(CaliToday) — Tòa Colorado vào thứ Sáu phản đối nỗ lực loại cựu Tổng thống Donald Trump trên lá phiếu vòng sơ bộ 2024 tại tiểu bang, bác bỏ lập luận Tu chính án thứ 14 ngăn cản ông giữ chức vụ trở lại do liên quan đến bạo động ngày 6 tháng 1.
Quyết định quan trọng được Thẩm phán toà liên bang ở Denver, bà Sarah Wallace, đưa ra sau khi toà Minnesota và Michigan cũng từ chối tước tư cách bầu cử sơ bộ của cựu Tổng thống.
Với những hành động trước và trong cuộc tấn công vào Điện Capitol ngày 6 tháng 1 năm 2021, Thẩm phán Wallace cho rằng, ông Trump đã tham gia vào cuộc bạo loạn chống Hiến pháp, hành vi phạm tội theo Mục 3 Tu chính Án 14 – vốn được phê chuẩn năm 1868 nhằm ngăn cản các viên chức Liên minh miền Nam giữ chức vụ dân cử – hành động được xem không đủ tư cách đối với những người trước đây đã tuyên thệ ủng hộ Hiến pháp.
Tuy nhiên, Thẩm phán kết luận, Mục 3 không bao gồm tuyên thệ tổng thống.
Điều khoản này không nêu danh rõ ràng chức vụ tổng thống, vì vậy câu hỏi xoay quanh việc liệu tổng thống nằm trong danh mục “viên chức của Hoa Kỳ” hay không.
Vì “vắng bóng tổng thống trong danh sách các chức vụ mà Tu chính áp dụng được kết hợp với sự thật rằng Mục 3 ghi cụ thể, việc tước tư cách đối với tuyên thệ “ủng hộ” Hiến pháp, trong khi tuyên thệ tổng thống là “gìn giữ, bảo vệ và đấu tranh” cho Hiến pháp,” phán quyết ghi. “Có vẻ như đối với tòa, vì bất cứ lý do gì đó mà những người soạn Mục 3 không có ý định bao gồm một người mới tuyên thệ tổng thống.”
“Một phần quyết định của tòa án là sự miễn cưỡng ủng hộ diễn dịch có thể tước tư cách ứng cử viên tổng thống mặc dù không có dấu hiệu rõ ràng, không thể nhầm lẫn như ý định của Mục 3.”
Thẩm phán cho biết thêm trong phần chú thích, “tòa này không có quyền quyết định” liệu việc bỏ sót chức vụ tổng thống do cố tình hay giám sát.
Chiến dịch vận động tranh cử của ông Trump hoan nghênh phán quyết này, và chỉ trích Dân chủ can thiệp vào bầu cử sắp tới.
Luật sư Mario Nicolais đại diện 6 cử tri Colorado đệ đơn vụ kiện vào tháng 9 cho biết họ sẽ kháng án lên Tối cao Pháp viện Colorado trong vòng 3 ngày, nhưng có lẽ Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ sẽ có tiếng nói cuối cùng.
“Tòa án phát giác Donald Trump tham gia bạo loạn sau khi cân nhắc cẩn thận và kỹ lưỡng bằng chứng,” luật sư nói. “Chúng tôi rất hài lòng với quan điểm này và mong muốn giải quyết vấn đề pháp lý duy nhất ở Phúc thẩm, cụ thể là liệu Mục 3 của Tu chính án thứ 14 có áp dụng cho các tổng thống theo chủ nghĩa bạo loạn hay không. Chúng tôi tin là có.”
Đánh giá của Thẩm phán Wallace về hành vi của cựu Tổng thống trước và vào ngày 6 tháng 1 đáng chê trách, và đáng chú ý là toà bác bỏ lập luận từ các luật sư biện hộ rằng, thân chủ đượcc Tu chính Án thứ Nhất bảo vệ. Thẩm phán cho rằng, những lời nói và hành động của ông đáp ứng các tiêu chuẩn do Tối cao Pháp viện đặt ra trong vụ Brandenburg kiện Ohio, trong đó phân biệt hành vi kích động với quyền tự do ngôn luận được bảo vệ.
“Trump đã hành động với mục đích cụ thể là kích động bạo lực chính trị và hướng nó vào Điện Capitol với mục đích ngăn cản chứng nhận bầu cử,” phán quyết ghi. “Trump đã nuôi dưỡng một nền văn hóa chấp nhận bạo lực chính trị thông qua hậu thuẫn liên tục điều tương tự.”
Nhắc đến bài phát biểu của Trump trên Ellipse vào ngày 6 tháng 1, trong đó cựu Tổng thống kêu gọi những người ủng hộ “chiến đấu tới cùng,” Thẩm phán Wallace nói. “Những lời hùng biện mang tính kích động như vậy từ một người thường xuyên sử dụng bạo lực chính trị và khơi dậy sự tức giận của những người ủng hộ ông ta hướng đến thủ tục chứng nhận, có khả năng kích động tức thời tình trạng vô luật pháp và rối loạn.”
Thẩm phán Wallace là quan toà đầu tiên kết luận, cựu Tổng thống tham gia vào bạo loạn.
Hương Giang (Theo New York Times)