Washington, 14 tháng 7 (Reuters) — Một tòa phúc thẩm liên bang Hoa Kỳ vừa ra phán quyết tạm thời ngăn chặn nỗ lực của chính quyền Tổng thống Donald Trump nhằm chấm dứt quy chế bảo vệ tạm thời (TPS) đối với hàng ngàn người Afghanistan đang cư trú tại Mỹ, theo hồ sơ tòa án công bố hôm thứ Hai.
Tòa Phúc thẩm Khu vực số 4 đã ra lệnh hoãn thi hành việc chấm dứt TPS cho đến ngày 21 tháng 7, sau khi tổ chức vận động di trú CASA đệ đơn xin hoãn khẩn cấp.
CASA đã đâm đơn kiện Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ (DHS), phản đối quyết định của chính quyền Trump hồi tháng 4 về việc chấm dứt quy chế TPS cho người Afghanistan và Cameroon.
DHS hiện chưa đưa ra phản hồi. Trong tuyên bố tháng 4, cơ quan này cho rằng điều kiện tại Afghanistan và Cameroon đã “cải thiện”, không còn đủ tiêu chuẩn để duy trì quy chế bảo vệ tạm thời.
Chương trình TPS của Mỹ bảo vệ người dân từ các quốc gia đang xảy ra thiên tai, xung đột vũ trang hoặc khủng hoảng nghiêm trọng, giúp họ tránh bị trục xuất và có giấy phép làm việc trong thời hạn từ 6 đến 18 tháng. Bộ trưởng An ninh Nội địa có quyền gia hạn quy chế này.
Nỗ lực của Trump trong nhiệm kỳ đầu (2017–2021) nhằm chấm dứt phần lớn chương trình TPS từng bị tòa án liên bang bác bỏ.
Trong đơn khẩn cấp hôm thứ Hai – đúng ngày quy chế TPS của người Afghanistan hết hạn (Cameroon sẽ hết hạn vào ngày 4 tháng 8) – CASA cho rằng quyết định của chính quyền là tùy tiện, mang tính phân biệt đối xử và sẽ gây “thiệt hại không thể khắc phục” cho hàng ngàn người bị ảnh hưởng.
Tòa án đã cho chính quyền thời hạn đến 11:59 đêm thứ Tư (giờ miền Đông) để phản hồi.
Tuy phán quyết này chưa mang tính chung thẩm, nhưng cho phép vụ kiện tiếp tục được xem xét, theo ông Shawn VanDiver, người sáng lập tổ chức AfghanEvac – liên minh gồm các cựu binh và nhóm nhân quyền đang phối hợp với chính phủ để hỗ trợ tái định cư người Afghanistan.
“AfghanEvac hoàn toàn ủng hộ vụ kiện và kêu gọi Bộ An ninh Nội địa cùng chính quyền Trump ngay lập tức đảo ngược quyết định, gia hạn quy chế TPS,” ông VanDiver viết trong email.
Mỹ đã sơ tán hơn 82.000 người Afghanistan sau khi Taliban tiếp quản chính quyền năm 2021; trong đó có hơn 70.000 người nhập cảnh Hoa Kỳ theo diện “tạm trú” hợp pháp trong 2 năm.
Các tổ chức nhân quyền cảnh báo rằng nhiều người Afghanistan từng hỗ trợ Mỹ trong chiến tranh sẽ trở thành mục tiêu của Taliban nếu bị buộc quay về nước – đặc biệt là phụ nữ, nhóm đã bị Taliban hạn chế nghiêm trọng quyền lợi kể từ khi trở lại nắm quyền.
