Jonathan Alter
Tuần trước, khi có tin tức về bản cáo trạng của Donald Trump trong vụ án kích động bạo loạn ngày 6 tháng 1 ở điện Capitol, tôi bỗng thấy một niềm hy vọng về tương lai của đất nước này, dù không nhiều lắm.
Đây không phải là một vụ án tự do ngôn luận, một vụ án trí óc hay một vụ án khó thắng, và nó có thể sẽ được xét xử trước cuộc bầu cử Tổng thống vào năm tới.
Nếu Trump không quay trở lại thành công vào năm tới, tôi dùng chữ “nếu” thì đất nước này có lẽ sẽ được yên ổn, tốt đẹp hơn dưới một nhiệm kỳ 2 của Tổng thống Joe Biden. Nhưng như vậy tôi có lạc quan lắm không quý vị?
Hai năm trước, sau khi Thượng viện thất bại trong việc kết tội Trump và một kẻ hèn nhát Kevin McCarthy đã ném cho Trump một cái phao cứu sinh, khi ấy tôi đã rất bi quan về tương lai của nền dân chủ Mỹ. Mặc dù các tòa án vào cuối năm 2020 đã bác bỏ tất cả các cáo buộc gian lận bầu cử không có thật của Donald Trump, nhưng các hành động cố tình quậy tung lên những lời dối trá của họ vẫn không bị lên án và không phải trả giá vì đã làm mất lòng tin của công chúng Mỹ vào các cuộc bầu cử của quốc gia.
Không chỉ những người Cộng hòa đang dần trở thành những người sùng bái một nhà độc tài, mà những người trong nhóm MAGA và cả các cử tri Cộng hòa đã tin vào sức mạnh tuyệt đối của giáo chủ MAGA là người sẽ không hề phải trả giá cho những việc làm sai trái. Nên tôi chắc chắn một điều rằng các nhà lập pháp đảng Cộng hòa, MAGA và các cử tri cực đoan ủng hộ đảng Cộng hòa sẽ thách thức mọi kết quả bất lợi sát nút của cuộc bầu cử trong năm tới nếu họ thua. Và đó cũng là cách mà các nền dân chủ bị phá hủy.
Một điều tốt đẹp đã từng xảy ra trong quá khứ gần đây, khi hạ viện đảng Dân chủ đã thành lập được một ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 bởi những con người can đảm như Nancy Pelosi, Bennie Thompson, Liz Cheney, Adam Kinzinger, Jamie Raskin và những người yêu nước khác trong Hạ viện đã đánh bại những kẻ chuyên quyền bằng một Ủy ban lưỡng đảng của quốc hội được cho là hiệu quả nhất trong lịch sử Hoa Kỳ. Họ đã thành công trong việc phơi bày ra trước ánh sáng với người dân Mỹ về âm mưu đảo chính của Trump và thúc giục Bộ Tư pháp ra tay. Nhưng DOJ dường như không mặn mà lắm trong việc tiếp nối con đường mà Ủy ban điều tra ngày 6 tháng 1 đã vạch ra, họ còn điều gì đó lấn cấn nên đã mất khá nhiều thời gian để dẫn đến những cáo trạng liên bang gần đây.
Sau đó, vào cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ năm 2022, đám đông đại cử tri giả ở các tiểu bang đã bị đánh bại. Mọi ứng cử viên phản dân chủ cho vị trí Tổng thư ký hành chính tiểu bang – là chức vụ cho phép họ có quyền từ chối xác nhận kết quả bầu cử đều thất bại nặng nề. Một liên minh lưỡng đảng đã sửa đổi Đạo luật kiểm phiếu bầu cử để ngăn chặn một số hành vi sai trái là điều đã dẫn đến cuộc bạo loạn ngày 6 tháng 1.
Bây giờ đến bản cáo trạng của Trump, với việc truy tố các đồng phạm của ông ta có thể chỉ còn một chút thời gian nữa. Nhưng nếu việc kết án không thành công vì đại bồi thẩm đoàn có có cùng quan điểm kết tội hay vụ án bị bác bỏ bởi Tòa án Tối cao thì sao?
Quý vị có thể tưởng tượng đó là năm 2024 hoặc 2028 hoặc 2032 và một số người Cộng hòa MAGA muốn lật ngược các cuộc bầu cử liên bang, tiểu bang hoặc địa phương. Họ sẽ không có gì phải sợ vì giáo chủ của họ đã từng làm những điều kinh thiên động địa nhất mà vẫn thoát lưới giải trình, vẫn vượt thoát vòng vây của các tòa án, vẫn không phải chịu án tù một ngày một giờ nào, vậy thì họ còn gì phải sợ?
Chẳng bao lâu nữa, nếu có một người muốn trở thành Trump 2.0 hay Trump 3.0, họ sẽ lại cố gắng tấn công các chuẩn mực dân chủ của chúng ta. Vì họ biết chắc sẽ không bị trách nhiệm giải trình và các thẩm phán Cộng hòa khắp nơi trên đất nước này sẽ ra tay cứu họ.
Nền dân chủ Mỹ với Tu chính án thứ nhất và một đảng Cộng hòa phát xít, cực đoan đã truyền cảm hứng tiêu cực cho những người dân túy cực đoan ở khắp mọi nơi. Giống như nhiệm kỳ tổng thống tồi tệ của Trump đã dành tình cảm cho Vladimir Putin của Nga, Viktor Orban của Hungary, Jair Bolsonaro của Brazil, Rodrigo Duterte của Philippines, Kim Jong Un của Bắc Triều Tiên và những tên côn đồ khác.
Nếu không có Joe Biden giương cao ngọn cờ dân chủ và đoàn kết các quốc gia Đồng Minh trong khối NATO để làm suy yếu những kẻ độc tài và củng cố chính phủ tự trị trên khắp thế giới thì liệu các nền dân chủ có đứng vững được hay không?
Nhưng với vụ án lịch sử của Trump trong lòng nước Mỹ là vụ án hình sự quan trọng nhất trong lịch sử nước Mỹ lại không đem đến cho tôi những cảm giác lạc quan, tích cực rằng ngày mai trời lại sáng như những vụ án lớn nhỏ khác tại nước Mỹ.
Tuần trước, giới truyền thông báo chí Mỹ đã đặt tiêu đề lớn cho câu chuyện của họ, đó là: “Bản cáo trạng thứ ba của Trump.” Điều đó đúng nhưng không chính xác. Điều liên quan vì đây là lần thứ ba Trump bị truy tố và không có tổng thống hoặc cựu tổng thống nào trước đó bị truy tố dù chỉ một lần. Và đặt trường hợp trong bối cảnh của các bản cáo trạng hình sự khác với bản cáo trạng thứ tư dự kiến sẽ sớm diễn ra ở Georgia cho thấy rằng Trump, như Chris Christie đã từng nói, Donald Trump chính là biểu hiện của một “làn sóng tội phạm chỉ bởi một người”.
Tại sao? Bởi vì cáo trạng thứ ba này với mức tác hại và ảnh hưởng lớn hơn rất nhiều so với các vụ án tài chính ở Manhattan, New York hay thậm chí ăn cắp tài liệu mật và không trả lại. Vì cáo trạng thứ ba liên quan đến sự sống còn của nền dân chủ của quốc gia, liên quan đến sự chuyển giao quyền lực một cách hòa bình, điều mà trước đây chỉ bị gián đoạn chỉ đúng có một lần trong lịch sử Hoa Kỳ bởi những người ly khai vào năm 1861.
Nếu Hiệp chủng quốc Hoa kỳ có may mắn trong quá khứ, nếu người Mỹ không phạm sai lầm trong cuộc bầu cử năm 2016 thì chắc chắn nước Mỹ đã không bao giờ có một vụ án hình sự có tầm quan trọng như thế này. Đây không phải đơn thuần là một vụ án gây chết người mà đây là một điều thực sự khủng khiếp đến từ một bạo chúa tương lai đang cố gắng giết chết một hệ thống chính trị đã từng hoạt động tốt trong 234 năm qua, là hệ thống ổn định đã giữ cho Hoa Kỳ là một nước cộng hòa ổn định và phát triển vững mạnh, truyền cảm hứng cho những quốc gia và con người yêu chuộng tự do, dân chủ trên khắp thế giới.
Trong lịch sử Hoa Kỳ, chỉ có một trường hợp duy nhất có thể so sánh được với cáo trạng thứ ba này của Trump là khi Aaron Burr bị xét xử và được tha bổng vì tội phản quốc vào năm 1807. Nhưng Aaron Burr chỉ là một cựu phó tổng thống.
Thử nghiệm cọ sát giữa một hệ thống tư pháp còn nhiều sai sót và một tên tội phạm đã từng là một cựu Tổng thống Mỹ sẽ diễn ra trong năm 2024.
Thật khó để tưởng tượng Thẩm phán Tanya Chutkan, một thẩm phán được đánh giá cao đã được Thượng viện nhất trí xác nhận với con số 95-0, lại có thể chấp nhận những lý lẽ vu vơ của nhóm pháp lý của Trump nhằm kéo dài thời gian xét xử.
Đúng là các vụ án liên bang ở Washington, DC, thường mất 18 tháng hoặc lâu hơn để đưa ra xét xử, nhưng công chúng rất quan tâm đến vụ án này nên vụ án này đang được tiến hành nhanh chóng và có thể sẽ được trực tiếp trên truyền hình. Chánh án John Roberts có thể sẽ không cho phép điều đó xảy ra vì muốn giữ bộ mặt của giáo chủ của đảng chính trị mà ông ta đang phục vụ, nhưng những người Mỹ còn lại tin vào thẩm phán Tanya Chutkan, bà sẽ vượt qua những quy tắc bất thành văn đến từ Chánh án John Roberts và bè lũ thẩm phán Taliban đang hậm hực ra tay cứu giá cho giáo chủ. Trong một trường hợp khác cũng liên quan đến Trump và các đồng phạm cấp thấp vụ án ngày 6 tháng 1, bà thẩm phán Tanya Chutkan đã từ chối kiến nghị của các luật sư của Trump chỉ với dòng chữ ngắn ngủi: “Cựu Tổng thống không phải là Vua.”
Theo Đạo luật xét xử nhanh năm 1974, các phiên tòa sẽ diễn ra trong vòng 70 ngày kể từ ngày buộc tội. Những căn cứ thông thường cho một vụ án bình thường với sự phức tạp của nhiều bị cáo và nhân chứng không được áp dụng trong trường hợp vụ án của Trump. Nhiều vấn đề pháp lý mà các luật sư của Trump sẽ nêu ra đã được xét xử và tòa phúc thẩm cũng như Tòa án Tối cao có thể sẽ nhanh chóng xem xét các kháng cáo mới.
Đây không phải là một cuộc săn phù thủy.
Trump sẽ hét lên “săn phù thủy” ở mọi tòa án nơi ông ta phải đứng trước mặt các thẩm phán, các công tố viên trên khắp đất nước.
Làm sao có ai có thể cho rằng đây là một cuộc săn lùng phù thuỷ cho được, kể cả Trump và các đảng viên Cộng hòa?
Nếu vụ án là một cuộc săn lùng phù thủy, tại sao mọi nhân chứng quan trọng cho vụ truy tố đều là đảng viên Đảng Cộng hòa từng làm việc cho Trump, từng ủng hộ mạnh mẽ Trump? Cựu Phó Tổng thống Mike Pence, cựu Bộ trưởng Tư pháp Bill Barr, cựu Chủ tịch Hạ viện Arizona Rusty Bowers, Tổng thư ký hành chính tiểu bang Georgia, Brad Raffensperger—và danh sách này còn dài nữa những cái tên đều là những đảng viên Cộng hòa, những người ủng hộ đảng Cộng hòa, chẳng có đảng viên Dân chủ nào trong danh sách nhân chứng này. Tất cả những đảng viên Cộng hòa này đã đưa ra lời khai đáng nguyền rủa.
Đó là điều chưa từng có trong một môi trường bị chính trị hóa nặng nề như vậy. Nhưng hãy nghĩ về những gì sẽ thực sự xảy ra trong phòng xử án. Ai sẽ là nhân chứng bào chữa? Ngay cả gia đình của Trump cũng không thể bào chữa cho hành vi của ông ta vào ngày 6 tháng 1.
Ngược lại, việc truy tố sẽ không chỉ có một loạt nhân chứng của Đảng Cộng hòa mà còn có rất nhiều lời khai đau lòng từ những người như Ruby Freeman, nhân viên bầu cử Georgia, người mà Trump đã vu cáo gian lận. Cô ấy và các nạn nhân khác của Trump sẽ mô tả việc họ phải tạm thời rời khỏi nhà như thế nào trong bối cảnh nhiều mối đe dọa tử vong. Chúng ta có thể mong đợi rằng điều đó sẽ có tác động đến bồi thẩm đoàn hơn là lời khai của Roger Stone, một đồng minh và cũng là nhân chứng.
Jack Smith đã đưa ra hai quyết định quan trọng mà các nhà sử học có thể sẽ nói là cần thiết cho sự thành công của vụ án. Jack Smith đã cắt đứt những người đồng phạm với Trump để nhiều luật sư của họ không thể nộp nhiều đơn yêu cầu gần như chắc chắn sẽ trì hoãn phiên tòa cho đến sau cuộc bầu cử. Và Jack Smith đã không truy tố Trump vì tội xúi giục, vì điều này sẽ mang lại cho Trump một lập luận tự do ngôn luận hợp lý và khả năng ngoại phạm của Trump vào ngày 6 tháng 1. Thay vào đó, Smith có một trường hợp rõ ràng và, theo Chris Christie, ứng cử viên tổng thống của Đảng Cộng hòa và là cựu luật sư Hoa Kỳ, cho biết các số liệu thống kê thuyết phục trong các phiên tòa liên bang, ít nhất có 75% cơ hội thắng. Christie tin rằng tỷ lệ kết án cao hơn nhiều.
Vụ án của Trump sẽ không phải là một trường hợp liên quan đến tự do ngôn luận của Tu chính án thứ nhất. Các mối đe dọa không được Tu chính án thứ nhất bảo vệ.
Phó tổng thống, hai tổng chưởng lý, giám đốc tình báo quốc gia, bộ trưởng an ninh nội địa, luật sư Tòa Bạch Ốc, người quản lý chiến dịch tranh cử của Trump và một số quan chức cấp tiểu bang của Đảng Cộng hòa, và hàng chục thẩm phán cấp tiểu bang và liên bang đều nói với tổng thống rằng không có bằng chứng về gian lận trong cuộc bầu cử năm 2020.
Trong khi bên công tố có nghĩa vụ chứng minh tổng quát, thì các luật sư của Trump phải chứng minh rằng thân chủ của họ có lý do chính đáng để nghĩ rằng ông ấy đã thắng cử. Để làm được những điều đó, có nghĩa là những luật sư của Trump sẽ phải mang những thuyết âm mưu vô căn cứ vào phòng xử án.
Bài kiểm tra một hệ thống tòa án và luật pháp có hoạt động hay không trong môi trường chính trị phân cực như hiện nay sẽ mang đến cho chúng ta một tia hy vọng về một hệ thống dù bị lỗi ít nhiều những vẫn hoạt động đủ để giữ được kỷ cương phép nước và trừng phạt đúng người đúng tội bất kể đó là ai, một tội phạm bình thường hay một cựu Tổng thống, không có gì khác nhau cả.
Nếu những kẻ lừa đảo có thể tránh bị kết án bằng cách tin vào những khuyết điểm của chính họ, thì sẽ không có kẻ lừa đảo nào phải vào tù. Thay vào đó, bằng chứng trong vụ án sẽ xoay quanh việc liệu Trump, có “cố tình coi thường sự thật” ngay cả sau khi ông ta được các đảng viên Cộng hòa trong chính phủ của ông ta nhiều lần trình bày rằng không hề có gian lận nào đã xảy ra.
Lời kết:
Các đảng viên Cộng hòa tại lưỡng viện, các thẩm phán Taliban trong Tòa án Tối cao nếu muốn nhúng tay vào can thiệp để cứu giáo chủ, họ sẽ bị công chúng Mỹ đặt ngay câu hỏi: Các ông/bà làm việc cho Quốc gia hay đảng phái? Các ông/bà yêu chuộng Dân chủ hay chuyên quyền? Các ông/bà muốn đất nước diễn ra việc Chuyển giao quyền lực một cách hòa bình hay ủng hộ những thuyết âm mưu gian lận sai trái?
Chúng ta đã biết rằng hầu hết các chính trị gia Đảng Cộng hòa đã bị rớt bài kiểm tra này và những người họ sẽ bị lịch sử lên án.
Donald Trump với tiền và quyền lực, ông ta đã từng vượt thoát hàng ngàn vụ án trong gần nửa thế kỷ, nhưng vụ án của bản cáo trạng liên bang thứ hai vụ đảo chính này là một vụ án hoàn toàn khác, tiền và quyền lực sẽ bất lực trước một Jack Smith khôn ngoan, sắc bén và một Tanya Chutkan mạnh mẽ, nghiêm khắc.
Jonathan Alter
Translated & Summarized: Việt Linh
https://washingtonmonthly.com/2023/08/07/why-im-optimistic-trump-will-be-convicted/