Ngày 13 tháng 6 (Reuters) – Israel đã tiến hành một loạt cuộc không kích quy mô lớn nhằm vào Iran vào sáng thứ Sáu, tuyên bố nhắm vào các cơ sở hạt nhân, nhà máy tên lửa đạn đạo và các chỉ huy quân sự. Tel Aviv gọi đây là khởi đầu của một chiến dịch kéo dài nhằm ngăn chặn Tehran chế tạo vũ khí hạt nhân.
Truyền thông Iran và nhân chứng xác nhận có nhiều vụ nổ, trong đó có tại cơ sở làm giàu uranium chính ở Natanz. Israel đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp, chuẩn bị đối phó các đòn đáp trả bằng tên lửa và máy bay không người lái từ Iran.
Lực lượng Vệ binh Cách mạng Iran xác nhận chỉ huy cấp cao Hossein Salami đã thiệt mạng, và truyền thông nhà nước cho biết trụ sở của đơn vị này ở Tehran cũng bị tấn công. Một số trẻ em cũng được cho là đã thiệt mạng trong cuộc không kích trúng khu dân cư tại thủ đô.
Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố trong một video:
“Israel vừa phát động Chiến dịch Sư tử Trỗi Dậy – một chiến dịch quân sự có mục tiêu nhằm đẩy lùi mối đe dọa từ Iran. Chiến dịch này sẽ tiếp tục cho đến khi mối đe dọa được loại bỏ.”
Lãnh tụ tối cao Iran, Ayatollah Ali Khamenei, gọi đây là “hành động đẫm máu và tàn ác” của Israel và cảnh báo Tel Aviv sẽ phải “gánh chịu kết cục cay đắng”.
Một quan chức quân sự Israel cho biết họ đã tấn công hàng chục mục tiêu quân sự và hạt nhân, trong đó có cơ sở ở Natanz. Người này cũng tuyên bố Iran đã tích lũy đủ vật liệu để chế tạo 15 quả bom hạt nhân chỉ trong vài ngày tới.
Mặc dù Mỹ khẳng định không tham gia vào chiến dịch, các cuộc tấn công này làm dấy lên nguy cơ leo thang căng thẳng tại Trung Đông – khu vực sản xuất dầu mỏ quan trọng.
Trang Axios dẫn lời một quan chức cấp cao Israel cho biết cơ quan tình báo Mossad đã thực hiện một loạt hoạt động phá hoại bí mật bên trong Iran, nhằm làm tê liệt các căn cứ tên lửa chiến lược và hệ thống phòng không.
Truyền thông Iran đưa tin hai nhà khoa học hạt nhân là Fereydoun Abbasi và Mohammad Mehdi Tehranchi đã thiệt mạng trong các cuộc không kích tại Tehran.
Sân bay Ben Gurion ở Tel Aviv bị đóng cửa vô thời hạn và lực lượng phòng không Israel được đặt trong tình trạng báo động cao để đối phó khả năng Iran trả đũa.
Bộ trưởng Quốc phòng Israel Israel Katz tuyên bố: “Sau cuộc tấn công phủ đầu của Israel, một đợt tấn công bằng tên lửa và UAV nhằm vào Israel và dân thường có thể xảy ra bất cứ lúc nào.”
Tổng Tham mưu trưởng quân đội Israel Eyal Zamir cho biết hàng chục nghìn binh sĩ đã được huy động và triển khai trên mọi mặt trận. “Chúng ta đang ở giữa một chiến dịch mang tính lịch sử. Đây là hành động sống còn chống lại kẻ thù muốn hủy diệt chúng ta,” ông nói.
Bộ Ngoại giao Israel cho biết Bộ trưởng Gideon Saar đang liên tục gọi điện cho các lãnh đạo nước ngoài nhằm giải trình về chiến dịch quân sự của Israel.
Mỹ: “Không liên quan”
Tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu trên Fox News rằng Iran không được phép sở hữu vũ khí hạt nhân, và Mỹ vẫn hy vọng nối lại đàm phán. Ông xác nhận sẽ họp Hội đồng An ninh Quốc gia vào sáng thứ Sáu.
Dù chính quyền Mỹ khẳng định không tham gia chiến dịch, một số nguồn tin Israel nói rằng Tel Aviv đã phối hợp với Washington trước khi hành động. Tuy vậy, Ngoại trưởng Marco Rubio nhấn mạnh Mỹ không tham gia và Israel hành động đơn phương để tự vệ.
“Chúng tôi không tham gia vào cuộc tấn công. Ưu tiên hàng đầu là bảo vệ lực lượng Mỹ trong khu vực,” Rubio tuyên bố, đồng thời cảnh báo Iran không được nhắm vào công dân hay lợi ích Mỹ.
Bộ Ngoại giao Mỹ khuyến cáo toàn bộ nhân viên chính phủ và thân nhân tại Israel nên ở yên tại chỗ cho đến khi có thông báo mới.
Các cuộc không kích đã khiến thị trường chứng khoán châu Á lao dốc, giá dầu tăng mạnh, còn vàng và đồng franc Thụy Sĩ trở thành nơi trú ẩn của giới đầu tư.
Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres lên án mọi hành động leo thang quân sự tại Trung Đông và kêu gọi hai bên kiềm chế tối đa.
Đàm phán hạt nhân vẫn tiếp tục
Bất chấp tình hình leo thang, các quan chức Mỹ và Iran vẫn xác nhận vòng đàm phán thứ sáu về chương trình làm giàu uranium sẽ diễn ra vào Chủ nhật tại Oman.
Quân đội Israel cho biết họ buộc phải hành động sau khi có tin tình báo mới cho thấy Iran đang tiến sát “giới hạn không thể đảo ngược” trong việc phát triển vũ khí hạt nhân.
Tuy nhiên, một nguồn thạo tin từ tình báo Mỹ nói rằng Washington không có đánh giá nào mới cho thấy Iran đang chế tạo bom hạt nhân, và lãnh tụ Khamenei vẫn chưa bật đèn xanh cho việc khôi phục chương trình vũ khí bị dừng từ năm 2003.
