Các nhóm đảng viên cộng hòa cực đoan luôn mang trong đầu mầm mống ly khai, họ muốn biến Texas và Vermont thành các quốc gia độc lập đã lên tiếng hưởng ứng sau lời kêu gọi gây tranh cãi của nữ dân biểu cực đoan Marjorie Taylor Greene về một cuộc “Ly hôn quốc gia” giữa các tiểu bang đỏ và xanh ở Mỹ.
Marjorie Taylor Greene hầu như không phải là người đầu tiên kêu gọi “Ly hôn quốc gia”. Thuật ngữ này thường được sử dụng như một phiên bản mới của chủ nghĩa ly khai, một phiên bản ám chỉ đến một nỗ lực tách rời vào năm 1860.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Trong những năm gần đây, một nhóm lớn tiếng gồm các chuyên gia bảo thủ đã “dự đoán” rằng một cuộc nội chiến khác sắp xảy ra do sự chia rẽ chính trị sâu sắc của đất nước. Tôi nói là họ “dự đoán” bởi vì một số bài bình luận mà tôi đã viết nhiều về hai từ “nội chiến” nên được nhìn nhận như những lời cảnh báo để ngăn chặn một cuộc nội chiến hay nói một cách hoa mỹ hơn, mà tôi gọi đây là một điều ước muốn đơn giản rằng là chỉ để tránh một cuộc nội chiến xảy ra.
Người Mỹ bình thường sống tại các tiểu bang đỏ và xanh nghĩ gì với lời kêu gọi của Taylor Greene?
Họ không ngạc nhiên lắm, bởi vì họ chỉ nghĩ đơn giản là Taylor Greene muốn các tiểu bang do Đảng cộng hòa lãnh đạo ly khai khỏi Liên minh. Tuy nhiên, ngày hôm sau, Taylor Greene giải thích trong một loạt bài đăng trên Twitter rằng bà ta nói với ý nghĩa khác. Bà ta cho rằng, một cuộc ly hôn quốc gia “không phải là một cuộc nội chiến mà là một thỏa thuận pháp lý để phân chia những bất đồng về ý thức hệ và chính trị của chúng ta giữa các tiểu bang trong khi vẫn duy trì liên minh pháp lý của chúng ta.”
Quý vị thấy không, bị quá nhiều người nhiều giới chỉ trích, sau đó bà ta đã nói khác đi, nếu là như vậy thì chẳng có gì mới cả, liên minh pháp lý tứ chính phủ liên bang với Tổng thống, Ngoại trưởng, Bộ trưởng tài chính, Bộ trưởng Tư pháp, vẫn là thế đâu có thay đổi thêm bớt gì nhưng rõ ràng bà ta có một thứ gì đó cực đoan hơn trong đầu nhưng không thể công khai.
Một số lập luận của Taylor Greene bắt nguồn từ chính sách tài khóa, bà ta chỉ trích cả hai đảng chính trị vì đã làm tăng nợ quốc gia lên mức quá cao. Và viện vào lý do chính sách tài khóa thì bà ta nói như vầy: “Một cuộc ly hôn cấp quốc gia sẽ đòi hỏi một chính phủ liên bang thu gọn lại và trao nhiều quyền lực hơn cho các tiểu bang. Như vậy, các tiểu bang sẽ chia khoản nợ 34 ngàn tỷ đô la cho các tiểu bang tùy theo dân số và thu nhập, các tiểu bang sẽ giải quyết vấn đề nợ nần và chi tiêu ngay lập tức.”
Nhưng tầm nhìn của Taylor Greene thực ra không phải là quan tâm đến khoản nợ quốc gia mà chủ yếu liên quan đến các vấn đề xã hội. Nếu lời kêu gọi của bà ta được nhiều tiểu bang đáp ứng, ra mặt thách thức chính quyền liên bang, thì kế hoạch của bà ta sẽ là khiến các tiểu bang màu đỏ sẽ có “giáo dục công lập truyền thống hơn”, “đưa việc cầu nguyện trở lại trường học và yêu cầu mọi học sinh đứng hát quốc ca và cam kết trung thành mỗi buổi sáng,” tương tự như ở Việt Nam, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên mà chúng ta thường thấy cảnh các học sinh các trường tiểu học, trung học, các học sinh mặc đồng phục, đeo khăn quàng đỏ ở cổ, hát quốc ca như những con vẹt và thề trung thành với Đảng cộng sản và Chủ tịch.
Chưa hết, Taylor Greene tuyên bố sau khi ly hôn quốc gia, các tiểu bang đỏ sẽ có thể cấm người chuyển giới tham gia cuộc sống hàng ngày hay thậm chí dồn họ vào một khu vực riêng biệt để kiểm soát, coi các sĩ quan cảnh sát da trắng là “những anh hùng” thay vì “những kẻ phân biệt chủng tộc”, và người dân được tự do mang súng ở bất cứ đâu mà không cần giấy phép.
Chỉ có một điều mà Taylor Greene muốn làm nhưng lại chưa thể làm, đó là đưa ra một đề xuất một đạo luật của Quốc hội hoặc một sửa đổi hiến pháp ngắn gọn rằng “các tiểu bang đỏ và xanh có thể làm bất cứ điều gì họ muốn.”
Trước đây, khi các đảng viên cộng hòa ở Texas và Wyoming đưa ra ý tưởng tách rời này ngay sau lễ nhậm chức của Tổng thống Biden, các chuyên gia chính trị đã cảnh báo những đảng viên cộng hòa khi đó, rằng đừng dại dột nói ra những điều xuẩn ngốc đó, đó là những điều bất khả thi. Một chủ nghĩa ly khai đã sai ở cấp độ đạo đức và công dân, nhưng khi nói đến một nền kinh tế độc lập thì còn khó khăn hơn ngàn lần. Hãy nhìn vào một nước Anh với Brexit, rời khỏi Liên hiệp châu Âu đã đưa Vương quốc Anh vào một tương lai khó khăn về chính trị, sụp đổ các dịch vụ công, tăng trưởng trì trệ, tiền lương ít ỏi hơn và phân phối lương thực gián đoạn trường kỳ, lạm phát tăng cao ngay cả khi trước đại dịch. Và cho đến nay, đại dịch đã gần như qua đi, nhưng Vương quốc Anh vẫn còn đang loay hoay chống trả với những khó khăn từ ảnh hưởng của Brexit.
Đảng cộng hòa tại Hạ viện lập luận rằng chính trường của nước Mỹ đang có “những khác biệt không thể hòa giải” giữa cánh tả và cánh hữu có nghĩa là Hoa Kỳ không thể tiếp tục hoạt động theo hình thức hiện tại, vì vậy chính phủ liên bang nên bị tước bỏ hầu hết quyền lực.
Thay vào đó, quyền hạn đối với hầu hết các lĩnh vực chính sách sẽ được trao cho các quốc gia riêng lẻ, với một chính quyền trung ương nhỏ còn lại để chăm sóc an ninh biên giới. Có nghĩa là, vẫn còn một chính phủ trung ương đại diện cho Hiệp chủng quốc Hoa kỳ những chỉ có tr1ách nhiệm đi tuần tra dọc theo biên giới canh chừng người nhập cư bất hợp pháp, chỉ thế thôi, không có quyền lực nào khác.
Và để hưởng ứng với lời kêu gọi của của Taylor Greene, Daniel Miller, chủ tịch của Phong trào Quốc gia Texas (TNM), là tổ chức muốn tiểu bang texas ly khai khỏi chính quyền liên bang từ nhiều năm qua đã cho rằng, trên thực tế, Hiệp chủng quốc Hoa kỳ đã tan vỡ từ lâu.
Daniel Miller nói rằng: “Hoa Kỳ không phải là một quốc gia. Đó là một thể chế chính trị và kinh tế, và với tư cách là một thể chế, nó đang bị phá vỡ về mặt thiết kế. Chúng tôi tin rằng chính phủ liên bang đã liên tục vượt quá vai trò của họ và đang ngăn cấm Texas có được tự do và thịnh vượng kinh tế. Theo quan điểm của chúng tôi, đây không phải là về bên phải hay bên trái, đây là về việc giải phóng khả năng để Texas vạch ra con đường của riêng mình mà không bị ràng buộc bởi chính phủ liên bang cồng kềnh và đổ vỡ.”
Daniel Miller cho biết nhóm của ông đã nhận thấy “sự quan tâm của giới truyền thông tăng vọt” sau nhận xét của Taylor Greene, và nhấn mạnh “Người dân Texas đã luôn mong đợi đến lúc được tách rời khỏi chính quyền liên bang từ nhiều năm nay.”
Tuy nhiên, Daniel Miller từ chối đề xuất cụ thể của Taylor Greene và nhận xét rằng: “Sự ly hôn quốc gia là một khẩu hiệu, không phải là một kế hoạch. Hoa Kỳ trên thực tế là một liên minh bao gồm 50 quốc gia có chủ quyền, không phải chịu ảnh hưởng của hai đảng chính trị. Người dân của mỗi tiểu bang có quyền kiểm tra mối quan hệ của họ với hệ thống liên bang và xác định xem việc ở lại trong hệ thống đó hay đi theo con đường của 140 quốc gia khác trên thế giới, làm vậy có mang lại lợi ích tốt nhất về chính trị, kinh tế và văn hóa cho họ hay không – chúng tôi muốn trở thành một quốc gia và muốn sớm tuyên bố quyền trở thành tự trị và độc lập.”
Tiến sĩ Rob Williams, nhà xuất bản của Vermont Independent, tờ báo ủng hộ tiểu bang Vermont nên trở thành một nước cộng hòa độc lập thì cho rằng: “Vấn đề của Hoa Kỳ của chúng ta không phải là trái hay phải, không phải tự do hay bảo thủ, không phải xanh hay đỏ. Vấn đề của Hoa Kỳ là chúng ta quá LỚN.”
Việc Vermont có ly khai khỏi Hoa Kỳ một cách hòa bình và trở thành một quốc gia cộng hòa Vermont độc lập hay không cuối cùng là do người dân Vermont quyết định. Cuộc thăm dò toàn tiểu bang Vermont hiện nay cho thấy có hơn 20% người dân ủng hộ việc tách rời Vermont khỏi chính phủ liên bang.
Lời kêu gọi “Ly hôn quốc gia” của Taylor Greene đã bị một loạt nhân vật cánh hữu lên án, bao gồm cả dân biểu Liz Cheney và Steve Bannon, cựu chiến lược gia trưởng của Tòa Bạch Ốc dưới thời Trump, người đã so sánh kế hoạch này với việc nhổ nước bọt vào mộ của các cựu chiến binh thời Nội chiến.
Đây là một thời điểm khó khăn cho nền cộng hòa Mỹ. Hơn một triệu người Mỹ đã chết trong đại dịch Covid-19. Những người ủng hộ cựu Tổng thống Donald Trump đã xông vào Điện Capitol hai năm trước trong một âm mưu đảo chính bạo lực và chết chóc, bản thân Trump có thể sớm phải đối mặt với cáo buộc cố gắng lật đổ cuộc bầu cử mà ông ta đã thua vào năm 2020. Sự chia rẽ chính trị của người Mỹ dường như là một căn bệnh nan y loại hiếm gặp, khó chữa trị hơn bất kỳ thời điểm nào khác trong ký ức của những người sống trên đất Mỹ.
Trong giờ khắc nghiệt ngã này, lời kêu gọi của Marjorie Taylor Greene không chỉ là hiện thực hóa các ý tưởng chính sách bảo thủ mà còn là sự từ chối độc đoán đối với một chính phủ dân chủ.
Và điểm rút ra quan trọng nhất ở đây là Taylor Greene hoàn toàn bác bỏ ý kiến cho rằng người Mỹ có thể giải quyết những khác biệt chính trị của họ thông qua thảo luận, thuyết phục hoặc thỏa hiệp.
Tuy nhiên, lời kêu gọi của Taylor Greene không phải là cách chữa trị căn bệnh trong cơ thể chính trị của người Mỹ mà là cách đưa ra cho công chúng Mỹ thấy rõ triệu chứng thực sự của căn bệnh này.
Mọi lời kêu gọi Hoa Kỳ tan rã hoặc chia rẽ dựa trên các phe phái chính trị vào thời điểm này đều được xây dựng trên một điều viển vông. Trong sự tưởng tượng của người người mang trong đầu mầm mống tách rời, họ nghĩ đơn giản rằng, họ sẽ được sống trong một thế giới mới nơi mọi thứ họ muốn đều trở thành sự thật, và những người phản đối họ sẽ phải nhận sự trừng phạt. Ý tưởng cực đoan của Taylor Greene không chỉ là hiện thực hóa các ý tưởng chính sách bảo thủ mà còn là sự từ chối độc đoán đối với chính phủ dân chủ của Hiệp chủng quốc Hoa Kỳ.
Lời kết:
Nếu nhiều người Mỹ cho rằng ý tưởng của Marjorie Taylor Greene về việc nước Mỹ nên “tách biệt bởi các tiểu bang đỏ và các tiểu bang xanh” là ngớ ngẩn, buồn cười và vô hại thì họ đã lầm to. Thưa không! Đó cũng chính là cánh cửa mở ra một tính toán nguy hiểm đang trỗi dậy trong Đảng cộng hòa.
Nói cách khác, “Ly hôn quốc gia” không phải là lời kêu gọi tách rời các tiểu bang khỏi chính phủ liên bang mà đó là lời kêu gọi thành lập một nhà nước độc tài độc đảng cai trị. Những người ủng hộ nó hy vọng sẽ từ bỏ tất cả các quy trình và thông lệ dân chủ phiền phức để họ có thể đơn giản áp đặt chương trình nghị sự chính sách của mình lên người Mỹ bằng những sắc lệnh cứng rắn.
Đó là một ý tưởng phá vỡ đất nước này. Nó sẽ không bao giờ có thể trở thành hiện thực. Nó thể hiện một quan điểm nguy hiểm và ác ý về chính trị ở đất nước đã có hơn 200 năm sống trong nền dân chủ này, một quan điểm có thể dẫn đến đổ máu và điên loạn ở khắp nơi.
Riêng tôi vẫn tin rằng nền cộng hòa Mỹ sẽ luôn tồn tại, những người Mỹ chân chính, hiểu biết sẽ không cho phép những kẻ cực đoan biến giấc mơ “Ly hôn quốc gia” của họ trở thành hiện thực được.
Không bao giờ.
Việt Linh 01.03.2023