy tố Trump của các đảng viên Đảng Dân chủ không hề giảm đi, và hành vi của Trump trong thời gian qua cũng như hiện tại ngày càng xem thường luật pháp, công khai đối đầu với Bộ Tư pháp, Tòa án, công tố viên đồng thời lôi kéo sự chú ý từ giới truyền thông trong vai trò là một ứng viên tiềm năng, dẫn đầu cho cuộc chạy đua ghế Tổng thống năm 2024 của đảng Cộng hòa, như vậy, tổng kết những gì Trump đã và đang làm, có giúp ích gì được cho nhiệm kỳ của ông Biden hay không? Có giúp đoàn kết người dân như ông Biden mong muốn hay không? Hay chỉ làm cho những chính sách của ông gặp khó khăn nhiều hơn, đồng thời ảnh hưởng đến việc quyết định truy tố Trump từ Bộ Tư pháp.
Một số nhà phân tích pháp lý đã đặt câu hỏi liệu ông Merrick Garland và các cố vấn của ông có tiến hành quá chậm và thận trọng trong cách tiếp cận Trump và những người thân cận nhất với ông ta hay không.
Rõ ràng, Merrick Garland đã chọn chiến lược điều tra từ dưới đi lên bắt đầu bằng việc truy tố những kẻ bạo loạn và xây dựng thêm nhiều vụ án từ đó — nhưng cách tiếp cận bị đánh giá là không cần thiết, không khôn ngoan, chủ yếu là vì những công việc đó không đưa ra bảo đảm rằng các cuộc điều tra Trump và những người thân cận của ông ta sẽ được điều tra nhanh chóng hoặc toàn diện.
Vào giữa tháng 11 năm 2022, ngay sau khi Trump chính thức tuyên bố ứng cử vào ngày 15 tháng 11 năm 2022, Merrick Garland đã bổ nhiệm Jack Smith làm cố vấn đặc biệt và giao nhiệm vụ cho ông để điều tra các cáo buộc Trump che giấu thông tin mật và các hành động của Trump xung quanh vụ tấn công Điện Capitol. Điều này là không cần thiết như một vấn đề pháp lý, mặc dù Merrick Garland lập luận rằng việc bổ nhiệm là nên làm vì sẽ bảo đảm “tính độc lập và trách nhiệm giải trình” của các cuộc điều tra sẽ minh bạch hơn.
Tuy nhiên, ngay cả khi Jack Smith có đề xuất truy tố Trump thì có rất ít dấu hiệu rõ ràng cho thấy là Merrick Garland sẽ chấp thuận.
Nếu Merrick Garland phạm sai lầm, thì chắc chắn lịch sử sẽ chứng minh Merrick Garland vì một lý do nào đó đã không nghĩ rằng đây là Trump người mà ông ấy phải ngăn chặn để cứu nền cộng hòa của đất nước này.
Tuy nhiên, tôi nghĩ đến một trong những thách thức lớn nhất đối với cả Merrick Garland và hệ thống công lý của đất nước này là chưa từng xảy ra một tình huống tương tự nên không có kế hoạch chi tiết thực sự nào để có thể dựa vào và giải quyết, với những câu hỏi nghiêm chỉnh về hành vi sai phạm của một tổng thống tiền nhiệm và chắc chắn không có sự tha thứ từ người kế nhiệm khi Merrick Garland bắt tay vào cuộc điều tra.
Tình thế tiến thoái lưỡng nan sẽ quyết định sự nghiệp chính trị của Merrick Garland bởi vì, ông phải tự đưa ra các quy tắc mới để giải quyết thay vì chỉ đơn giản tuân theo một quy tắc đã có sẵn trước đây.
Nên tóm lại câu hỏi duy nhất mà tôi muốn đặt ra là: Donald Trump sẽ bị truy tố hay không?
Giáo sư luật tại Harvard, Laurence Tribe đã thông cảm về tính chất bất thường của tình huống mà Merrick Garland phải đối mặt nhưng ông khá tự tin rằng, sau cùng Merrick Garland sẽ tìm ra đáp số để đi đến một quyết định được cân nhắc cẩn thận.
Nhưng thành thật mà nói, tôi không muốn công kích ông Merrick Garland mà đã cố tự đặt mình vào tình thế khó xử của ông ấy, nhưng dường như ông Merrick Garland đã từng ủng hộ Trump trong một số lĩnh vực quan trọng có thể xảy ra tội phạm. Nhiều cựu công tố viên đã lập luận rằng lẽ ra Trump phải bị truy tố vì tội cản trở cuộc điều tra của Robert Mueller trong thời gian tại vị. Cũng có lý do chính đáng sau khi Merrick Garland nhậm chức để Bộ Tư pháp tiến hành một cuộc điều tra hình sự về tài chính của Trump và các doanh nghiệp của ông ta. Nhưng cả hai trường hợp này đã bị ông Merrick Garland bác bỏ.
Tuy nhiên, Merrick Garland đã viện dẫn sự trung thành của mình với “luật pháp” để bảo vệ nỗ lực của Bộ Tư pháp trong việc bác bỏ vụ kiện phỉ báng do bà E. Jean Carroll đưa ra chống lại Trump, người mà bà cho là đã tấn công tình dục mình.
Merrick Garland cũng đã từng phản đối việc phát hành một bản ghi nhớ của Văn phòng Luật sư Pháp lý thời Trump liên quan đến các cáo buộc cản trở công lý tiềm ẩn đối với Trump xuất phát từ cuộc điều tra Trump-Nga.
Cả hai quyết định này đều có tác dụng bảo vệ Trump khỏi sự giám sát pháp lý.
Những người chỉ trích những điều này và các quyết định gây tranh cãi khác đã đưa ra nhiều cách giải thích khác nhau – trong số đó, rằng Merrick Garland đã dễ dãi với Trump để tránh bị phản đòn chính trị; rằng Merrick Garland quá bận tâm đến các chuẩn mực thể chế theo truyền thống của ngành hành pháp.
Đảng Cộng hòa đã thất bại trong việc giành lại Thượng viện nhưng đang lên kế hoạch tấn công nghiêm trọng vào các mặt trận đó từ Hạ viện do GOP kiểm soát, phần lớn do Jim Jordan, là chủ tịch mới của Ủy ban Tư pháp Hạ viện. Rõ ràng, Jim Jordan có ý định sử dụng vị trí của mình để bôi nhọ chính trị đối với chính quyền Biden nói chung và Bộ Tư pháp Garland nói riêng.
Hôm nay, tôi không nói về Mục 3 của Tu chính án thứ 14, vì để thực hiện điều này cho việc buộc tội Trump sẽ do Quốc hội thực hiện, mà Hạ viện hiện nay đang nằm trong tay đảng Cộng hòa thì coi như không thể. Mà điều tôi muốn nói là tiêu đề 18 Bộ luật Hoa Kỳ § 2383 với quy định rằng, bất cứ ai xúi giục, hỗ trợ hoặc tham gia vào bất kỳ cuộc nổi loạn hoặc nổi dậy nào chống lại chính quyền của Hoa Kỳ hoặc luật pháp của Hoa Kỳ, sẽ bị phạt tù không quá mười năm không có khả năng nắm giữ bất kỳ chức vụ công nào tại Hoa Kỳ.
Lời kết:
Donald Trump được cho là có vị thế chính trị thấp nhất kể từ cuộc bầu cử năm 2016, và chính sự tuyệt vọng có xu hướng dẫn ông ta và những người theo dõi ông ta đến những hành động nguy hiểm hơn.
Merrick Garland từng được đánh giá là chưa bao giờ chạy trốn khỏi thử thách trong suốt cuộc đời của ông, nhưng giai đoạn tiếp theo trong sự nghiệp chính trị của ông hoàn toàn khác, vì nó không những ảnh hưởng đến tương lai của ông mà cả tương lai của nền dân chủ nước nhà.
Với bài bình luận hôm nay tôi chỉ đem đến với quý vị một góc nhìn, một nhận định riêng tư về cách nhìn nhận sự việc của hai ông Biden và Garland, còn quy lỗi cho ai, tôi không dám nói mà nhường quyền đánh giá sự việc cho quý vị, những người đang sống trên đất Mỹ.
Liệu Merrick Garland có đủ can đảm đối đầu với kẻ nguy hiểm nhất nước Mỹ hay không?
Việt Linh 30.03.2023