Hoa Kỳ hôm thứ Hai đã chính thức liệt Cartel de los Soles của Venezuela vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài (FTO), bổ sung thêm lớp trừng phạt liên quan đến khủng bố nhằm vào mạng lưới mà Washington cho rằng có sự tham gia của Tổng thống Nicolás Maduro và nhiều quan chức cấp cao.
Chính phủ Venezuela bác bỏ kế hoạch của Mỹ, gọi đây là một hành động “lố bịch” nhằm gán nhãn cho một nhóm “không hề tồn tại”.
Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết trong tháng này rằng Washington sẽ đưa Cartel de los Soles – hay “Cartel Mặt Trời” – vào danh sách FTO vì cáo buộc tổ chức này tham gia nhập khẩu ma túy trái phép vào Hoa Kỳ.
Áp lực từ Washington gia tăng
Maduro đang đối mặt với sức ép ngày càng lớn từ việc chính quyền Trump tăng cường hiện diện quân sự tại Caribe, làm dấy lên lo ngại Washington có thể dùng danh sách FTO như một cái cớ để biện minh cho hành động quân sự.
Tuy nhiên, các chuyên gia về trừng phạt lưu ý rằng luật về chỉ định FTO không trao thẩm quyền cho hoạt động quân sự như vậy.
Nhiều tháng qua, Mỹ đã tiến hành các cuộc tấn công chết người nhằm vào những tàu thuyền bị nghi buôn lậu ma túy ngoài khơi Venezuela và bờ biển Thái Bình Dương của Mỹ Latin. Reuters hôm thứ Bảy đưa tin Washington chuẩn bị mở một giai đoạn hoạt động mới liên quan đến Venezuela trong vài ngày tới.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth cho biết việc liệt nhóm này vào danh sách khủng bố sẽ mang lại “cả một loạt lựa chọn mới” cho Hoa Kỳ, theo đoạn trích phỏng vấn với One America News.
Mỹ cáo buộc Cartel de los Soles hợp tác với băng Tren de Aragua, vốn cũng được Washington gắn với Maduro và trước đó đã bị liệt FTO, để tuồn ma túy vào Mỹ.
Maduro tố Mỹ muốn lật đổ chính quyền
Maduro và chính phủ Venezuela luôn phủ nhận liên quan đến tội phạm, đồng thời cáo buộc Mỹ muốn thay đổi chế độ để chiếm đoạt tài nguyên quốc gia, đặc biệt là dầu mỏ.
Bộ trưởng Dầu khí Delcy Rodriguez phát biểu trên truyền hình nhà nước:
“Chúng muốn dầu khí của Venezuela – miễn phí, không trả tiền. Chúng muốn vàng, kim cương, sắt, bô-xít… tất cả tài nguyên tự nhiên của Venezuela.”
Trong khi đó, Tổng thống Trump nhiều lần khẳng định ông không theo đuổi mục tiêu thay đổi chế độ.
Ngoại trưởng Venezuela Yvan Gil viết trên Telegram:
“Venezuela kiên quyết bác bỏ sự bịa đặt mới và lố bịch của Ngoại trưởng Marco Rubio, khi chỉ định Cartel de los Soles – một nhóm không hề tồn tại – là tổ chức khủng bố.”
Thị trường trái phiếu phản ứng
Trái phiếu USD của Venezuela — đang ở mức khoảng 30 cent mỗi đôla — tăng thêm tới 1 cent vào thứ Hai.
Áp lực mới từ Washington khiến giới đầu tư chú ý nhiều hơn đến trái phiếu này; theo dữ liệu của JPMorgan, Venezuela hiện là nhà phát hành có mức sinh lời cao nhất trong nhóm thị trường mới nổi năm nay, đạt mức 96%.
Bộ Tài chính Mỹ hồi tháng 7 đã liệt Cartel de los Soles vào danh sách “Khủng bố Toàn cầu Đặc biệt Chỉ định”, đóng băng tài sản và cấm các cá nhân Mỹ giao dịch.
Nhiều chuyên gia nghi ngờ cấu trúc thật của “cartel”
Tổ chức InSight Crime cho rằng gọi Maduro là người đứng đầu cartel là “đơn giản hóa quá mức”, bởi hệ thống này chính xác hơn là một mạng lưới tham nhũng, nơi các quan chức quân sự – chính trị hưởng lợi từ việc hỗ trợ các nhóm buôn ma túy.
Will Freeman, chuyên gia tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ (CFR), nhận định:
“Với tư cách nguyên thủ quốc gia, chỉ huy lực lượng vũ trang trong một chế độ dân sự – quân sự, khả năng ông ấy biết hoặc nhắm mắt cho các hoạt động này là rất cao. Nhưng điều đó có nghĩa ông ấy điều hành cartel hay chỉ đạo các tuyến buôn ma túy? Chúng ta chưa từng có bằng chứng công khai để khẳng định.”
Tranh cãi về tính hợp pháp của chiến dịch quân sự
Các chuyên gia cũng đặt câu hỏi về tính hợp pháp của chiến dịch tại vùng Caribe và Thái Bình Dương, nơi quân đội Mỹ đã tiêu diệt hàng chục người khi phá hủy các tàu thuyền bị nghi buôn ma túy.
Một cuộc khảo sát của Reuters tháng này cho thấy chỉ 29% người Mỹ ủng hộ việc dùng quân đội tiêu diệt nghi phạm buôn ma túy mà không thông qua tòa án.
Một cựu quan chức Bộ Tài chính Mỹ nói rằng việc liệt vào danh sách FTO có thể gửi thông điệp mạnh mẽ, nhưng chưa từng có tiền lệ cho rằng FTO là cơ sở pháp lý cho hành động quân sự.
Peter Harrell, cựu quan chức kinh tế quốc tế trong chính quyền Biden, cho biết danh sách FTO — cấp độ trừng phạt khủng bố nghiêm ngặt nhất của Washington — sẽ làm tăng trách nhiệm hình sự cho bất kỳ ai cung cấp hỗ trợ vật chất cho nhóm này.
Nguồn reuters
