Các chuyên gia cho biết Mark Meadows dự kiến sẽ khẳng định đặc quyền hành pháp nhưng thay vào đó có thể phải đối mặt với các cáo buộc hình sự liên bang.
Cựu chánh văn phòng Tòa Bạch Ốc của Trump, Mark Meadows, đã bị nhóm của luật sư đặc biệt Jack Smith triệu tập vì liên quan đến vai trò của ông trong cuộc bạo động ở Điện Capitol ngày 6 tháng 1.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Meadows đã được tống trát hầu tòa yêu cầu tài liệu và lời khai liên quan đến ngày 6 tháng 1 vào khoảng tháng trước để điều tra vai trò của cựu Tổng thống Donald Trump trong vụ tấn công ngày 6/1 cũng như việc Trump giải quyết các tài liệu mật sau khi rời nhiệm sở.
Mặc dù trát đòi hầu tòa có liên quan đến ngày 6 tháng 1, nhưng các công tố viên cũng có thể quan tâm đến việc phỏng vấn Mark Meadows liên quan đến vụ tài liệu vì ông ta là một trong những người được Trump chỉ định làm việc với Cục Lưu trữ Quốc gia và đã tham gia vào các cuộc thảo luận về việc chuyển giao các tài liệu của chính phủ.
Mark Meadows có mặt trong cuộc điện đàm khét tiếng giữa Trump và Ngoại trưởng Georgia Brad Raffensperger, trong đó cựu tổng thống yêu cầu các quan chức “tìm” 11.780 phiếu bầu để đảo ngược thất bại của Trump ở tiểu bang này. Chính Mark Meadows cũng đã đến thăm địa điểm kiểm toán bầu cử của tiểu bang Georgia.
Mark Meadows đã liên tục thúc đẩy Bộ Tư pháp của Bill Barr điều tra các cáo buộc gian lận cử tri bên lề và tham gia vào nhiều cuộc thảo luận xung quanh nỗ lực của Trump nhằm ngăn chặn việc chứng nhận chiến thắng của ông Biden vào ngày 6 tháng 1 năm 2021.
Trát hầu tòa có thể thúc đẩy một cuộc chiến pháp lý giữa Mark Meadows và Bộ Tư pháp về đặc quyền hành pháp. Mark Meadows trước đây đã trích dẫn đặc quyền hành pháp để chống lại trát đòi hầu tòa từ đại bồi thẩm đoàn ở Quận Fulton của Georgia để điều tra các nỗ lực hậu bầu cử. Cuối cùng, một thẩm phán đã ra lệnh cho Mark Meadows phải ra làm chứng vì ông ta “quan trọng và cần thiết cho cuộc điều tra.”
Ryan Goodman, giáo sư tại Trường Luật Đại học New York, dự đoán lập luận về đặc quyền hành pháp là một “kẻ thua cuộc hoàn toàn, phù phiếm và sẽ nhanh chóng bị từ chối” .
Tòa án đã ra phán quyết chống lại các quan chức cấp cao của Tòa Bạch Ốc dưới thời Trump vào mùa thu năm 2022, Tòa án Tối cao cũng đã bác bỏ các tuyên bố về đặc quyền hành pháp trong nỗ lực của Trump vào năm 2022 nhằm ngăn chặn các hồ sơ của ngày 6 tháng 1 đến Cơ quan Lưu trữ Quốc gia và trong thế kỷ trước, họ cũng từng chống lại cựu Tổng thống Richard Nixon trong vụ Watergate.
Cựu luật sư Hoa Kỳ Harry Litman viết trên Twitter lưu ý rằng: “Mark Meadows được cho là người có tội lớn thứ hai, chỉ sau Donald Trump.”
Harry Litman dự đoán rằng, Mark Meadows có thể thúc đẩy quyền miễn trừ từ DOJ nhưng có nguy cơ bị buộc tội hình sự.
Chắc chắn, Mark Meadows sẽ tìm mọi cách để duy trì quyền miễn trừ. Nhưng nếu khả năng phạm tội của ông ta lớn hơn thì DOJ sẽ rất kín tiếng. Họ sẽ chỉ làm điều đó nếu đó là cách duy nhất để tiếp cận Donald Trump.
Cựu công tố viên liên bang Andrew Weissmann, người từng phục vụ trong nhóm của cố vấn đặc biệt Robert Mueller, cũng dự đoán rằng yêu cầu đặc quyền hành pháp của Mark Meadows sẽ thất bại, chỉ để lại cho ông ta môt trong hai sự lựa chọn, đó là làm chứng, nói ra sự thật hoặc viện dẫn Tu chính án thứ năm của mình, ngậm miệng vì trung thành với Trump và để chống lại việc tự buộc tội.
Jack Smith phải quyết định xem liệu ông ta có đủ khả năng để truy tố Mark Meadows hay không bất chấp Meadows từng giữ vị trí cấp cao trước đây, nhưng Merrick Garland đã từng nói trước đây, không ai được phép đ1ưng trên luật pháp, vậy thì có gì làm cho Jack Smith phải e dè?
Riêng phần Mike Pence cũng cho biết ông ta có kế hoạch thách thức trát hầu tòa của mình từ Jack Smith, lập luận rằng kể từ khi ông đóng vai trò là chủ tịch Thượng viện vào ngày 6 tháng 1, việc DOJ tống trát hầu tòa ông theo điều khoản “phát biểu hoặc tranh luận” là “vi hiến“, là vi phạm quyền được bảo vệ của các thành viên của Quốc hội.
Mike Pence cho biết hôm thứ Tư rằng, ông cũng hy vọng Trump sẽ cố gắng khẳng định đặc quyền hành pháp để ngăn chặn lời khai của ông. Mike Pence còn lập luận rằng: “Hiến pháp của Hoa Kỳ quy định Cơ quan Hành pháp không thể triệu tập các quan chức trong Cơ quan Lập pháp đến bất kỳ tòa án nào trên cả nước”.
Các chuyên gia pháp lý đã dự đoán rằng, nỗ lực chống lại trát đòi hầu tòa của Mike Pence chắc chắn sẽ thất bại, mặc dù nó có thể trì hoãn các thủ tục tố tụng.
Luật sư Norm Eisen, người từng là đồng cố vấn của đảng Dân chủ trong chiến dịch tranh cử của Trump đưa ra nhận định rằng: “Sẽ không hiệu quả, vì không có quyền miễn trừ tranh luận hay phát biểu tuyệt đối nào dành cho một phó tổng thống. Không có quyền miễn trừ chung chung kiểu này đối với một phó tổng thống theo Điều khoản về Bài phát biểu hoặc Tranh luận. Điều này sẽ chỉ kéo dài cuộc điều tra này nhưng đến cuối cùng, ông ta vẫn khôn“ thể chạy thoát được trát hầu tòa này của Jack Smith“.
Cựu công tố viên liên bang Elie Honig cho biết những hành động mới nhất của Mark Meadow và Mike Pence có khả năng làm chậm trễ cuộc điều tra trong khi trát đòi hầu tòa được tranh tụng và ông cũng thẳng thắn chỉ trích Bộ trưởng Tư pháp Merrick Garland vì đã tiến hành chậm cuộc điều tra trước khi ông bổ nhiệm Jack Smith vào năm ngoái.
Bộ Tư pháp từng từ chối truy tố cựu chánh văn phòng và cấp phó của Trump
Mark Meadows và Dan Scavino đã không phải đối mặt với cáo buộc hình sự vì từ chối tôn trọng trát đòi hầu tòa do ủy ban điều tra vụ bạo loạn ngày 6 tháng Giêng của Hạ viện đưa ra. Các quyết định này được xem là một thất bại đối với ủy ban Hạ viện điều tra cuộc bạo loạn ở Điện Capitol. Sau khi cả hai quan chức của Trump từ chối tôn trọng trát hầu tòa của ban hội thẩm, ủy ban nhận thấy họ khinh thường Quốc hội và chuyển vụ việc cho luật sư Hoa Kỳ ở Washington, DC, để truy tố nhưng DOJ sau nhiều tháng điều tra, đã quyết định từ chối truy tố cả hai Mark Meadows và Dan Scavino mà không đưa ra lý do.
Một yếu tố khác có thể là quan điểm từ lâu của Merrick Garland cho rằng việc truy tố một cựu quan chức ngành hành pháp đã khẳng định đặc quyền hành pháp một cách thiện chí là vi hiến và đó có thể là lý do mà Garland đã quyết định không truy tố.
Cả hai dân biểu lưỡng đảng Bennie Thompson, D-Miss., và Liz Cheney, R-Wyo., đều bực bội mà phát biểu rằng: “Chúng tôi thấy quyết định của ông Merrick Garland khen thưởng Mark Meadows và Dan Scavino vì họ tiếp tục tấn công vào luật pháp là điều khó hiểu,”.
Lời kết:
Giờ dây, Jack Smith là luật sư đặc biệt dưới quyền ông Merrick Garland, đưa ra trát đòi hầu tòa đến Mark Meadows được xem là làm chuyện không nên làm, vì ông xếp của Jack Smith đã không dám đụng đến Mark Meadows trước đây, khi ông ta khinh thường trát hầu tòa của Ủy ban, và Ủy ban gửi khuyến nghị yêu cầu DOJ truy tố mà Merrick Garland đã bỏ qua thì liệu thực lực của Jack Smith có thể làm được gì khi Mark Meadows một lần nữa khinh thường trát hầu tòa của Jack Smith?
Những công việc mà Jack Smith đang làm hiện nay đã thực sự bị làm khó bởi chính người xếp của ông ta, Merrick Garland. Cách thức làm việc bất nhất, không đồng bộ từ trên xuống như vậy thì e rằng, những cuộc điều tra của Jack Smith sẽ chẳng đi đến đâu, những trát đòi hầu tòa sẽ chẳng được ai tôn trọng, và kết quả sẽ bằng không. Đúng là khó hiểu!
Việt Linh 17.02.2023