Ngày 20 tháng 6 (Reuters) – Iran tuyên bố hôm thứ Sáu rằng nước này sẽ không thảo luận về tương lai của chương trình hạt nhân trong khi đang bị Israel tấn công, giữa lúc châu Âu cố gắng lôi kéo Tehran trở lại bàn đàm phán và Hoa Kỳ đang cân nhắc khả năng can dự vào cuộc xung đột.
Sau một tuần tiến hành chiến dịch quân sự, Israel cho biết đã tấn công hàng chục mục tiêu quân sự trong đêm, bao gồm các cơ sở sản xuất tên lửa, một tổ chức nghiên cứu liên quan đến phát triển vũ khí hạt nhân tại Tehran, và các căn cứ quân sự ở miền tây và trung Iran.
Rạng sáng thứ Sáu, Iran đáp trả bằng một đợt tên lửa mới nhắm vào Israel, đánh trúng khu vực gần các căn hộ, tòa nhà văn phòng và cơ sở công nghiệp tại thành phố Beersheba, miền nam Israel.
Sau các cảnh báo không kích tiếp theo trong ngày, truyền thông Israel đưa tin ban đầu cho thấy tên lửa đã rơi xuống Tel Aviv, Negev và Haifa.
Thị trường dầu thế giới đang cảnh giác cao độ với bất kỳ cuộc tấn công nào vào các cơ sở năng lượng của Iran hoặc ở vùng Vịnh có thể ảnh hưởng đến nguồn cung toàn cầu.
Qatar đã tổ chức các cuộc họp khẩn với các tập đoàn năng lượng lớn trong tuần này, sau khi các cuộc không kích của Israel nhắm vào mỏ khí đốt khổng lồ mà Qatar đang cùng khai thác với Iran – theo một nguồn tin trong ngành và một nhà ngoại giao khu vực nói với Reuters. Doha yêu cầu các công ty này kêu gọi chính phủ Mỹ, Anh và châu Âu nhận thức rõ hơn về nguy cơ gián đoạn nguồn cung khí toàn cầu.
QatarEnergy chưa đưa ra bình luận.
Tòa Bạch Ốc cho biết hôm thứ Năm rằng Tổng thống Donald Trump sẽ quyết định về khả năng Hoa Kỳ can dự vào cuộc xung đột trong vòng hai tuần tới, đồng thời để ngỏ khả năng đàm phán với Iran.
Ngoại trưởng Iran Abbas Araqchi tuyên bố không có chỗ cho đàm phán với Mỹ “cho đến khi Israel chấm dứt hành động gây hấn.”
Tuy nhiên, ông dự kiến sẽ gặp các ngoại trưởng châu Âu tại Geneva trong một nỗ lực tìm ra lộ trình khôi phục đàm phán về chương trình hạt nhân Iran.
Trước cuộc họp với đại diện Pháp, Anh, Đức và đại diện chính sách đối ngoại EU, hai nhà ngoại giao cho biết châu Âu sẽ nhấn mạnh rằng Mỹ vẫn sẵn sàng đối thoại trực tiếp với Iran. Tuy nhiên, họ không kỳ vọng nhiều vào một bước đột phá.
Một quan chức cấp cao Iran nói với Reuters rằng Tehran sẵn sàng thảo luận việc giới hạn làm giàu uranium, và vai trò của châu Âu hiện quan trọng hơn vì Iran không muốn đối thoại với Mỹ trong khi đang bị Israel tấn công.
Tuy nhiên, bất kỳ đề xuất nào yêu cầu Iran ngừng hoàn toàn việc làm giàu uranium sẽ bị bác bỏ – “đặc biệt trong lúc này khi bị Israel không kích,” quan chức nói.
Israel bắt đầu tấn công Iran vào thứ Sáu tuần trước với lý do đối thủ lâu năm này đang tiến gần đến khả năng chế tạo vũ khí hạt nhân. Iran, vốn khẳng định chương trình hạt nhân của mình chỉ phục vụ mục đích hòa bình, đã trả đũa bằng các đợt tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái.
Israel được cho là sở hữu vũ khí hạt nhân, mặc dù nước này không xác nhận cũng không phủ nhận.
DÂN THƯỜNG THIỆT MẠNG
Các cuộc không kích của Israel đã khiến 639 người thiệt mạng tại Iran, theo Tổ chức Tin tức Các Nhà Hoạt động Nhân quyền – một tổ chức có trụ sở tại Hoa Kỳ chuyên theo dõi tình hình Iran. Số người chết bao gồm các tướng lĩnh hàng đầu và các nhà khoa học hạt nhân Iran.
Tại Israel, 24 dân thường đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran, theo thông báo từ nhà chức trách.
Cả hai bên đều tuyên bố chỉ tấn công các mục tiêu quân sự và liên quan đến quốc phòng.
Một trang tin Iran cho biết một máy bay không người lái đã đánh trúng một căn hộ tại tòa nhà dân cư ở trung tâm Tehran hôm thứ Sáu, nhưng không nêu chi tiết.
Các cuộc tấn công của Israel vào cơ sở hạt nhân Iran hiện được các chuyên gia đánh giá là ít rủi ro gây ô nhiễm phóng xạ. Tuy nhiên, nếu tấn công vào nhà máy điện hạt nhân Bushehr thì có thể gây ra thảm họa hạt nhân nghiêm trọng.
Israel tuyên bố quyết tâm phá hủy năng lực hạt nhân của Iran nhưng không muốn gây ra thảm họa hạt nhân trong khu vực có hàng chục triệu người sinh sống và đóng vai trò trung tâm của nguồn cung dầu toàn cầu.
Cuộc họp tại Geneva – nơi thỏa thuận hạt nhân đầu tiên được ký kết năm 2013 – dự kiến bắt đầu chiều thứ Sáu. Thỏa thuận toàn diện được ký kết vào năm 2015 nhưng Mỹ đã rút lui dưới thời Trump vào năm 2018.
Một vòng đàm phán mới giữa Iran và Mỹ đã sụp đổ sau khi Israel tấn công cơ sở hạt nhân và năng lực tên lửa đạn đạo của Iran vào ngày 12 tháng 6.
Trump lúc thì đe dọa Tehran, lúc thì thúc giục nối lại đàm phán hạt nhân. Đặc phái viên của ông, Steve Witkoff, đã nhiều lần nói chuyện với Araqchi kể từ tuần trước, theo các nguồn tin.
Các quan chức phương Tây và khu vực cho rằng Israel đang cố làm lung lay chính quyền của Lãnh tụ Tối cao Ali Khamenei.
Ngoại trưởng Israel Katz cho biết ông đã chỉ đạo quân đội tăng cường tấn công vào các “biểu tượng của chế độ” tại Tehran nhằm gây bất ổn nội bộ.
Truyền hình nhà nước Iran cho biết nước này đã bắt giữ một “điệp viên” của Mossad – cơ quan tình báo Israel – vì đã gửi thông tin về hệ thống phòng không Iran qua ứng dụng WhatsApp.
Các nhóm đối lập Iran tin rằng thời cơ của họ đang đến gần, nhưng các nhà hoạt động từng tham gia các cuộc biểu tình trước đó cho biết họ không muốn phát động biểu tình quy mô lớn trong khi đất nước đang bị tấn công, và chính quyền Iran cũng đã mạnh tay đàn áp bất đồng chính kiến.
Truyền thông nhà nước Iran đưa tin về các cuộc tuần hành tại nhiều thành phố, mô tả đó là các cuộc biểu tình “phẫn nộ và chiến thắng,” cũng như “đoàn kết và kháng cự.”
