Brynn Tannehill
Những gì đang xảy ra ở Israel ngay bây giờ là một hồi chuông cảnh báo cho Hoa Kỳ.
Về mặt chính trị, Israel giống như một Hoa Kỳ thu nhỏ. Nó gần như bị chia rẽ hoàn toàn giữa liên minh gồm những người cánh tả thế tục và những người ôn hòa và những người theo chủ nghĩa dân tộc bảo thủ tôn giáo. Liên minh trung tả cam kết rộng rãi với dân chủ và quyền công dân, trong khi đảng Likud do Netanyahu lãnh đạo đã cố gắng củng cố quyền lực lâu dài với cái giá phải trả là những người Palestine, phụ nữ, người LGBTQ, người Israel gốc Ả Rập và người Do Thái thế tục. Trong gần 20 năm qua, đảng Likud của Netanyahu đã kiểm soát chính phủ Israel và khuyến khích những người định cư tiếp thu đất đai của người Palestine. Kết quả là không còn bất kỳ con đường khả thi nào có thể dẫn đến giải pháp hai trạng thái.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Bây giờ Israel đang ở một điểm đột phá nhưng không vượt qua một thỏa thuận hòa bình. Chính phủ cực hữu của ông Netanyahu đã thông qua luật vô hiệu hóa hiệu quả hệ thống tòa án tối cao của Israel. Luật mới này cấm tòa án hủy bỏ bất kỳ luật nào đã được Knesset thông qua vì lý do “không hợp lý”. Israel không có hiến pháp theo cách của Hoa Kỳ, tạo ra ít cơ quan quyền lực chính phủ rõ ràng hơn và ít cơ chế kiểm tra và cân bằng chính thức hơn. Nó cũng cho phép ông Netanyahu tránh bị truy tố vô thời hạn, mặc dù ông ta cũng đang bị truy tố như Donald Trump.
Tuy nhiên, kết quả cuối cùng là chính phủ Netanyahu có quyền tự do về cơ bản là làm bất cứ điều gì họ muốn và những gì họ muốn phản ảnh quyền tôn giáo của Hoa Kỳ trong chủ nghĩa cực đoan của họ. Nội các của Netanyahu chứa đầy những người đã bị các chính phủ trước đây ôn hòa hơn của Israel coi là những kẻ khủng bố hoặc cực đoan bạo lực. Các thành viên Nội các này ủng hộ tước bỏ quyền bầu cử của công dân Ả Rập, trục xuất công dân Ả Rập, sáp nhập phần còn lại của Bờ Tây, gia tăng các khu định cư, tiếp quản Nhà thờ Hồi giáo Al Aqsa và thậm chí san bằng nó. Các đối tác trong liên minh của Netanyahu cũng kêu gọi chấm dứt các biện pháp bảo vệ đối với người trong cộng đồng LGBTQ, đồng thời tạo ra quyền phân biệt đối xử theo tôn giáo.
Người Israel đã phản ứng mạnh mẽ trước những gì có thể được coi là một cuộc thâu tóm quyền lực trần trụi. Những thay đổi này đã dẫn đến các cuộc biểu tình lớn nhất trong lịch sử quốc gia. Cảnh sát chống bạo động đã đáp trả bằng đánh đập, vòi rồng và sử dụng chất kích thích hóa học. Các chuyên gia y tế đang đe dọa đình công và hơn 10.000 sĩ quan dự bị từ chối tập trận, trong đó có nhiều phi công của Lực lượng Không quân Israel. Hành động này đã khiến Hoa Kỳ đưa ra những lời quở trách nhẹ nhàng khác thường, điều này cho thấy rằng Hoa Kỳ trong quá khứ đã luôn tránh chỉ trích Israel trong khoảng thời gian dài. Giống như những người mạnh mẽ, độc tài và chuyên quyền khác, Netanyahu và liên minh của ông ta rất muốn thấy Trump trở lại nắm quyền.
Nếu Trump trở lại nắm quyền, nhiều nguồn thông tin đến từ The New York Times, The Washington Post và The Economist đồng thanh đưa tin, viết bài cho rằng Donald Trump và người của ông ta có ý định giành lấy quyền lực thống nhất theo những cách rất giống với những gì Netanyahu đang làm, để thực hiện các chính sách không được ưa chuộng và giữ được quyền lực vĩnh viễn.
Chúng bao gồm rút ruột chính phủ liên bang để cài đặt những người trung thành, rút khỏi NATO, ban hành một loạt đạo luật và chính sách chống người trong cộng đồng LGBT, cấm phá thai và không có ngoại lệ.
Tồi tệ hơn, Trump rõ ràng có kế hoạch vũ khí hóa Bộ Tư pháp, FBI, IRS và mọi cơ quan liên bang khác để chống lại những kẻ thù của mình. Tương tự như vậy, những người có liên quan đến các phong trào cực đoan như Three Percenters và Proud Boys, Oath Keepers sẽ được phép phát triển trong và ngoài chính phủ.
Tất cả những điều này sẽ không được lòng công chúng, chắc chắn như vậy, nhưng thực tế của GOP ở Mỹ và đảng Likud ở Israel là giống nhau: Họ không quan tâm đến phản ứng hay chỉ trích từ công chúng bởi vì mục tiêu cuối cùng của họ không phải là trở nên nổi tiếng hay có một nền dân chủ, mà là giành chiến thắng một lần, gian lận trò chơi, và sau đó thực hiện chính sách cực đoan của họ đối với đất nước phản ảnh mong muốn của những cử tri Cộng hòa, của cơ sở và của đảng chính trị.
Hãy nhìn lại những gì Trump và đảng Cộng hòa đã làm.
Chính xác là giờ đây việc phá thai dường như bị cấm trên nhiều tiểu bang tại Hoa Kỳ và về cơ bản, việc phân biệt đối xử với bất kỳ ai dựa trên niềm tin tôn giáo là hợp pháp.
Tại Belarus, các cuộc biểu tình phản đối gian lận bầu cử năm 2020 đã diễn ra trong 10 tháng và không đạt kết quả gì. Alexander Lukashenko vẫn là một nhà độc tài suốt đời, trong khi gắn bó chặt chẽ với Vladimir Putin và nước Nga. Tương tự, các cuộc biểu tình của phe đối lập ở các chế độ độc tài cạnh tranh khác như Thổ Nhĩ Kỳ, Hungary và Nga không có tác động hay ảnh hưởng gì đến việc ra quyết định của chính phủ.
Những lần duy nhất mà các cuộc biểu tình thành công là khi lực lượng cảnh sát bỏ rơi các chính trị gia không được lòng dân và đứng về phía đám đông giận dữ. Cuộc cách mạng màu cam Maidan 2013 ở Ukraine và Cách mạng Romania năm 1989 đã chứng tỏ điều đó.
Kết luận rất đơn giản: Các cuộc biểu tình chống lại các chế độ độc tài hiếm khi có bất kỳ tác dụng nào trừ khi chúng trở nên bạo lực đến mức sự tồn tại của chế độ bị đe dọa bởi vì lực lượng an ninh của thể chế quyết định cứu những kẻ chuyên quyền là không đáng để làm. Đến lúc đó, lực lượng quân đội, cảnh sát, đứng về phía người dân, chỉ có thế mới có thể thành công để lật đổ những nhà độc tài. Tuy nhiên, khi các lực lượng an ninh có quan hệ tư tưởng sâu sắc với đảng cầm quyền, thì một kịch bản lật đổ thành công sẽ rất khó xảy ra.
Hoa Kỳ và Israel có một điểm chung khác: Súng.
Mặc dù người Israel không có quyền mang vũ khí ở Israel, nhưng hầu hết các thành viên của quân đội và lực lượng dự bị đều mang theo vũ khí phục vụ của họ. Trong những năm gần đây, việc sở hữu một khẩu súng ngắn cũng trở nên dễ dàng hơn đối với dân thường ở Israel, theo lý thuyết rằng một người tốt có súng là cách nhanh nhất để ngăn chặn một kẻ xấu có súng. Tuy nhiên, nó tạo tiền đề để trả lời câu hỏi: Điều gì xảy ra khi một chính phủ hoàn toàn chuyên quyền ở một quốc gia nơi việc tiếp cận với súng là quy tắc chứ không phải ngoại lệ?
Với lịch sử của các nền dân chủ đang chết dần chết mòn, sự vô ích của các cuộc biểu tình nếu không có mức độ bạo lực cao và lực lượng cảnh sát Israel có mối quan hệ chặt chẽ với chủ nghĩa dân tộc Do Thái, có vẻ như các cuộc biểu tình chống lại ông Netanyahu sẽ không thành công.
Các chiến lược gia của Đảng Cộng hòa có thể sẽ theo dõi tình hình này chặt chẽ và rút ra bài học từ nó. Nếu Netanyahu thành công trong việc vượt qua nó theo cách mà Lukashenko đã làm ở Belarus, thì điều đó sẽ bật đèn xanh cho Trump và những tay tham mưu để họ có thể dốc toàn lực chuyển đổi nước Mỹ càng nhanh càng tốt sau khi Trump tái đắc cử.
Lời kết:
Một Alexander Lukashenko của Belarus đã thành công trong việc cải cách tư pháp và giành lấy quyền lực lâu dài. Một Viktor Orbán đã thao túng Quốc hội và tư pháp thành công để trở thành Thủ tường dài hạn, quyền lực bao trùm đất nước Hungary. Một Benjamin Netanyahu đã thành công trong việc cải cách tư pháp, hạn chế quyền lực của Tòa án Tối cao, nắm quyền lực lâu dài.
Những kinh nghiệm này đối với Donald Trump của nước Mỹ là vô giá, ông ta đã xem trước trailer từ bộ phim mang tên “Làm thế nào để giành lấy quyền lực thành công?” (tập 1) – Đạo diễn Donald Trump sẽ dốc sức biến mọi thứ trong tầm tay và ảnh hưởng để dàn đựng (tập 2) bộ phim dự kiến mang tên: “Tôi đã có được quyền lực” sẽ được công chiếu tại Hoa Kỳ vào đầu năm 2025 nếu người Mỹ còn phạm phải sai lầm như năm 2016 một lần nữa.
Brynn Tannehill
https://newrepublic.com/article/174660/trump-watching-netanyahu-closely
Translated & Summarized: Việt Linh