Ngày 11 tháng 6 (Reuters) – Quân đội Mỹ triển khai tại Los Angeles được phép tạm giữ người cho đến khi cảnh sát có thể bắt giữ họ, theo lời một sĩ quan chỉ huy quân sự vào ngày thứ Tư, trong bối cảnh hàng trăm lính thủy đánh bộ chuẩn bị tiến vào thành phố đang rúng động vì các cuộc biểu tình phản đối các cuộc truy quét người nhập cư của Tổng thống Donald Trump.
Vào ngày thứ Tư, Los Angeles đã trải qua ngày biểu tình thứ sáu liên tiếp. Dù phần lớn các cuộc biểu tình diễn ra ôn hòa, một số vụ bạo lực đã xảy ra rải rác. Phong trào biểu tình hiện đã lan rộng đến nhiều thành phố khác trên khắp nước Mỹ, với hàng trăm cuộc tuần hành dự kiến diễn ra vào thứ Bảy.
Quyết định của ông Trump về việc điều quân đến Los Angeles – bất chấp phản đối từ Thống đốc bang California, ông Gavin Newsom – đã làm dấy lên tranh cãi trên toàn quốc về việc sử dụng quân đội trên lãnh thổ Hoa Kỳ. Chính quyền bang California đã đệ đơn kiện chính phủ liên bang nhằm ngăn chặn việc triển khai này.
Giới chức cho biết lính thủy đánh bộ và Vệ binh Quốc gia có thể được điều động để bảo vệ nhân viên và tài sản liên bang trong các cuộc truy quét người nhập cư hoặc các cuộc biểu tình liên quan.
Ông Trump đang thực hiện lời hứa trong chiến dịch tranh cử: trục xuất người nhập cư bằng những biện pháp mạnh tay, phù hợp với phong cách chính trị phá vỡ chuẩn mực đã giúp ông đắc cử hai nhiệm kỳ. Đảng Dân chủ lên án những biện pháp này là độc đoán, cho rằng chúng làm xói mòn truyền thống dân chủ.
“Nếu tôi không hành động nhanh chóng, Los Angeles giờ này đã bị thiêu rụi,” ông Trump phát biểu tại một sự kiện ở Trung tâm John F. Kennedy dành cho Nghệ thuật Biểu diễn.
Quân đội không có quyền bắt giữ – nhưng được phép tạm giữ người biểu tình
Thiếu tướng Lục quân Hoa Kỳ Scott Sherman, người chỉ huy lực lượng được triển khai, cho biết 700 lính thủy đánh bộ và 4.000 quân Vệ binh Quốc gia không có quyền bắt người nhưng có thể tạm giữ người trong thời gian chờ cảnh sát tới xử lý.
“Họ không thực hiện việc bắt giữ. Họ chỉ có nhiệm vụ tạm giữ cho đến khi lực lượng chấp pháp đến tiếp nhận người biểu tình,” Sherman nói với báo giới.
Tuy nhiên, Cảnh sát trưởng Quận Los Angeles, ông Robert Luna, cho biết ông đang yêu cầu các lãnh đạo quân sự làm rõ vấn đề.
“Theo tôi được biết ở thời điểm hiện tại, họ không có quyền bắt hay tạm giữ người,” ông Luna phát biểu trong một cuộc họp báo.
California kiện việc triển khai quân đội, các thị trưởng phản đối gay gắt
Việc triển khai quân đội liên bang là tâm điểm trong vụ kiện mà bang California đang theo đuổi. Chính quyền bang lập luận rằng các điều kiện pháp lý để điều động quân đội – như sự nổi dậy hoặc nguy cơ xảy ra nổi dậy – hoàn toàn không tồn tại trong tình hình hiện tại. Vì vậy, bang yêu cầu tòa án liên bang ban hành lệnh khẩn cấp nhằm lập tức chấm dứt sự tham gia của Vệ binh Quốc gia và lính thủy đánh bộ vào các hoạt động thực thi pháp luật dân sự.
Phiên điều trần về lệnh tạm thời này được lên lịch diễn ra vào thứ Năm tại tòa án liên bang ở San Francisco.
Phía chính quyền Trump, trong văn bản pháp lý gửi tòa, phản bác rằng tổng thống có toàn quyền đánh giá và quyết định liệu tình trạng nổi dậy hoặc mối đe dọa về nổi dậy có đủ nghiêm trọng để cần phản ứng quân sự hay không – theo quy định của luật liên bang.
Tướng Scott Sherman cho biết lực lượng lính thủy đánh bộ hiện đang tập huấn tại khu vực Seal Beach, phía nam Quận Los Angeles, và sẽ được triển khai đến thành phố trong những ngày tới, nhưng không phải vào thứ Tư. Ông cũng khẳng định rằng họ sẽ không mang theo đạn thật trong súng khi làm nhiệm vụ.
Làn sóng phản đối lan rộng trong giới lãnh đạo địa phương
Nhiều lãnh đạo thành phố tại California đã bày tỏ phản đối mạnh mẽ việc Tòa Bạch Ốc điều quân. Tại một cuộc họp báo, Thị trưởng Los Angeles – bà Karen Bass – cùng với khoảng 30 thị trưởng khác trong bang đã lên án hành động của chính quyền liên bang, cho rằng việc sử dụng quân đội chỉ khiến tình hình thêm căng thẳng và vượt quá thẩm quyền hiến định.
Thị trưởng Arturo Flores của thành phố Huntington Park – một cựu lính thủy đánh bộ từng tham chiến tại Iraq và Afghanistan – phát biểu đầy cảm xúc:
“Khi chúng tôi tuyên thệ phục vụ, chúng tôi tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp và người dân Mỹ – không phải phục tùng một nhà độc tài, một kẻ chuyên quyền hay thậm chí là một tổng thống. Những người dân ở đây, dù có giấy tờ hay không, vẫn là người Mỹ. Họ không phải là kẻ thù.”
Hiện nay, một số đơn vị Vệ binh Quốc gia đã phối hợp hỗ trợ lực lượng ICE trong các cuộc truy quét người nhập cư, đồng thời được bố trí bảo vệ các cơ sở giam giữ liên bang đang bị người biểu tình nhắm đến.
Thị trưởng Bass nhấn mạnh rằng phần lớn các cuộc biểu tình đều diễn ra ôn hòa và chỉ bị làm gián đoạn bởi một nhóm nhỏ gây rối. Tuy nhiên, trước tình trạng cướp phá, phá hoại tài sản và vẽ bậy trên diện rộng, bà đã áp đặt lệnh giới nghiêm từ tối thứ Ba, giới hạn trong phạm vi khoảng 1 dặm vuông (tương đương 2,5 km²) tại khu vực trung tâm thành phố.
Theo thông tin từ Sở Cảnh sát Los Angeles, trong ngày thứ Ba đã có 225 người bị bắt giữ – bao gồm 203 người vì không tuân thủ lệnh giải tán và 17 người vi phạm lệnh giới nghiêm. Tổng cộng, kể từ ngày thứ Sáu, hơn 400 người đã bị bắt.
Phát ngôn viên Tòa Bạch Ốc, bà Karoline Leavitt, khẳng định lập trường cứng rắn của tổng thống:
“Tổng thống Trump cam kết thực hiện chiến dịch trục xuất lớn nhất trong lịch sử nước Mỹ. Các cuộc bạo loạn từ phe cánh tả sẽ không cản bước ông.”
Biểu tình lan rộng khắp nước Mỹ
Tối thứ Ba, các cuộc biểu tình tiếp tục nổ ra ở nhiều thành phố lớn như New York, Atlanta và Chicago, với các nhóm biểu tình hô vang khẩu hiệu chống ICE và đôi khi xảy ra đụng độ với lực lượng cảnh sát.
Phong trào phản đối được dự báo sẽ bùng nổ vào thứ Bảy, khi hơn 1.800 cuộc biểu tình chống Trump do các tổ chức xã hội dân sự lên kế hoạch sẽ diễn ra trên khắp cả nước. Trùng hợp với ngày này, thủ đô Washington D.C. sẽ tổ chức một cuộc diễu hành quân sự với xe tăng và thiết giáp mừng kỷ niệm 250 năm thành lập Lục quân Hoa Kỳ – cũng là ngày sinh nhật thứ 79 của Tổng thống Trump.
