Hôm nay tôi khai thác vụ Mark Meadows để biết vì sao ông ta vẫn an toàn trên xa lộ hơn hai năm nay, dù ông ta là người quan trọng nhất nhì, biết nhiều uẩn khúc giấu kín và âm mưu ma quỷ của Trump. Nhưng như quý vị thấy, những tay chân thân cận vòng trong của Donald Trump hầu như chưa ai phải nhận trách nhiệm giải trình hay bị trừng phạt gì cả. Steve Bannon thì tôi miễn bàn vì ông ta đã rời khỏi Tòa Bạch Ốc từ lâu. Tôi chỉ muốn đề cập đến những tên quân sư ma quỷ như Mark Meadows, Dan Scavino, Peter Navarro, Stephen Miller. Những người này tính đến thời điểm hiện nay, hầu như an toàn, cứ như chẳng có chuyện gì xảy ra cả.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Đối với bản cáo trạng của Bộ Tư pháp dành cho cựu cố vấn thương mại Tòa Bạch Ốc Peter Navarro vì tội khinh thường Quốc hội. Giống như Steve Bannon đã bị truy tố trước đó, nhưng điều tôi muốn mổ xẻ là vì sao DOJ đã từ chối truy tố cựu chánh văn phòng của Trump là Mark Meadows và cựu phó chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc, phụ trách truyền thông Dan Scavino. Điểm giống nhau như Navarro, là cả hai người đàn ông này cũng từ chối điều trần trước Quốc hội. Bộ Tư pháp đã không giải thích chi tiết tại sao các công tố viên từ chối buộc tội Mark Meadows và Dan Scavino.
Nếu giải thích quyết định của Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland dựa trên ý kiến từ Văn phòng Tư vấn Pháp lý (OLC) thì theo tôi, không thỏa đáng chút nào. Tuy nhiên, nguyên tắc trung tâm của nền cộng hòa lập hiến là rất rõ ràng, rằng không ai được phép đứng trên luật pháp và đã có rất nhiều yêu cầu đến Bộ Tư pháp ít nhất phải làm rõ những quyết định khác biệt đó khi hai người phạm cùng một tội nhưng cách giải quyết thì bên trọng bên khinh.
Bộ Tư pháp làm việc thì không thể thiên vị, vì để loại bỏ lá chắn miễn nhiễm có thể bảo vệ các cố vấn cấp cao nhất của các Tổng thống trong tương lai của Tòa Bạch Ốc thì công bằng mà nói, không giống như Steve Bannon và Peter Navarro, Mark Meadows hợp tác nửa vời với ủy ban. Ông ta chỉ gởi cho Ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 2.319 tin nhắn văn bản để đáp lại trát đòi tài liệu.
Đồng ý rằng những văn bản đó đã cung cấp cho các nhà điều tra một lộ trình làm việc hữu ích. Nhưng các văn bản dường như cũng đặt cú đánh nửa chừng của Meadows vào giữa âm mưu đó. Và việc không có được lời khai của ông ta đã khiến Ủy ban điều tra chỉ nắm được 50% vấn đề. Nếu có ai đó cho rằng có sự thỏa thuận để cung cấp lời khai cho Bộ Tư pháp và đổi lại, được miễn nhiễm, không phải ra điều trần và cũng không phải chịu trách nhiệm bất cứ tội nào thì xem ra cách giải quyết này không hề công bằng chút nào.
Nói thẳng ra, Steve Bannon và Peter Navarro không nắm được nhiều những bí mật của Trump, họ không có hữu dụng đối với Bộ Tư pháp và sẵn sàng bị đưa ra làm những con vật tế thần, không có ai bảo vệ che chở và cũng để dằn mặt những kẻ liên quan. Nhưng nếu là như vậy, thì những kẻ a tòng, đồng lõa với kẻ phạm tội, chỉ cần đưa ra lời khai để Bộ Tư pháp, các công tố viên bắt được con cá mập lớn thì như vậy, những con cá mập nhỏ, sau khi đưa ra lời khai, sẽ được miễn nhiễm với tất cả những tội lỗi họ đã làm, nói đơn giản là chỉ cần khai thật để luật pháp bắt tội con cá mập lớn, thế là xong. Đây không thể được xem là một cách giải quyết một vụ án lớn với sự trừng phạt nghiêm minh, những con cá mập nhỏ vẫn tồn tại và sinh sôi nảy nở nhiều con cá mập nhỏ khác, chúng sẽ không sợ luật pháp vì chúng biết luật pháp chỉ muốn bắt những con cá mập lớn và muốn bắt thành công thì các công tố viên phải cần đến lời khai của chúng, “bánh ít đi bánh quy lại”, chúng có thứ để đánh đổi với công lý và qua đó, miễn nhiễm trước luật pháp và cả sự trừng phạt.
Tuy nhiên, việc tuân thủ một quy tắc và dẫn đến một thỏa thuận chỉ là một lý do khiến Mark Meadows và Dan Scavino thoát khỏi hình phạt.
Tôi xin mời quý vị thính giả cùng quay ngược dòng lịch sử Hoa Kỳ, với một cái tên khá quen thuộc, William Rehnquist, một cựu trợ lý Bộ trưởng Tư pháp và cuối cùng là chánh án của Tòa án Tối cao, William Rehnquist. Trong bản ghi nhớ của Văn phòng Tư vấn Pháp lý OLC năm 1971 gửi cho phụ tá hàng đầu của Richard Nixon và tên tội phạm bị kết án John Ehrlichman, Rehnquist đã viết rằng: “Các cố vấn trực tiếp gần gũi nhất của Tổng thống, là những người thường xuyên gặp Tổng thống nên được coi là hoàn toàn miễn nhiễm với sự ép buộc chứng thực bởi một ủy ban quốc hội. Họ không những có thể không bị kiểm tra về nhiệm vụ chính thức của mình, mà thậm chí họ còn có thể không bị buộc phải trình diện trước một ủy ban của quốc hội.”
Văn phòng Tư vấn Pháp lý OLC đã khẳng định quan điểm đó nhiều lần, trong các chính quyền của Đảng Cộng hòa và cả Đảng Dân chủ. Gần đây nhất, Bộ Tư pháp dưới thời Donald Trump đã sử dụng lại nó để ủng hộ việc cựu cố vấn Tòa Bạch Ốc, Don McGahn từ chối làm chứng trước Quốc hội.
Don McGahn cuối cùng đã thương lượng một thỏa thuận với Quốc hội và trả lời phỏng vấn về việc đã chống lại nỗ lực của Trump để khiến ông ta bịa đặt bằng chứng nhằm cản trở cuộc điều tra của Robert Mueller. Và ngày nay, một cuộc đàm phán tương tự có thể đang diễn ra ở hậu trường với Mark Meadows. Một số suy đoán rằng ông ta có thể đang hợp tác với cuộc điều tra riêng của Bộ Tư pháp. Nhưng ngay cả khi điều đó đang xảy ra, thì DOJ vẫn nên sửa đổi các ý kiến trước đây của Văn phòng Tư vấn Pháp lý OLC.
Nhưng có một điểm quan trọng thường hay bị các quan chức trong Bộ Tư pháp hay lập lờ đánh lận con đen để che chở cho những thành phần liên quan đến Tổng thống và cũng vì bảo vệ đảng chính trị, đó là trong bản ghi nhớ của William Rehnquist có nhấn mạnh rằng các quan chức cấp cao của Tòa Bạch Ốc chỉ được miễn trừ khi đang thực hiện “nhiệm vụ chính thức” của họ. “Nhiệm vụ chính thức” ở đây cần được hiểu chính xác là không bao gồm việc tham gia chính trị đảng phái hoặc hành động tội phạm nhằm lật ngược cuộc bầu cử.
Như vậy, xét đến trường hợp của Mark Meadows, ông ta đã tham gia vào các hoạt động liên quan đến bầu cử là bất hợp pháp. Và đó chính xác là những gì Mark Meadows đã làm. Mark Meadows đã đến tiểu bang Georgia sau cuộc bầu cử năm 2020 để quan sát việc kiểm tra các lá phiếu vắng mặt. Đúng ra, ông ta chỉ được quyền gởi một luật sư không thuộc Tòa Bạch Ốc Cleta Mitchell đến đó để điều tra.
Mark Meadows đã tham gia cuộc điện đàm khét tiếng vào ngày 2 tháng 1 của Trump với Tổng thư ký hành chính tiểu bang Georgia, Brad Raffensperger, để yêu cầu tìm cho Trump 11.780 phiếu bầu và còn rất nhiều hành động tệ hại khác nữa không nằm trong “nhiệm vụ chính thức” của ông ta.
Bộ Tư pháp của Merrick Garland đã dựa vào bản ghi nhớ dưới thời William Rehnquist để bảo vệ Mark Meadows khỏi trát đòi hầu tòa của quốc hội và không phải đối mặt với truy tố từ Bộ Tư pháp. Nhưng, thưa quý vị, giáo sư luật danh dự Albert Alschuler của Đại học Chicago đã nói rằng: “DOJ có thể gặp rắc rối khi truy tố một người nói rằng ông ta đã dựa vào ý kiến của DOJ và tin rằng ông ta có quyền không xuất hiện trước Quốc hội.”
Bồi thẩm đoàn hoặc tòa án có thể đứng về phía Mark Meadows nếu ông ta đưa ra bản ghi nhớ từ thời William Rehnquist, được sử dụng qua nhiều đời Tổng thống, nhiều thời Bộ Tư pháp và đến ngày nay vẫn còn đang được sử dụng.
Tại một phiên tòa, một số bồi thẩm viên có thể đồng ý với lập luận bào chữa rằng Bộ Tư pháp không đủ rõ ràng trong việc chỉ định lời khai nào mà Quốc hội có thể buộc ai đó ở vị trí của Mark Meadow phải ra làm chứng.
Để tránh nguy cơ này trong tương lai, Bộ Tư pháp của Merrick Garland đúng ra nên đưa ra ý kiến OLC mới về trường hợp của Mark Meadows.
Giáo sư Albert Alschuler của Chicago chỉ ra rằng hai tòa án liên bang đã bác bỏ rõ ràng quan điểm của OLC về quyền miễn trừ trát đòi hầu tòa của phụ tá cấp cao của Tòa Bạch Ốc. Ông lập luận rằng Merrick Garland nên hủy bỏ các ý kiến đưa ra quan điểm đó.
Tuy nhiên, đó lại là kiểu thể chế mà Garland có thể muốn tránh, vì bản chất công việc, Merrick Garland dường như không muốn thay đổi bất cứ gì trong Bộ Tư pháp kể cả khi sự thay đổi đó sẽ đem đến kết quả tốt hơn, ông Garland sợ tiếng đời dị nghị, ông chỉ muốn giữ Bộ Tư pháp dưới thời ông ta được yên ổn nhất có thể. Các cựu thẩm phán như ông Garland không ủng hộ lật ngược các tiền lệ đã có từ trước, bất kể đó là những tiền lệ bất hợp lý trong thời hiện đại. Ngoài ra, với việc đảng Cộng hòa dường như sẵn sàng vũ khí hóa các cuộc điều tra của quốc hội, Merrick Garland có thể cảnh giác với việc loại bỏ các biện pháp bảo vệ.
Lời kết:
Bộ Tư pháp là một phần của nhánh hành pháp của chính phủ, có xung đột lợi ích bất cứ khi nào họ đưa ra ý kiến về tranh chấp pháp lý giữa nhánh hành pháp và Quốc hội. Phong cách thẩm phán của các ý kiến của Văn phòng Tư vấn Pháp lý (OLC) đã không che giấu sự thiên vị của họ đối với chính phủ đương nhiên là người cùng đảng. Không thể có “một quy tắc cho đảng viên Đảng Dân chủ và một quy tắc khác cho đảng viên Cộng hòa” từ cùng một Bộ Tư pháp.
Bộ Tư pháp nên đưa ra ý kiến OLC mới để củng cố cam kết của Hoa Kỳ đối với hệ thống kiểm tra và cân bằng hiến pháp của chúng ta. Nếu Merrick Garland không hành động thì chính những thứ luật lệ bất thành văn này sẽ bảo vệ những tên tội phạm cao cấp, những kẻ đồng lõa với một Tổng thống tệ hại khỏi trách nhiệm giải trình một cách hợp pháp. Vì những tên tội phạm cao cấp như Mark Meadows có thể dõng dạc tự vỗ ngực mình mà nói rằng: “Không một Tòa án nào có thể kết án một công dân như tôi vì đã thực hiện một đặc quyền mà Nhà nước đã nói rõ ràng là dành riêng cho những người như tôi”.
Mark Meadows đã tự biện hộ và bảo vệ ông ta một cách hợp pháp.
Bất cứ ai muốn biết công lý có hoạt động hay không, hãy đi mà hỏi Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland, một cựu thẩm phán cần mẫn với công việc, luôn cố gắng giữ nề nếp đã có từ trước, không muốn thay đổi, bất di bất dịch.
Việt Linh, 11.06.2023