Các đảng viên Cộng hòa trong Quốc hội nói rằng họ phản đối việc tăng trần nợ vì chi tiêu của chính phủ nằm ngoài tầm kiểm soát. Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy cho biết vào tháng trước rằng: “Trước khi chúng ta vay thêm một xu nữa , chúng ta nợ con cái mình việc tiết kiệm tiền ở mọi nơi”. Nghe qua thì cảm động quá, đây đúng là một người Chủ tịch Hạ viện biết tiết kiệm ngân sách của chính phủ, sợ đám con cháu phải mắc nợ, nhưng thực ra đây là những lời sáo rỗng, dối trá và đạo đức giả. Những tuyên bố của McCarthy rằng tất cả những gì đảng Cộng hòa của ông ta muốn làm là cắt giảm chi tiêu của chính phủ là không hoàn toàn đúng hay nói chính xác hơn là sai trái, là lừa gạt người dân Mỹ.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Đó là trong hóa đơn trần nợ của đảng Cộng hòa. Và sự chậm trễ của McCarthy đã khiến người nộp thuế phải trả thêm 328 triệu đô la khi ông ta thuyết trình về việc chi tiêu quá mức.
Đúng là dự luật, theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (gọi tắt là CBO), sẽ giảm thâm hụt dự kiến 4,8 nghìn tỷ đô la trong 10 năm. Theo Trung tâm Ưu tiên Chính sách và Ngân sách, để làm được điều đó, vào năm tới, phải cắt giảm 27% chi tiêu tùy ý.
Với yêu cầu cắt giảm khoảng 27% từ chi tiêu tùy ý do Đảng Cộng hòa đề xuất sẽ đe dọa thảm họa kinh tế toàn cầu nếu không được Tổng thống Biden và Đảng Dân chủ chấp nhận — dã tâm này của các đảng viên Cộng hòa là tàn nhẫn, vô trách nhiệm và thiếu hiểu biết một cách đáng xấu hổ. Kế hoạch của GOP là biểu hiện của sự thù địch sâu sắc đối với ý tưởng về một chính phủ liên bang phục vụ tất cả người dân Mỹ, đặc biệt là những người nghèo, người già và trẻ em nhưng không phải là những kẻ làm giàu bằng cách trục lợi chiến tranh.
Thật là sai lầm nếu có ai đó nghĩ rằng việc cắt giảm chi tiêu ở mức 27% như thế này mà không gây thiệt hại nghiêm trọng cho các chức năng của chính phủ và tạo ra sự náo động của công chúng.
Dự luật giới hạn nợ của McCarthy là một trò lừa bịp, nhưng đó không phải là những gì tôi mời quý vị suy nghĩ về ngày hôm nay. Thay vào đó, tôi mời quý vị thính giả nghe tôi trình bày chi tiết về lập trường đàm phán của GOP về trần nợ như thế nào thay vì giảm chi tiêu của chính phủ.
Chúng ta bắt đầu với hóa đơn giới hạn nợ. Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Sheldon Whitehouse của Rhode Island đã tweet vào tuần trước rằng 275 trong số 317 trang của dự luật giới hạn nợ của McCarthy là “dành tặng cho ngành công nghiệp nhiên liệu hóa thạch.” Ví dụ, dự luật sẽ giảm tỷ lệ tiền bản quyền cho việc khoan trên đất liên bang. Theo CBO, tổng chi phí của những món quà này là 430 triệu đô la.
Dự luật giới hạn nợ cũng sẽ thu lại 71 tỷ đô la trong số 80 tỷ đô la mà Quốc hội đưa vào dự luật khí hậu năm ngoái để tăng cường tài trợ cho IRS. Điều đó nghe có vẻ giống như cắt giảm chi tiêu, nhưng việc hủy bỏ mức tăng đó sẽ khiến chính phủ liên bang mất 186 tỷ đô la tiền thuế thất thu trong 10 năm tới, theo CBO, tổng chi phí lên tới 115 tỷ đô la.
Nếu dự luật trần nợ cam kết cắt giảm chi tiêu tùy ý 27% trong năm tới là một trò lừa bịp, thì chẳng phải chính dự luật đó cam kết làm tăng thâm hụt thêm 115,4 tỷ đô la cũng là một trò lừa bịp sao? Chắc chắn là đúng như vậy.
Nhưng các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội nói rằng họ đang đấu tranh với Tổng thống Biden về trần nợ vì họ muốn ngăn chặn việc chi tiêu quá mức . Điều đó cho thấy những ví dụ cá nhân đạo đức giả rõ ràng khi họ đề xuất tăng chi tiêu. Họ nói rằng người Mỹ sẽ không “mắc nợ con cái mình” khi tính phí thấp hơn cho các công ty dầu mỏ khi cho thuê đất liên bang hoặc tạo điều kiện cho người giàu gian lận thuế.
Việc cắt giảm chi tiêu tùy ý do Đảng Cộng hòa đề xuất sẽ gây hại cho hàng trăm triệu người Mỹ, gây ra những tổn thất về sức khỏe, nhà cửa, tính mạng và cơ hội.
GOP tuyên bố rằng họ sẽ miễn trừ quốc phòng, sức khỏe của cựu chiến binh và an ninh biên giới khỏi những cắt giảm đó. Nhưng nếu họ loại trừ chi tiêu quân sự khỏi các khoản cắt giảm, thì tất cả các bộ và cơ quan liên bang khác sẽ bị cắt giảm ngân sách 51%. Tại thời điểm đó, nước Mỹ sẽ đứng yên một chỗ không nhúc nhích, bởi vì các dịch vụ công cộng coi như đã chết.
Ngay cả khi đặt dự luật trần nợ của McCarthy sang một bên, đừng ai nghĩ rằng sự không khoan nhượng của Đảng Cộng hòa đối với trần nợ là miễn phí.
Trần nợ theo luật định là 31,4 nghìn tỷ đô la đã thực sự đạt được từ ngày 19 tháng 1. Lý do duy nhất khiến Hoa Kỳ không bị vỡ nợ khi đó là Bộ Tài chính đã sử dụng một “biện pháp phi thường” (tức là mánh lới quảng cáo kế toán) mà họ đã khai triển trong các trò chơi giới hạn nợ nguy hiểm tương tự mà các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội đã từng sử dụng vào năm 2011 và 2013.
Gần đây nhất, học giả luật nổi tiếng Laurence Tribe đã tham gia vào dàn hợp xướng kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ, Tổng thống Biden hãy mạnh dạn bỏ qua trần nợ và tiếp tục thanh toán các hóa đơn của mình vì kế hoạch của GOP không đáng được xem xét nghiêm túc vì những cắt giảm cực đoan của họ sẽ gây hại đến hàng trăm triệu người Mỹ.
Tác hại của việc cắt giảm ngân sách GOP bao gồm:
Việc sa thải 1.800 thanh tra thực phẩm, những người chịu trách nhiệm kiểm tra thực phẩm sẽ gây ra tình trạng thiếu thịt, gia cầm và trứng cho người tiêu dùng. Nó cũng sẽ gây ra hơn 2,2 tỷ đô la tiền lương bị mất cho các nhân viên trong ngành bị sa thải.
Việc cắt giảm tài trợ sẽ có “tác động nghiêm trọng” đối với các tiểu bang miền Tây bị ảnh hưởng bởi hạn hán , bao gồm cả việc làm suy yếu các chương trình đang hỗ trợ 489 con đập và 338 hồ chứa cung cấp nước cho hơn 31 triệu người. Người dân có thể bị mất điện do lượng nước không đủ chảy qua các con đập.
Việc cắt giảm kinh phí sẽ dẫn đến mức độ kiểm tra an toàn tại nơi làm việc sẽ rơi xuống mức thấp nhất trong hơn 50 năm, buộc Cơ quan Quản lý An toàn và Sức khỏe Nghề nghiệp phải “cắt giảm đáng kể việc trả lời các khiếu nại của công nhân và kiểm tra“, dẫn đến nhiều thương tích và bệnh tật tại nơi làm việc mà không có trách nhiệm giải trình của công ty.
Việc cắt giảm tài trợ cho Dịch vụ Y tế và Nhân sinh sẽ gây ra nhiều tác động đến hơn một triệu hộ gia đình không đủ khả năng sưởi ấm nhà của họ; hàng triệu người cao tuổi không còn nhận được bữa ăn mà họ phụ thuộc vào; và hàng trăm ngàn trẻ em mất đi dịch vụ chăm sóc cần thiết để cha mẹ chúng có thể đi làm.
Việc cắt giảm gần 40% kinh phí dành cho việc chữa cháy rừng trên đất công trong các chương trình chữa cháy và cắt giảm tới 1.754 trong số 4.468 vị trí chữa cháy toàn thời gian trên toàn quốc sẽ có tác động tàn phá hệ sinh thái và tăng nguy cơ hỏa hoạn tại nhiều khu vực. Khoảng 2.200-2.700 nhân viên cứu hỏa của Sở Lâm nghiệp cũng sẽ được cho nghỉ việc.
Việc cắt giảm tài trợ sẽ cắt đứt hơn một triệu phụ nữ, trẻ sơ sinh và trẻ em khỏi chương trình dinh dưỡng bổ sung; phụ nữ sau sinh không cho sữa cho con bú, những người không có nhà ở và người di cư, và trẻ em sẽ là những người đầu tiên bị mất trợ cấp.
Việc cắt giảm tài trợ của khoảng 2 triệu cá nhân và gia đình dễ bị tổn thương nhất của quốc gia, bao gồm cả những người nghèo và cá nhân ở khu vực nông thôn, họ sẽ không được tiếp cận với các trung tâm chăm sóc sức khỏe.
Việc cắt giảm 22% tài trợ cho chương trình Trợ cấp Giải pháp Khẩn cấp sẽ dẫn đến việc có khoảng 30.000 người vô gia cư không nhận được hỗ trợ làm gia tăng số người phải ngủ trên đường phố.
Việc giảm tài trợ cho vay nông nghiệp có thể làm mất tới 26.000 việc làm trong khu vực tư nhân của lĩnh vực nông nghiệp, làm giảm GDP hơn 1,6 tỷ đô la và giảm thu nhập hộ gia đình hơn 1,3 tỷ đô la.
Việc cắt giảm tài trợ cho chương trình hỗ trợ tiền thuê nhà phục vụ khoảng 1,3 triệu gia đình sẽ thể hiện sự mất mát chưa từng có trong lịch sử đối với nhà ở giá rẻ hiện tại. Việc cắt giảm có thể sẽ dẫn đến hàng chục ngàn vụ trục xuất.
Việc cắt giảm tài trợ cho Bộ Giáo dục sẽ ảnh hưởng đến khoảng 25 triệu trẻ em bằng cách cắt giảm hơn 60.000 giáo viên và cắt sự hỗ trợ từ các lớp học phục vụ học sinh có thu nhập thấp.
Và tất cả những điều này không bao gồm những thiệt hại mà GOP đang có ý định gây ra cho bộ luật chống biến đổi khí hậu của Hoa Kỳ .
Nói một cách thẳng thắn, các đảng viên Cộng hòa nhắm mục tiêu đến những người Mỹ dễ bị tổn thương nhất, trước cháy rừng, hạn hán và nước biển dâng, hoặc dễ bị tổn thương trước tình trạng mất an ninh lương thực và nhà ở, hoặc trước các mối nguy hiểm bởi ô nhiễm môi trường, hoặc các rào cản hệ thống đối với giáo dục và tiếp cận nơi làm việc, hoặc mức lương thấp và điều kiện làm việc không an toàn.
Các đảng viên Cộng hòa muốn chỉ ra rằng các đảng viên Đảng Dân chủ trong quốc hội đã từng sử dụng giới hạn nợ để khiến các tổng thống của đảng Cộng hòa phải nhượng bộ. Đúng, nhưng họ không nói hết câu, nhượng bộ cái gì và ai có lợi, ai chịu thiệt thòi. Còn hiện nay, chỉ những đảng viên Cộng hòa mới dùng đến biện pháp tống tiền toàn diện khiến đất nước có nguy cơ vỡ nợ nghiêm trọng. Vào năm 2011, khi GOP chơi một trò chơi tương tự, đất nước đã bị hạ xếp hạng tín dụng của Standard & Poor đối với trái phiếu kho bạc Hoa Kỳ.
Ngân sách liên bang hoạt động theo nguyên tắc khi tiền đột ngột bị thắt chặt, hoặc do chính phủ đóng cửa hoặc do giới hạn nợ bị đình trệ, chính phủ sẽ phải tính toán những hóa đơn nào cần thanh toán ngay bây giờ và những hóa đơn nào sẽ thanh toán sau.
Các biện pháp đặc biệt của chính phủ liên bang sẽ sớm mất tác dụng vào ngày 1 tháng 6. Vào thời điểm đó, cái giá phải trả cho sự không khoan nhượng của Đảng Cộng hòa sẽ là một cuộc suy thoái kinh tế và tiếp theo đó, sẽ là một vụ vỡ nợ kéo dài sẽ đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên hơn 10% trong quý 3 năm nay và sẽ khiến tổng sản phẩm quốc nội giảm hơn 6%.
Theo các nhà kinh tế học Wendy Edelberg và Louise Sheiner của Viện Brookings, họ cho rằng ngay cả một vụ vỡ nợ ngắn hạn cũng có thể làm giảm lợi suất trái phiếu kho bạc xuống 750 tỷ đô la trong thập niên tới. Đó là tất cả suy đoán, bởi vì Hoa Kỳ chưa bao giờ trải qua một vụ vỡ nợ kinh tế toàn diện trước đây.
Không người Mỹ nào dám nghĩ đến một viễn cảnh vỡ nợ khủng khiếp xảy ra với đất nước ngoại trừ một người duy nhất lên tiếng kêu gọi đám tay chân trong hạ viện hãy đấu đến cùng với chính phủ Biden và hãy để cho đất nước vỡ nợ, đó là Donald Trump, chỉ có ông ta là một người duy nhất trong 330 triệu dân Mỹ muốn điều đó phải xảy ra.
Trong cuộc phỏng vấn tại Hội trường CNN, Donald Trump đã công khai kêu gọi các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa hãy để cho Hoa Kỳ vỡ nợ nếu Đảng Dân chủ không đồng ý cắt giảm chi tiêu, quý vị là người sống tại Mỹ, quý vị nghĩ gì khi nghe một tên tệ hại oang oang miệng trên truyền hình với hàng triệu người xem, kêu gọi đám tay sai hãy để cho đất nước bị vỡ nợ. Đó là lời kêu gọi tồi tệ, đáng xấu hổ nhất mà các đảng viên Cộng hòa trong hạ viện phảm cảm nhận được, khi họ dường như đang bị sai khiến bởi một công dân đến từ Mar-a-Lago, kẻ ra lệnh cho họ cần phải làm gì. Hầu như không ai trong bất kỳ đảng chính trị lớn nào đồng ý với tuyên bố tệ hại đó của Donald Trump.
Nhưng chúng ta hãy quay trở lại cái giá phải trả không phải do vỡ nợ hoàn toàn mà là do “các biện pháp bất thường” mà một đảng Cộng hòa không khoan nhượng đã buộc chính quyền Biden kể từ tháng 1 phải trả giá.
Theo Tòa Bạch Ốc, lợi tức trái phiếu kho bạc đã được đẩy lên cao, làm tăng chi phí vay nợ của chính phủ và chênh lệch hoán đổi nợ xấu tín dụng (nghĩa là phí bảo hiểm đối với nợ của Hoa Kỳ) đã tăng gần gấp đôi trong tháng qua.
Và nói đến quà tặng của GOP trong hóa đơn giới hạn nợ tổng cộng là 115,4 tỷ đô la. Thêm vào số tiền 328 triệu đô la mà Bộ tài chính đang chi tiêu cho các biện pháp đặc biệt, và cuộc thánh chiến của các đảng viên Cộng hòa trong quốc hội về chi tiêu chính phủ làm tăng thâm hụt liên bang lên gần 116 tỷ đô la. Điều đó có nghĩa là Kevin McCarthy sẽ phải cam kết với Biden về khoản cắt giảm ngân sách khoảng 116 tỷ đô la chỉ để hòa vốn trên số tiền mà hóa đơn của ông ta đề xuất chi tiêu cộng với số tiền mà ông ta đã khiến người nộp thuế Hoa Kỳ phải trả giá.
Hạ viện không đồng ý về mức chi tiêu cụ thể cho các chương trình khác nhau của chính phủ, nhưng đa số cơ quan của họ đồng ý về sự cần thiết phải tăng trần nợ quốc gia. Nếu McCarthy đưa ra một dự luật nâng trần nợ, thì chỉ cần một số đảng viên Cộng hòa ủng hộ, cùng với toàn bộ đảng Dân chủ thì sẽ được thông qua. Vấn đề là Kevin McCarthy không muốn đưa một dự luật như vậy lên sàn bỏ phiếu.
Thay vào đó, McCarthy đang tập trung sức lực của mình vào một dự luật kết hợp việc nâng trần nợ với một loạt cắt giảm chi tiêu, những biện pháp hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với cả tổng thống và đa số Thượng viện.
Hầu hết các đảng viên Cộng hòa coi việc tống tiền trần nợ quốc gia là công bằng và hợp lý. Họ nghĩ đơn giản đó chỉ là một loại cống nạp mà các tổng thống Dân chủ phải trả khi đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện.
Trong bất kỳ tình huống nào mà hai bên đối lập đang thương lượng, cả hai đều có động cơ để kiên trì đến cùng để tối đa hóa đòn bẩy của mình. Bế tắc trần nợ được thể chế hóa có nghĩa là một trò chơi của riêng nước Mỹ sẽ kéo theo cả nền kinh tế toàn cầu đi xuống.
Lời kết:
Cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba tháng 10 năm 1962 là cuộc đối đầu trực tiếp và nguy hiểm giữa Mỹ và Liên Xô trong Chiến tranh Lạnh và là thời điểm hai cường quốc hạt nhân tiến gần đến xung đột hạt nhân nhiều nhất nhưng nếu một cuộc khủng hoảng hạt nhân như vậy được lặp đi lặp lại diễn ra thường xuyên, thì nó có thể sẽ kết thúc tồi tệ vào một lúc nào đó.
Tương tự như cuộc chiến trần nợ, đảng Cộng hòa đã từng nhiều lần đe dọa để xảy ra khủng hoảng trần nợ quốc gia, thì cũng có lần điều này sẽ biến thành hiện thực.
Nếu McCarthy rút lui khỏi mối đe dọa tống tiền của ông ta chắc chắn sẽ gây ra vấn đề lớn cho riêng McCarthy. Nó thậm chí có thể khiến ông ta mất đi cái ghế ba chân của một Chủ tịch Hạ viện khi ngồi chưa được nửa năm. Nhưng nếu theo đuổi đến cùng thì viễn cảnh đất nước vỡ nợ cũng khiến ông ta bị quy trách nhiệm như đàn anh ngày nào, với Newt Gingrich đã bị kết thúc sự nghiệp chính trị trong nhục nhã sau khi gây ra đóng cửa chính phủ trong 21 ngày, đúng 3 tuần lễ năm 1995 dưới thời cựu Tổng thống Bill Clinton.
Liệu Kevin McCarthy có đủ can đảm như đàn anh Newt Gingrich hay không?
Việt Linh 16.05.2023