(CaliToday – Tổng hợp) – Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ vào thứ Ba tỏ ra hoài nghi về tính hợp pháp của kế hoạch chính phủ Tổng thống Joe Biden xoá hơn $400 tỉ Mỹ kim nợ sinh viên, cản trở nỗ lực tác động đến hàng chục triệu người vay tiền đi học trong một cuộc tranh chấp về quyền lực tổng thống.
Toà tối cao vào thứ Ba lắng nghe lập luận giữa hai bên trong hai vụ kiện liên quan đến xoá nợ sinh viên.
Chánh Thẩm John G. Roberts Jr. cho rằng, chính phủ hành động không được sự cho phép đầy đủ rõ ràng từ Quốc hội trong việc thực hiện một trong những hành động hành pháp tốn kém và tham vọng nhất trong lịch sử quốc gia, vi phạm các nguyên tắc phân chia quyền lực.
“Chúng ta đang nói về nửa nghìn tỉ Mỹ kim và 43 triệu người Mỹ. Làm thế nào để điều đó phù hợp với cách hiểu thông thường về sửa đổi?” ông Roberts đặt câu hỏi, ám chỉ đến một từ quan trọng trong đạo luật năm 2003 là trung tâm của vụ kiện.
Theo Đạo luật Anh hùng – Heroes Act, Bộ trưởng có thể “từ bỏ hoặc sửa đổi” các điều khoản nhằm bảo đảm những người vay nợ sinh viên “không bị đặt vào tình thế tồi tệ hơn về tài chính” vì tình trạng khẩn cấp quốc gia. Thẩm phán Brett Kavanaugh cho rằng,
Roberts so sánh vụ kiện với phán quyết 5-4 ngăn chặn chính phủ Trump chấm dứt chương trình bảo vệ hàng trăm ngàn di dân được đưa vào Mỹ khi còn nhỏ khỏi bị trục xuất. Lần đó, Roberts đứng về phía phe cấp tiến trong vụ kiện 2020.
Thẩm phán Brett Kavanaugh cho biết, ông cảnh giác với việc mở rộng quyền lực tổng thống trong những trường hợp khẩn cấp quốc gia. Chính phủ Biden lập luận rằng, chương trình xoá nợ sinh viên là phản ứng đối với đại dịch COVID 19. “Một số sai lầm lớn nhất trong lịch sử của Toà là trì hoãn việc khẳng định quyền khẩn cấp hành pháp,” Kavanaugh nói. “Một số khoảnh khắc tuyệt vời nhất trong lịch sử Toà là bác bỏ những khẳng định của tổng thống về quyền khẩn cấp.”
Chương trình nợ sinh viên được Biden thông báo vào tháng 8 sẽ xoá lên đến $20.000 Mỹ kim nợ liên bang cho một số người nhận được học bổng Pell Grant, và lên đến $10.000 Mỹ kim đối với người vay có thu nhập ít hơn $125.000 Mỹ kim mỗi năm, $250.000 Mỹ kim/ năm đối với hộ gia đình. Văn phòng Ngân sách Quốc hội ước tính chương trình này sẽ bổ sung $400 tỉ Mỹ kim vào nợ quốc gia trong 30 năm.
Vào cuối khoảng 3 tiếng rưỡi tranh luận 2 vụ kiện riêng biệt, đa số bảo thủ của Toà dường như dập tắt hy vọng của 26 triệu người nợ sinh viên đã nộp đơn xin giảm khoản vay. Nếu chính phủ thắng thế thì có lẽ trên cơ sở nguyên đơn trong cả hai vụ kiện có đủ tư cách khởi kiện. Tuy nhiên, kết quả này dường như cũng khó có khả năng xảy ra. Trong 6 Thẩm phán bảo thủ, chỉ có duy nhất bà Amy Coney Barrett tỏ ra hoài nghi về tư cách khởi kiện.
Chánh thẩm cùng với phe đa số bảo thủ gồm 6 Thẩm phán viện dẫn “học thuyết về những câu hỏi lớn,” trong đó yêu cầu các chương trình của chính phủ có những hậu quả chính trị và kinh tế lớn phải được Quốc hội cho phép rõ ràng.
6 tiểu bang Cộng hoà đệ đơn khởi kiện tìm cách đảo ngược chương trình với lập luận, chính phủ lạm quyền khi đã qua mặt Quốc hội. Các tiểu bang cũng cho rằng, chương trình xoá nợ sẽ ảnh hưởng đến doanh thu thuế của họ.
Vụ kiện thứ hai do tổ chức bất vụ lợi bảo thủ Job Creators Network Foundation đệ đơn thay mặt 2 sinh viên, tố cáo chính phủ không tìm cách lắng nghe ý kiến đóng góp của công chúng về chương trình.
Chính phủ Biden vào tháng 1 đệ báo cáo pháp lý lên Toà, biện minh chương trình xóa nợ với lập luận rằng, nguyên đơn không có tư cách pháp lý khởi kiện, và họ không chứng minh được mình bị thiệt hại vì sáng kiến của chính phủ.
Tổng Biện lý Sự vụ Elizabeth Prelogar trước toà chỉ ra, Bộ trưởng Giáo dục kết luận “rất nhiều người trên khắp quốc gia” sẽ không trả được các khoản vay nếu không được cứu trợ. “Tôi nghĩ đó chính xác là tình huống nơi hành pháp nên được thưc thi những quyền lực khẩn cấp,” Prelogar.
Lập luận này thu hút sự ủng hộ từ từ các Thẩm phán cấp tiến. Thẩm phán Elena Kagan cho rằng, Đạo luật Anh hùng bao hàm “ngôn từ rất rộng,” và “Quốc hội không thể làm cho điều này rõ hơn nhiều.”
Thẩm phán Sonia Sotomayor cho rằng, nhiều người có khả năng được xoá nợ sinh viên “sẽ gặp khó khăn” nếu không có chương trình.
Tranh luận diễn ra khi hơn 100 người ủng hộ chương trình của Biden, kể cả một số thành viên Quốc hội, biểu tình bên ngoài Tối cao Pháp viện.
Hương Giang (Tổng hợp)