Nhân tiện Đại sứ mới của Mỹ tại vừa thực hiện một cuộc phỏng vấn với một tờ báo lớn tại Nga rất được thế giới chú ý đến, nên hôm nay Việt Linh xin gởi đến quý vị thính giả phần nói chuyện của Đại sứ Mỹ, bà Lynne Tracy.
Bà đã cảnh báo rằng Moscow sẽ phải “trả giá” lâu dài cho cuộc xâm lược Ukraine đang diễn ra, đồng thời cho biết thêm rằng quan hệ song phương đang ở “một trong những điểm thấp nhất” trong lịch sử.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Đại sứ Lynne Tracy nhậm chức vào tháng 1 năm 2023, chấm dứt khoảng thời gian gần ba năm mà Hoa Kỳ không có đại sứ thường trực tại Moscow. Ba năm đó đã chứng kiến tình trạng hạn chế liên hệ song phương, đặc biệt là do cuộc xâm lược toàn diện của Điện Kremlin vào Ukraine vào tháng 2 năm 2022.
Trong một cuộc phỏng vấn với tờ báo Kommersant của Nga, Đại sứ Lynne Tracy cho biết quyết định của Tổng thống Vladimir Putin mở rộng cuộc chiến của Nga với Ukraine được tiến hành kể từ khi Nga chiếm giữ bán đảo Crimea và một số khu vực phía đông Donbass từ năm 2014 – chỉ làm xấu đi triển vọng an ninh của Nga.
Đại sứ Tracy nói rằng: “Nga đã tính toán sai lầm khi quyết định tiến vào Ukraine, rõ ràng Nga mong muốn người Ukraine chào đón các binh sĩ Nga tiến vào, còn người Ukraine thì không. Người Ukraine đã đáp lại bằng sự kháng cự, chúng tôi thấy sự phản kháng này, nó không phải là sản phẩm của tuyên truyền. Chúng tôi thấy rằng người Ukraine thể hiện ý chí chiến đấu và quyết tâm bảo vệ đất nước của họ.
Cuộc chiến toàn diện—hiện đã bước sang năm thứ hai mà không có dấu hiệu của một thỏa thuận hòa bình hay thậm chí là ngừng bắn—đã “làm suy yếu nước Nga và buộc người Nga phải trả một cái giá luôn tăng lên theo thời gian. Các biện pháp trừng phạt và kiểm soát xuất khẩu đã gây thiệt hại hàng tỷ đô la cho lĩnh vực tài chính của Nga và làm chậm nghiêm trọng tiến bộ công nghệ của đất nước.
Đây là những chi phí trước mắt, nhưng cũng có những chi phí dài hạn do bỏ lỡ cơ hội đầu tư vào tương lai của Nga. Cơ hội bị mất thường khó lấy lại, gần như là không thể. Thời gian không thể quay ngược lại. Và một lần nữa, câu hỏi chính được đặt ra: tất cả những điều này sẽ giúp ích gì cho tương lai của nước Nga? Tương lai của tuổi trẻ, thế hệ tiếp theo của nước Nga?”
Các quan chức Nga đã nhiều lần coi cuộc xâm lược Ukraine của họ là một cuộc xung đột phòng thủ để chống lại việc mở rộng NATO mà Điện Kremlin đã nhiều lần viện dẫn là yếu tố chính trong quyết định khởi động cái gọi là “chiến dịch quân sự đặc biệt“.
Thật vậy, chính Bộ trưởng Ngoại giao Sergei Lavrov đã công khai nói rằng Nga hiện đang thực sự gây chiến với Mỹ và các đồng minh NATO.
Nhưng Đại sứ Tracy cho rằng cuộc tấn công của Putin vào Ukraine chỉ làm trầm trọng thêm những lo ngại từ lâu của Moscow về sự xâm lấn và cô lập chiến lược của NATO.
Bà nói rằng: “Bây giờ người Ukraine thậm chí còn quyết tâm gia nhập NATO hơn. Và không chỉ người Ukraine, mà cả Phần Lan và Thụy Điển, những quốc gia đã trung lập trong một thời gian dài. Phần Lan vừa gia nhập NATO và chúng tôi hy vọng Thụy Điển sẽ là quốc gia tiếp theo. Chính Nga đã thúc đẩy họ gia nhập NATO. Tất cả những gì người Nga biện minh cho hành động xâm lược Ukraine được giải thích là do cân nhắc về an ninh nhưng khi tôi đang có mặt ở Nga, tôi không cho rằng chiến tranh có thể giúp củng cố an ninh của Nga, không hề, mà nó chỉ khiến an ninh của Nga càng tệ hại hơn mà thôi.“
Hoa Kỳ “không coi người Nga là kẻ thù.” Thật buồn khi chúng tôi thấy hướng mà Nga đang đi dường như đang đi ngược về quá khứ. Bây giờ, chỉ ở nước Nga thôi, người ta đang nói rất nhiều về chủ nghĩa bài Nga, xóa bỏ nước Nga, xóa bỏ tương lai của nước Nga. Nhưng ngoài biên giới nước Nga, chúng tôi lại không hề nghe những điều này. Đây không phải là mục tiêu của Hoa Kỳ. Và chúng tôi chắc chắn không muốn xóa bỏ người dân Nga theo bất kỳ cách nào. Sự khác biệt của chúng tôi là với chính phủ Nga, nhưng không phải với người dân của họ.”
Simon Smith — cựu đại sứ Anh tại Ukraine hiện đang làm việc tại nhóm chuyên gia cố vấn Chatham House — nói rằng: “Bà Đại sứ Mỹ, Lynne Tracy đã kết hợp rất khéo léo cơ hội để nói lên một số điều khá thẳng thắn về việc chính quyền Putin đã gây rối như thế nào và những tính toán sai lầm của họ đối với Ukraine, nhưng cũng lưu ý rằng bà ấy đang có một công việc phải làm ở Nga và cần lựa chọn từ ngữ của bà ấy thật cẩn thận,”.
Smith cho biết có rất ít hy vọng về sự “trở lại bình thường” trong quan hệ Moscow-phương Tây trong khi chủ nghĩa Putin còn ngự trị ở Nga.
Khi Putin còn nắm quyền hay một người kế nhiệm nào khác cũng không khả thi – trừ khi có một sự thay đổi cơ bản về chiến lược, tầm nhìn và cách tiếp cận từ chính quyền Nga, tôi thực sự không thấy có cơ sở để quay trở lại cách chúng ta đã từng hợp tác với nhau.
Putin đã tính toán sai về phản ứng của phương Tây. Nga đang rơi vào quỹ đạo cùng tần số như của Bắc Triều Tiên, nơi mà các cường quốc phương Tây có mối quan hệ rất hạn chế và Nga bị rơi vào thế bị cô lập, sống khép kín.
Đại sứ Mỹ Lynne Tracy chấm dứt buổi phỏng vấn bằng một câu thật ngắn gọn: “Người Nga sẽ phải trả giá cho ‘tính toán sai lầm’ ở Ukraine”.
Việt Linh 08.05.2023