Trong nhận thức của quý vị thính giả, là những người đã chứng kiến một cuộc bạo loạn ở điện Capitol vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 và một quá trình làm việc chăm chỉ của Ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 của Quốc hội để tìm ra những bằng chứng và sự thật về những gì Trump đã cố gắng làm để lật ngược kết quả của cuộc bầu cử năm 2020, có thể nghĩ rằng, một lần nữa, ông ta sẽ cố gắng làm bất cứ điều gì cần thiết để giành được quyền lực trong năm 2024, ngay cả khi những điều đó là bất hợp pháp và vi hiến hay không?
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Theo tôi thì đúng như vậy, tôi tin chắc là, nếu Trump đánh bại các ứng viên khác và giành được chiếc vé ứng viên đại diện cho đảng Cộng hòa ra tranh cử ghế Tổng thống năm 2024, điều này sẽ là bình thường, nếu Trump là một người không có tì vết chính trị xấu xí, không từng tham gia vào các kế hoạch ma quỷ, không vướng phải những vụ kiện thưa về lạm dụng tình dục, tham nhũng, trốn thuế, thì chuyện ông ta khéo ăn nói, quyên góp, gây quỹ và giành được chiếc vé ứng viên sẽ là một chuyện rất bình thường trong mùa bầu cử.
Nhưng hôm nay tôi muốn nói đến Tu chính án thứ 14 với điều khoản cấm bầu chọn các quan chức đã có tham gia vào một cuộc nổi dậy tìm kiếm chức vụ hay giành lấy quyền lực bất hợp pháp, vì vậy chưa cần đến một Bộ trưởng Tư pháp liên bang như ông Merrick Garland ra tay với những cuộc truy tố tiềm năng của Tư pháp liên bang, mà chỉ cần một Tổng chưởng lý tiểu bang là có đủ quyền lực hợp pháp để loại bỏ tên Donald Trump ra khỏi các lá phiếu trong tương lai với tội danh đã tham gia vào một cuộc nổi dậy.
Nhưng câu hỏi rõ ràng nhất trong nền chính trị Mỹ ngày nay nên là: Tại sao kẻ phạm tội phản quốc, kích động một cuộc nổi dậy chỉ hơn hai năm trước lại được phép ra tranh cử tổng thống? Tại sao không ai ngăn cản ông ta khi dựa vào Mục 3 của Tu chính án thứ 14?
Donald Trump đã thất bại trong cuộc tái tranh cử nhưng không chịu thừa nhận và thay vào đó tuyên bố vô căn cứ rằng cuộc bầu cử đã bị đánh cắp khỏi tay ông ta, sau đó thúc đẩy, áp lực các quan chức tiểu bang thay đổi kết quả kiểm phiếu của họ, ấp ủ một âm mưu bẩn thỉu với những đại cử tri giả, cố gắng thuyết phục phó tổng thống từ chối xác nhận Đại cử tri hợp pháp, tìm cách vu khống cho dữ liệu và phần mềm của các máy bỏ phiếu, đồng thời triệu tập những người ủng hộ ông ta tới Washington vào ngày các phiếu đại cử tri được kiểm và kêu gọi họ hành quân đến Tòa nhà Quốc hội Hoa Kỳ, xúi giục họ nổi loạn.
Đó là một hành động phản bội quốc gia, hay nói ngắn gọn hơn, đó là phản quốc.
Nhưng giờ đây ông ta vẫn đang tái tranh cử — bất chấp ngôn ngữ rõ ràng trong Mục 3 của Tu chính án thứ 14 đối với Hiến pháp, cấm bất kỳ ai đã từng giữ chức vụ công và tham gia vào cuộc nổi dậy chống lại Hoa Kỳ không được phục vụ trong văn phòng công nữa.
Lý do cho điều khoản không đủ tư cách của Hiến pháp là một người nào đó đã tham gia vào một cuộc nổi dậy chống lại Hoa Kỳ không thể được tin cậy để sử dụng các phương pháp hợp hiến để giành lại chức vụ.
Đạo luật cải cách số lượng cử tri năm 2022 mới được ban hành (nhằm sửa đổi Đạo luật số lượng cử tri năm 1887) đã lấp đầy một số lỗ hổng pháp lý—tạo ra một ngưỡng mới để các thành viên phản đối nhóm cử tri (1/5 số thành viên của cả hai đảng tại Hạ viện và Thượng viện), làm rõ rằng vai trò của phó tổng thống là “chỉ mang tính chất hình thức” và yêu cầu Quốc hội phải tuân thủ danh sách các đại cử tri do các tiểu bang quyết định.
Điều gì sẽ xảy ra nếu Trump nhờ các Tổng thư ký hành chính tiểu bang và thống đốc trung thành với ông ta thay đổi bộ máy bầu cử để bảo đảm ông ta có được chiến thắng?
Điều gì sẽ xảy ra nếu ông ta sử dụng những người quản lý bầu cử là người của đảng Cộng hòa tìm mọi cách để ngăn những người có khả năng bỏ phiếu cho Biden đi bỏ phiếu?
Điều gì sẽ xảy ra nếu ông ta yêu cầu họ chỉ định những đại cử tri sẽ bỏ phiếu cho ông ta bất kể kết quả của cuộc bỏ phiếu phổ thông như thế nào?
Điều gì sẽ xảy ra nếu, bất chấp tất cả những điều này, Biden vẫn thắng cử — nhưng Trump có được hơn 20% thượng nghị sĩ Đảng Cộng hòa và thành viên Hạ viện phản đối danh sách các đại cử tri đã cam kết với Biden, và thúc đẩy việc thành lập một cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện, nơi đảng Cộng hòa phát xít của Trump chiếm đa số phiếu bầu?
Trong quý vị, có ai nghi ngờ khả năng về một hay nhiều trường hợp mà tôi vừa nêu ra có thể xảy ra hay không?
Câu hỏi phức tạp hơn một chút là: Hành vi của Trump có phải là nổi dậy không chống lại chính phủ Hoa Kỳ hay không? Các đảng viên Cộng hòa như Mitt Romney và Mitch McConnell đã từng gọi đó là một cuộc nổi dậy ngay từ đầu. Quý vị có thể chắc chắn rằng, nếu Trump tranh cử trong tương lai, sẽ có người ra tòa cáo buộc rằng ông ấy không đủ tư cách trở thành tổng thống vì hành vi của ông ấy dẫn đến, vào ngày 6 tháng 1 năm 2021 hay không?
Bởi vì đây là câu hỏi có liên quan đến hiến pháp, tòa án sẽ phải xét xử nó – nhưng câu hỏi liên quan đến câu hỏi này là: Ai là người đưa ra cáo buộc này? Chẳng có ai cả, chẳng có ứng viên Cộng hòa nào dám đưa ra cáo buộc này để làm khó Trump, còn phía đảng Dân chủ, cũng chẳng có ai, vì như chúng ta đã thấy, hơn 2 năm qua, chẳng có ai đưa ra cáo buộc này với Trump thông qua tòa án cả.
Hiến pháp không định nghĩa thuật ngữ nổi dậy. Nhưng đạo luật chống nổi dậy là một đạo luật liên bang bao gồm một định nghĩa như vậy. Hầu hết các định nghĩa từ điển về cuộc nổi dậy gọi đó là một cuộc nổi dậy bạo lực chống lại chính phủ.
Đối với phần nổi dậy, một lần nữa, không phải tất cả những kẻ bạo loạn đều muốn lật đổ chính phủ. Nhưng ít nhất một số rõ ràng có ý định can thiệp tạm thời vào quá trình quốc hội tuyên bố Joe Biden là tổng thống. Ít nhất một số người muốn sử dụng vũ lực để buộc Quốc hội tuyên bố Trump, chứ không phải Biden, là tổng thống đắc cử. Hành động đó sẽ phá vỡ tiến trình dân chủ. Theo một nghĩa nào đó, ít nhất, nó cũng tương đương với việc lật đổ chính phủ Hoa Kỳ bằng vũ lực.
Điều đáng chú ý là Tu chính án thứ 14 không sử dụng từ “nổi loạn”, từ này thường được sử dụng để mô tả các hành động bằng lời nói nhằm tổ chức hoặc lên kế hoạch cho một cuộc nổi dậy. Sự vắng mặt đó có thể được Trump hoặc các luật sư của ông ấy sử dụng để lập luận rằng ngay cả khi cuộc tuần hành ở Điện Capitol là một cuộc nổi dậy, và ngay cả khi Trump đã giúp đỡ bằng lời nói thì bản thân ông ấy cũng không “tham gia” vào cuộc nổi dậy vì mục đích của lệnh cấm trong Tu chính án thứ 14 về giữ chức vụ.
Trả lời câu hỏi này một cách hợp hiến sẽ không đơn giản. Nếu đây là một vụ truy tố hình sự, Tu chính án thứ nhất sẽ được áp dụng và bài kiểm tra có liên quan sẽ là bài kiểm tra được rút ra từ vụ án mang tính bước ngoặt năm 1969 Brandenburg v. Ohio. Vụ kiện nói rằng chính phủ không thể trừng phạt lực lượng ủng hộ phát biểu trừ khi bài phát biểu “nhằm kích động hoặc tạo ra hành động phi pháp sắp xảy ra và có khả năng tạo ra hành động đó.”
Tại sao các cáo buộc chống lại Trump không thể ngăn cản ông ta tranh cử tổng thống?
Donald Trump đã thử những chiến thuật này một lần vào đầu năm 2021. Khả năng ông ta sẽ thử lại một lần nữa với xác suất thành công lớn hơn vì những người trung thành của ông ta, đám tay chân đầu gấu xã hội đen đang đứng dàn trận trong ngoài điện Capitol để sẵn sàng rộng cửa đón những công dân hiền lành vào tham quan Quốc hội một lần nữa, họ đang ở những vị trí mạnh mẽ hơn nhiều trong chính phủ tiểu bang và liên bang.
Trong cuộc bầu cử giữa kỳ năm 2022. Tại Quốc hội và nhiều tiểu bang, những đảng viên Cộng hòa từng đứng lên chống lại Trump giờ đã bị thanh trừng khỏi đảng. Và các nhà lập pháp còn lại của Đảng Cộng hòa đã nói rõ rằng họ sẽ bẻ cong hoặc coi thường bất kỳ quy tắc nào cản trở đường đi của họ.
Như một bản tin gần đây trên The New York Times chẳng hạn, các đồng minh của Trump đã đến Hạt Coffee, Georgia, vào ngày 7 tháng 1 năm 2021, khi đó họ có quyền truy cập vào dữ liệu bầu cử nhạy cảm. Họ đã sao chép phần mềm bầu cử được sử dụng trên khắp tiểu bang Georgia và tải nó lên internet—hành động này được xem như một lời mời để các đồng minh của Trump có thể dễ dàng thao túng bầu cử vào năm 2024.
Mục 3 của Tu chính án thứ 14 không phải là chế tài hình sự! Và bởi vì điều khoản này nằm trong Hiến pháp, nó được cho là không bị giới hạn bởi Tu chính án thứ nhất. Vì vậy, một tòa án vẫn có thể kết luận rằng những lời nói của Trump vẫn được coi là nổi loạn theo mục đích của Tu chính án thứ 14 ngay cả khi chúng không đủ điều kiện là kích động theo tiêu chuẩn Brandenburg. Điều đó có nghĩa là Trump có thể bị cấm giữ chức vụ vì một hành động không khiến ông ta bị tống vào tù.
Lời kết:
Thời hạn nộp hồ sơ cho các ứng cử viên tổng thống năm 2024 sẽ đến trong sáu tháng tới, ở hầu hết các tiểu bang.
Donald Trump không đủ điều kiện để làm tổng thống Hoa Kỳ trong tương lai. Điều đó đúng ngay cả khi không có quy trình luận tội kết thúc bằng lệnh cấm chính thức khỏi các cơ quan công quyền trong tương lai.
Mục 3 trong Tu chính án thứ 14 có áp dụng cho Trump không? Chắc chắn là có vì Trump là một công dân Mỹ và Trump đã tuyên thệ tuân thủ Hiến pháp khi trở thành tổng thống vào ngày 20 tháng 1 năm 2017.
Các Tổng thư ký hành chính tại các tiểu bang là những người chịu trách nhiệm quyết định ai sẽ có tên trong lá phiếu—họ phải làm tròn chức trách, nhiệm vụ và lương tâm và phải thẳng thừng từ chối ghi tên Donald J. Trump vào lá phiếu năm 2024, dựa trên ý nghĩa rõ ràng của Mục 3 trong Tu chính án thứ 14 của Hiến pháp Hoa Kỳ.
Việt Linh 26.04.2023