(Washington Post) – Tối cao Pháp viện vào thứ Sáu phán quyết, Tổng thống Joe Biden không có thẩm quyền thực hiện chương trình xoá nợ sinh viên gần $400 tỉ Mỹ kim, giáng thêm một đòn nữa vào những tuyên bố mạnh mẽ về quyền lực của chính phủ trong quyết định cuối cùng của nhiệm kỳ này.
Ông Biden vào chiều thứ Sáu thông báo “con đường mới” để xoá nợ, và đã bắt đầu thủ tục đưa ra quy định liên bang, và thủ tục này có thể mất thêm nhiều tháng. Tổng thống cũng thông báo những kế hoạch cho chương trình hoàn trả nợ tạm thời trong 12 tháng cho những người vay tiền đi học. Theo chương trình này, Bộ Giáo dục sẽ không chuyển những người vay nợ sinh viên bỏ một vài kỳ trả nợ sang cho các công ty điểm tín dụng trong 12 tháng “để cho họ cơ hội được hỗ trợ và tiếp tục cuộc sống.”
“Tôi chưa bao giờ ngừng đấu tranh cho quý vị,” Biden nói từ Toà Bạch Ốc. “Chúng tôi sẽ sử dụng mọi công cụ có trong tay để trợ cấp nợ sinh viên mà quý vị cần và đạt được những giấc mơ của mình. Nó cũng tốt cho nền kinh tế, và cho quốc gia.”
Phản ứng nhanh chóng nhấn mạnh mức độ quan trọng chính trị của vấn đề, và cho thấy, Toà Bạch Ốc dự báo Tối cao Pháp viện có thể sẽ không phê chuẩn chương trình sâu rộng này.
Thách thức tập hợp những vấn đề gây tranh cãi: Một chương trình tham vọng nhằm hoàn thành lời hứa vận động tranh cử của Biden với căn cứ chính trị; Nhấn mạnh đến hoài nghi của phe đa số bảo thủ tại toà Tối cao về khả năng các cơ quan chính phủ liên bang hành động mà không có sự cho phép cụ thể từ Quốc hội; Và thẩm quyền của các tiểu bang Cộng hoà trong việc sử dụng tư pháp để ngăn chặn những ưu tiên của một tổng thống trước khi chúng có hiệu lực.
Chương trình xoá nợ sinh viên của Biden sẽ ảnh hưởng đến khoảng 40 triệu người vay nợ sinh viên, và khoảng phân nửa số này hội đủ điều kiện được xóa số nợ còn lại. Trong khi tạm thời được ngưng vì đại dịch virus corona, hoàn nợ sẽ được nối lại vào mùa Thu năm nay.
Kết quả bỏ phiếu 6-3 theo lằn ranh hệ tư tưởng, với Chánh thẩm John G. Roberts Jr. chấp bút quan điểm đa số.
Biden cho rằng, chính phủ của ông có thẩm quyền xoá nợ sinh viên theo Đạo luật Cơ hội Cứu trợ Đại học cho Sinh viên năm 2003. Đạo luật này cho phép Bộ trưởng Giáo dục miễn hoặc sửa đổi các điều khoản vay để đối phó với khẩn cấp quốc gia, như đại dịch.
Nhưng phe đa số cho rằng, kế hoạch của Bộ trưởng Giáo dục Miguel Cardona sẽ viết lại toàn bộ luật. “Bộ trưởng khẳng định Đạo luật HEROES cho ông ấy quyền hủy $430 tỉ Mỹ kim tiền gốc khoản vay sinh viên. Nhưng nó không,” Roberts viết. “Hôm nay, chúng tôi cho rằng Đạo luật cho phép Bộ trưởng ‘từ bỏ hoặc sửa đổi’ luật hiện nay, hoặc các điều khoản áp dụng cho các chương trình hỗ trợ tài chánh theo Đạo luật Giáo dục, chứ không phải viết lại luật đó từ đầu.”
Các thẩm phán bảo thủ Clarence Thomas, Samuel A. Alito Jr., Neil M. Gorsuch, Brett M. Kavanaugh và Amy Coney Barrett đồng tình với quan điểm này.
Biden và Cardona đưa ra kế hoạch xoá nợ sinh viên lên đến $10.000 Mỹ cho những người vay có thu nhập hàng năm tối đa $125.000 Mỹ kim, hay lên đến $250.000 Mỹ kim cho cặp vợ chồng. Những người nhận được học bổng Pell Grants sẽ hội đủ tiêu chuẩn được xoá nợ thêm $10.000 nữa.
Tổng biện lý Sự vụ Elizabeth B. Prelogar lập luận trước toà, hành động của Cardona không chỉ được luật pháp chứng minh mà còn chính xác là những gì Quốc hội đã nghĩ đến khi thông qua Đạo luật HEROES vụ tấn tấn công khủng bố 9/11.
Ba Thẩm phán cấp tiến đồng tình. Trong quan điểm bất đồng với đa số, Thẩm phán Elena Kagan cho rằng, toà đang đưa ra chính sách thay cho Quốc hội và hành pháp.
Hương Giang (Theo Washington Post)