Washington — Tổng thống Donald Trump đã ký một sắc lệnh hành pháp vào chiều thứ Hai, chính thức chấm dứt chương trình trừng phạt của Hoa Kỳ đối với Syria, theo thông báo từ Tòa Bạch Ốc.
Sắc lệnh này được đưa ra sau khi ông Trump tuyên bố hồi tháng Năm trong chuyến công du Trung Đông rằng Mỹ sẽ dỡ bỏ toàn bộ lệnh trừng phạt đối với Syria. Trong chuyến đi đó, ông Trump đã gặp Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa — người đã công bố một chính phủ chuyển tiếp vào tháng Ba, sau khi chế độ Assad sụp đổ dưới áp lực của các lực lượng đối lập. Tuy nhiên, các biện pháp trừng phạt vẫn sẽ được duy trì đối với cựu tổng thống Bashar al-Assad.
“Sắc lệnh sẽ dỡ bỏ trừng phạt đối với Syria, nhưng vẫn giữ nguyên trừng phạt với cựu tổng thống Assad, các cộng sự của ông ta, những người vi phạm nhân quyền, buôn ma túy, liên quan đến hoạt động vũ khí hóa học, ISIS và các tổ chức liên kết, cũng như các lực lượng ủy nhiệm của Iran,” phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc Karoline Leavitt cho biết hôm thứ Hai.
Chính phủ chuyển tiếp của Syria đã nhiều tháng qua vận động hành lang để được giảm nhẹ trừng phạt, và từ trước chuyến đi tháng Năm của ông Trump, một số bước đã được tiến hành nhằm nới lỏng dần các lệnh trừng phạt.
Một số biện pháp vẫn cần được Quốc hội chính thức thu hồi. Mỹ đã áp đặt các biện pháp trừng phạt lên Syria kể từ năm 1979, khi quốc gia này bị liệt vào danh sách các nước bảo trợ khủng bố.
Tháng trước, Bộ Tài chính Hoa Kỳ đã ban hành hướng dẫn chính thức nới lỏng một số trừng phạt đối với các ngân hàng, hãng hàng không và cá nhân al-Sharaa. Bộ cũng công bố các hướng dẫn cho các giao dịch được phép tại Syria, bao gồm cả các dự án hạ tầng. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent khi đó cho biết các biện pháp này nhằm khuyến khích đầu tư vào Syria.
“Như Tổng thống Trump đã hứa, Bộ Tài chính và Bộ Ngoại giao đang thực thi các quyền miễn trừ để khuyến khích đầu tư mới vào Syria,” ông Bessent nói. “Syria cũng cần tiếp tục nỗ lực để trở thành một quốc gia ổn định và hòa bình, và các hành động hôm nay hy vọng sẽ giúp nước này bước vào một tương lai tươi sáng, thịnh vượng và bền vững.”
Chính phủ chuyển tiếp cho rằng các biện pháp trừng phạt — bao gồm cả các chế tài với bên thứ ba giao thương với Syria — đã khiến nước này không thể trả lương công chức, tái thiết những thành phố bị chiến tranh tàn phá, và phục hồi hệ thống y tế bị hủy hoại.
Thổ Nhĩ Kỳ và Ả Rập Xê Út — hai đồng minh của Mỹ trong khu vực — đã ủng hộ việc bình thường hóa quan hệ với chính phủ mới của Syria. Cả hai nước đã viện trợ cho Syria, trong đó Ả Rập Xê Út còn đề xuất xóa nợ cho nước này — những hoạt động có thể vi phạm các biện pháp trừng phạt hiện hành. Ả Rập Xê Út coi đây là cơ hội để kéo chính quyền mới của Syria về phía mình, sau nhiều thập kỷ Syria thân Iran — đối thủ hàng đầu của họ trong khu vực dưới thời Assad.
Việc dỡ bỏ trừng phạt là một chủ đề quan trọng trong các cuộc gặp gần đây giữa các quan chức Syria — trong đó có Thống đốc Ngân hàng Trung ương Abdelkadir Husrieh — và các lãnh đạo thế giới tại các cuộc họp mùa xuân của IMF và Ngân hàng Thế giới ở Washington tháng trước.
Nhiều biện pháp trừng phạt khắc nghiệt nhất trong hai thập kỷ qua được áp đặt lên chế độ Assad vì các hành vi vi phạm nhân quyền và hỗ trợ các tổ chức bị Mỹ coi là khủng bố. Chính quyền Assad đã sụp đổ vào tháng 12 khi lực lượng nổi dậy — trong đó có các chiến binh dưới quyền al-Sharaa — tiến vào thủ đô Damascus, chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài 13 năm.
Năm 2003, Tổng thống George W. Bush khi đó đã ký Đạo luật Trách nhiệm Syria, nhằm vào sự ủng hộ của Syria đối với các tổ chức khủng bố như Hezbollah, sự hiện diện quân sự tại Lebanon, cũng như các cáo buộc phát triển vũ khí hủy diệt hàng loạt, buôn lậu dầu và hậu thuẫn các nhóm vũ trang ở Iraq sau cuộc xâm lược của Mỹ.
Ny (Theo CBS News)
