Cơ quan bầu cử cao nhất của Brazil hôm thứ Sáu đã cấm Jair Bolsonaro tranh cử vào bất kỳ chức vụ trong văn phòng chính phủ nào trong 8 năm tới vì cựu tổng thống cực hữu bị thất sủng lạm dụng quyền lực liên quan đến những tuyên bố vô căn cứ về gian lận bầu cử — cáo buộc đầu tiên trong số 16 cáo buộc liên quan đến bầu cử mà ông ta phải đối mặt.
Năm thành viên của Tòa án Bầu cử Thượng thẩm gồm bảy thẩm phán đã phát hiện ra rằng Jair Bolsonaro đã vi phạm luật bầu cử vào tháng 7 năm ngoái khi ông triệu tập hơn 100 nhà ngoại giao quốc tế cho một bài thuyết trình dài 50 phút được truyền hình toàn quốc tại Palacio da Alvarada — dinh thự điều hành của Tổng thống — trong đó ông chê bai ngành tư pháp và tuyên bố hệ thống bỏ phiếu điện tử của đất nước dễ bị tấn công.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Điều này, chưa bao giờ có bất kỳ bằng chứng gian lận nào trong lịch sử ba thập niên của hệ thống bầu cử.
Một nhà khoa học chính trị cho biết rằng: “Quyết định này sẽ chấm dứt cơ hội trở lại làm tổng thống của Bolsonaro và ông ấy biết điều đó”.
Chủ tịch Tòa án Bầu cử Thượng thẩm, Alexandre de Moraes đã chỉ trích “tác phẩm xấu xí” của Bolsonaro nhằm mục đích “tấn công cử tri bằng thông tin sai lệch” để “tăng thêm phiếu bầu.”
Thẩm phán Moraes nói thêm rằng Bolsonaro có “ý thức rõ ràng về việc phá hủy uy tín của hệ thống bỏ phiếu điện tử” để “tác động và thuyết phục cử tri rằng họ là nạn nhân của một âm mưu lớn của cơ quan tư pháp nhằm gian lận cuộc bầu cử tổng thống năm 2022.”
Ngoài những tham vọng vô căn cứ của mình đối với bỏ phiếu điện tử, Bolsonaro đã khẳng định trong buổi thuyết trình rằng nếu ông ta thua trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2022 trước đối thủ cánh tả và Tổng thống hiện tại Luiz Inácio Lula da Silva, thì đó sẽ là do sự can thiệp của “cộng sản“. Tuyên bố này cũng giống như tuyên bố của Donald Trump ở nước Mỹ, chỉ khác một chút với tên của thủ phạm, là “gian lận” thay vì “cộng sản”.
Phó Chủ tịch của Tòa án Liên bang Tối cao Cármen Lúcia nói trong phiên tòa xét xử Bolsonaro rằng “Điều mà các công chức không thể làm trong không gian công cộng là tấn công Tòa án Tối cao như thể thể chế này sẽ không bị ảnh hưởng.”
Các hành động chuyên quyền của Bolsonaro đã được so sánh với các hành động của cựu Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, từ lâu đã mang lại cho Bolsonaro biệt danh “Donald Trump của Brazil“.
Những người ủng hộ tổng thống bại trận đã chặn đường và tổ chức biểu tình sau cuộc bầu cử, và vào ngày 8 tháng 1, hàng ngàn người biểu tình đã xông vào Quốc hội, Tòa án Tối cao và Dinh Tổng thống của Brazil để phản đối điều mà họ gọi là cuộc bầu cử “bị đánh cắp” bởi Lula da Silva và các đồng minh của ông ta.
Những người bảo vệ dân chủ và nhân quyền hoan nghênh quyết định của Tòa án Liên bang Tối cao và nói rằng Bolsonaro phải chịu trách nhiệm về những tội ác bị cáo buộc khác của mình, bao gồm các chính sách và hành vi “diệt chủng” đối với người bản địa.
Trích dẫn “bốn năm đàn áp, tội ác và thù hận“, Bộ trưởng Bộ Người bản địa Brazil Sônia Guajajara nói rằng: “Việc Bolsonaro bị xác nhận là một người không đủ tư cách và điều kiện để tiếp tục tranh cử là một bước quan trọng để hệ thống chính trị của đất nước có dịp sửa sai. Ông ta phải chịu trách nhiệm về vô số tội ác đã gây ra đối với người dân của chúng ta. Chúng tôi sẽ đứng vững vì quyền của người bản địa.”
Trích dẫn quá khứ của Bolsonaro với tư cách là một người lính trong suốt 20 năm chế độ độc tài quân sự do Hoa Kỳ hậu thuẫn, Chủ tịch Hội đồng Du lịch Brazil Marcelo Freixo, một cựu nhà lập pháp liên bang của Đảng Xã hội Brazil, đã châm biếm rằng: “Bolsonaro đã được bầu làm đội trưởng những người lính bên trong một nhà tù.”
Rosa Amorim, một nhà lập pháp tiểu bang từ Pernambuco ở Đông Bắc đại diện cho Đảng Công nhân của Tổng thống Lula da Silva, đã tweet rằng: “Người dân Brazil sẽ tận hưởng ngày thứ Sáu thật tuyệt vời và vô cùng hạnh phúc khi biết rằng Bolsonaro không còn đủ tư cách để tranh cử cho vị trí Tổng thống dù chỉ một lần nữa.”
Nhà báo Brian Mier nói rằng những tai ương pháp lý của Bolsonaro “chỉ mới bắt đầu“, lưu ý đến 15 cáo buộc gian lận bầu cử khác mà ông ta phải đối mặt.
Brian Mier viết rằng: “Tòa án Kiểm toán Liên bang có thể phán quyết rằng ông ta đã lạm dụng công quỹ vì lợi ích bầu cử cá nhân và buộc ông ta phải trả lại số tiền ước tính 12.000 reais đã chi cho sự kiện Palacio da Alvorada. Văn phòng Bộ Tư pháp có thể tiến hành một cuộc điều tra hình sự có thể dẫn đến án tù.”
Carlos Melo, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Insper ở São Paulo, nói rằng phán quyết hôm thứ Sáu đã thực sự đánh dấu sự chấm dứt tham vọng trở lại của Jair Bolsonaro và nói rằng: “Quyết định này sẽ chấm dứt cơ hội trở lại làm tổng thống của Bolsonaro và ông ấy biết điều đó. Sau chuyện này, ông ấy sẽ cố gắng không phải vào tù, ủng hộ một số đồng minh của mình để giữ vững vốn liếng chính trị, nhưng rất khó có khả năng ông ấy sẽ trở lại làm tổng thống.”
Lời kết:
Brazil là một nước dân chủ non trẻ, Brazil là một tấm gương sáng cho những giới hữu trách liên quan đến ngành Tư pháp và Tòa án Hoa Kỳ cần học hỏi xen lẫn với sự hỗ thẹn, khi có ai đó nói rằng: “Brazil làm được nhưng Hoa Kỳ làm không được.”
Những ai còn quan niệm “America is number one” thì xin hãy dẹp bỏ quan niệm đó đi, nhận định đó giờ đây đã lỗi thời. Tôi cũng mong giới truyền thông người Việt tại Mỹ cũng nên bỏ đi quan niệm khi nói về chính trị Mỹ thì nên viết hay nói bằng cách “tốt khoe xấu che”, quan niệm đó không hề đúng với người làm báo.
Quý vị hãy nhìn về Brazil đi, ngày bạo loạn 8 tháng 1 cũng là ngày đáng xấu hổ của đất nước Brazil nhưng người Brazil đã biết sửa sai nhanh và sớm, gom hết đám phản loạn chỉ trong 24 đến 72 giờ, cái tiếng xấu cũng phai nhạt nhanh chóng khi hậu quả đã được giải quyết chỉ sau 6 tháng, người cầm đầu cũng đang bị truy tố và bị cấm tranh cử và nguy cơ phải ngồi tù vì những cáo buộc khác đối với Jair Bolsonaro cũng không phải là thấp.
Còn dư âm của ngày 6 tháng 1 tại Mỹ thì cứ kéo dài mỗi năm, để đến đúng ngày đáng xấu hổ đó thì Tổng thống, Bộ trưởng Tư pháp lại ra tuyên bố chia buồn, hứa hẹn và mỗi năm, thì đến hẹn lại lên, nói giống như những năm trước. Kẻ cầm đầu cuộc nổi loạn thì vẫn hiên ngang thách thức luật pháp và sẵn sàng cho một cuộc tranh cử Tổng thống sôi nổi của năm 2024.
Đúng là những chuyện lạ chỉ xảy ra ở Mỹ.
Việt Linh, 02.07.2023