(AP) – Tổng thống Donald Trump hôm thứ Ba cho biết chính quyền của ông sắp đạt được thỏa thuận với Đại học Harvard, sau nhiều tháng xung đột với ngôi trường Ivy League này – một cuộc đối đầu được xem là phép thử cho tính độc lập của các trường đại học Mỹ.
Từ khi nhậm chức, Trump đã cam kết cắt tài trợ đối với những cơ sở giáo dục chống đối nghị trình của ông, đồng thời tuyên bố loại bỏ cái mà ông gọi là “chủ nghĩa thức tỉnh” (wokeness). Harvard trở thành mục tiêu chính sau khi thẳng thừng bác bỏ các yêu cầu từ chính quyền, dẫn đến hàng loạt cuộc điều tra và cắt giảm hàng tỷ USD ngân sách nghiên cứu.
Ban đầu Trump khẳng định một thỏa thuận đã được ký kết, nhưng sau đó đính chính rằng đôi bên “gần như hoàn tất” văn kiện. “Chúng tôi vẫn chưa chính thức xong,” ông nói tại Tòa Bạch Ốc.
Theo ông Trump, thỏa thuận bao gồm khoản 500 triệu USD từ Harvard để thành lập “một hệ thống trường dạy nghề quy mô lớn do Harvard điều hành.” Ông nhấn mạnh đây là khoản đầu tư để hồi sinh các trường nghề và đào tạo lực lượng lao động cho các nhà máy Mỹ. “Họ sẽ dạy về trí tuệ nhân tạo và nhiều kỹ năng khác,” ông nói.
Nếu đạt được, thỏa thuận này sẽ mở đường cho việc tháo gỡ các biện pháp trừng phạt, trong đó có việc cắt hơn 2,6 tỷ USD tài trợ nghiên cứu, đình chỉ hợp đồng liên bang và hạn chế quyền tuyển sinh du học sinh quốc tế của Harvard.
Chính quyền Trump cáo buộc Harvard dung túng nạn bài Do Thái, đặc biệt trong các cuộc biểu tình kéo dài năm ngoái liên quan đến chiến tranh Israel–Hamas. Trong thư gửi Harvard, các quan chức liên bang cho rằng khuôn viên trường đã “bị chiếm đóng bất hợp pháp bởi các lều trại nhiều tuần lễ,” khiến sinh viên Do Thái và Israel bất an, gián đoạn việc học.
Chủ tịch Harvard Alan Garber thừa nhận còn tồn tại vấn đề bài Do Thái và kỳ thị Hồi giáo, nhưng khẳng định nhà trường đã có nhiều bước tiến trong việc chống lại định kiến.
Đầu tháng này, một thẩm phán liên bang tại Boston đã yêu cầu chính quyền Trump khôi phục nguồn tài trợ nghiên cứu cho Harvard, cho rằng các biện pháp cắt giảm này là hành vi trả đũa bất hợp pháp.
Bất chấp cuộc chiến pháp lý, Harvard và chính quyền Trump vẫn âm thầm đàm phán. Một số giảng viên cảnh báo không nên ký kết, vì có thể đánh mất tính độc lập học thuật trước sự can thiệp thái quá của chính phủ.
Trước đó, chính quyền Trump đã đạt được thỏa thuận với Đại học Columbia và Đại học Brown, khôi phục tài trợ nghiên cứu sau khi giải quyết các cuộc điều tra dân quyền.
