(AP) — Hạ viện Hoa Kỳ đã thông qua một dự luật vào thứ Tư nhằm chấm dứt cuộc đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử nước Mỹ. Cuộc bỏ phiếu đưa văn kiện sang Tổng thống Donald Trump để ký ban hành, khép lại 43 ngày chính phủ ngừng hoạt động khiến hàng trăm nghìn nhân viên liên bang không nhận lương, hành khách mắc kẹt tại sân bay và nhiều gia đình phải xếp hàng nhận thực phẩm cứu trợ.
Các nghị sĩ trở lại Điện Capitol trong tuần này sau gần tám tuần gián đoạn. Với đa số sít sao, phe Cộng hòa đã thông qua dự luật bằng tỷ lệ 222–209, phần lớn theo đường lối đảng phái. Thượng viện trước đó đã phê chuẩn văn kiện.
Phe Dân chủ muốn gia hạn một khoản tín thuế tăng cường sắp hết hạn vào cuối năm — trợ cấp làm giảm chi phí bảo hiểm y tế trên các sàn giao dịch của Affordable Care Act (ObamaCare). Họ phản đối bất kỳ dự luật chi tiêu ngắn hạn nào không bao gồm điều khoản này. Tuy nhiên, phe Cộng hòa cho rằng đây là cuộc tranh luận chính sách ở thời điểm khác, không nằm trong dự luật mở cửa chính phủ.
“Chúng tôi đã nói với quý vị 43 ngày trước, từ những kinh nghiệm cay đắng, rằng việc đóng cửa chính phủ chẳng bao giờ mang lại kết quả mà người ta tuyên bố,” Chủ tịch Ủy ban Chuẩn chi Hạ viện, Dân biểu Cộng hòa Tom Cole nói. “Quý vị cũng chưa đạt được mục tiêu đó, và sẽ không bao giờ đạt được.”
Chia rẽ gay gắt trong Quốc hội
Cuộc đóng cửa làm lộ rõ rạn nứt đậm nét giữa hai đảng, điều thể hiện rõ khi Hạ viện tranh luận trước cuộc bỏ phiếu.
Phe Cộng hòa cáo buộc phe Dân chủ cố tình dùng nỗi đau của người dân trong thời gian đóng cửa như một đòn bẩy chính trị.
“Họ biết điều đó gây tổn thương, và họ vẫn làm,” Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói.
Ngược lại, phe Dân chủ cho rằng phe Cộng hòa đã nhanh chóng thông qua các ưu đãi thuế có lợi cho người giàu đầu năm nay, trong khi dự luật hiện tại lại “bỏ mặc các gia đình chật vật” mà không bảo đảm sẽ có cuộc bỏ phiếu gia hạn tín thuế y tế trong tương lai, theo Dân biểu Jim McGovern (Dân chủ – Massachusetts).
Lãnh đạo phe Dân chủ Hakeem Jeffries tuyên bố họ sẽ tiếp tục chiến đấu cho việc gia hạn tín thuế, bất chấp thất bại trong cuộc bỏ phiếu này.
“Trận chiến này chưa kết thúc,” Jeffries nói. “Chúng tôi mới chỉ bắt đầu.”
Thỏa hiệp để mở cửa chính phủ
Hạ viện không họp lập pháp kể từ ngày 19/9 — thời điểm thông qua một biện pháp tạm thời giúp chính phủ hoạt động khi bước sang năm tài khóa mới. Sau đó, ông Johnson cho các nghị sĩ nghỉ và gây áp lực ngược lên Thượng viện rằng Hạ viện đã “làm phần việc của mình”.
Thỏa hiệp để chấm dứt đóng cửa chỉ đạt được sau khi tám thượng nghị sĩ Dân chủ ôn hòa “xé rào”, kết luận rằng phe Cộng hòa sẽ không chấp nhận dùng dự luật tài trợ chính phủ để gia hạn tín thuế y tế. Trong khi đó, tác động kinh tế – xã hội của việc đóng cửa tăng lên từng ngày.
Văn kiện mới tài trợ ba dự luật chi tiêu thường niên và kéo dài ngân sách cho phần còn lại của chính phủ đến ngày 30/1. Phe Cộng hòa cam kết sẽ tổ chức một cuộc bỏ phiếu về tín thuế y tế trước giữa tháng 12, nhưng không có bất kỳ bảo đảm nào.
“Chúng tôi tin rằng việc đóng cửa đã giúp nâng cao nhận thức về vấn đề chăm sóc sức khỏe,” Thượng nghị sĩ Jeanne Shaheen (Dân chủ – New Hampshire) nói. “Lời hứa về cuộc bỏ phiếu tiếp theo giúp chúng tôi có cơ hội tiếp tục theo đuổi mục tiêu này.”
Nội dung quan trọng của dự luật
Dự luật bao gồm:
- Hủy bỏ các quyết định sa thải nhân viên liên bang của chính quyền Trump kể từ khi đóng cửa bắt đầu.
- Bảo vệ nhân viên liên bang khỏi thêm sa thải cho đến cuối tháng 1.
- Bảo đảm trả lương đầy đủ sau khi chính phủ mở cửa trở lại.
- Tài trợ ổn định cho các chương trình phúc lợi thực phẩm trong suốt năm tài khóa, bảo đảm người nghèo không bị gián đoạn hỗ trợ.
- 203,5 triệu USD tăng cường an ninh cho các nghị sĩ.
- 28 triệu USD bảo vệ an ninh cho các thẩm phán Tối cao Pháp viện.
Ngoài ra, một điều khoản gây nhiều tranh cãi cho phép các thượng nghị sĩ được quyền kiện khi cơ quan liên bang lục soát hồ sơ điện tử của họ mà không thông báo — với mức bồi thường lên tới 500.000 USD cho mỗi vi phạm. Phe Dân chủ muốn loại bỏ điều khoản này.
Điều khoản được cho là nhằm mở đường để một số thượng nghị sĩ Cộng hòa kiện FBI, nếu cơ quan này từng thu thập dữ liệu điện thoại của họ trong cuộc điều tra nỗ lực lật ngược bầu cử 2020 của Trump. Ngay cả phe Cộng hòa cũng chỉ trích điều khoản này. Chủ tịch Johnson nói ông “rất tức giận” và hứa sẽ đưa vấn đề ra bỏ phiếu tuần tới.
Tâm điểm tranh cãi: Tín thuế y tế ObamaCare
Tín thuế tăng cường được gia hạn trong đại dịch COVID-19 giúp hàng triệu người mua bảo hiểm dễ dàng hơn.
Phe Cộng hòa lập luận rằng khoản trợ cấp này “là trợ cấp chồng lên trợ cấp”, được tạo ra trong bối cảnh dịch bệnh đã kết thúc, và thời hạn hết hiệu lực đã được ấn định rõ.
Phía Dân chủ — gồm cả cựu Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi — phản bác rằng chính trợ cấp này giúp người dân tiếp cận chăm sóc sức khỏe dễ hơn và “không một nghị sĩ Cộng hòa nào từng bỏ phiếu ủng hộ”.
Lãnh đạo Thượng viện Chuck Schumer nói dự luật mới “không giúp xử lý cuộc khủng hoảng chăm sóc sức khỏe của Hoa Kỳ”.
Theo Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO):
- Phí bảo hiểm trung bình sẽ tăng hơn gấp đôi đối với hàng triệu người nếu tín thuế hết hạn.
- Hơn 2 triệu người sẽ mất bảo hiểm y tế trong năm tới.
Thượng nghị sĩ Bernie Sanders gọi việc từ bỏ cuộc chiến là “sai lầm khủng khiếp”.
Tương lai bất định của cuộc chiến bảo hiểm y tế
Chưa rõ hai đảng có thể đạt đồng thuận trước cuộc bỏ phiếu tháng 12 hay không.
Một số nghị sĩ Cộng hòa tuyên bố sẵn sàng gia hạn tín thuế — nhưng muốn siết điều kiện hưởng, bao gồm giới hạn thu nhập. Một số Dân chủ tỏ ý sẽ cân nhắc đề xuất này.
Tuy nhiên, nhiều Dân chủ tại Hạ viện tỏ ra nghi ngờ sâu sắc.
Dân biểu Rosa DeLauro (Dân chủ – Connecticut) nói Cộng hòa đã tìm cách bãi bỏ ObamaCare suốt 15 năm qua: “Và đó vẫn là nơi họ muốn tiến tới.”
