Jonathan Allan, Andrew O’hehir
Trước khi vào bài bình luận, tôi muốn nhấn mạnh với quý vị thính giả đôi điều về quan điểm của tôi, tôi ủng hộ bất cứ ai làm đúng, biết lo cho dân cho nước, biết bênh vực những thiểu số, thấp cổ bé miệng và giúp bảo vệ nền dân chủ Mỹ, tôi ủng hộ Tổng thống Biden, ủng hộ đảng Dân chủ vì họ có những chính sách và chương trình nghị sự đem đến những điều ích nước lợi dân, nhưng với những sai sót, tham nhũng, đấu đá nhau vì lợi ích chính trị của họ thì tôi vẫn nói chứ tôi không có quan niệm đã ủng hộ hộ thì phải nói theo hướng “tốt khoe xấu che”, hay nói khác đi sự thật. Sẽ không ai có thể chỉ trích tôi là theo đảng này, ghét đảng kia, ủng hộ ông này ghét ông kia, thưa không, tôi không đứng hẳn về một phía và bất chấp sự thật hay chỉ biết nói một chiều, nói sai sự thật để chìu theo thị hiếu thính giả. Nên tôi cũng mong quý vị thính giả nên nhìn nhận sự việc trung thực dựa theo sự thật, dù đôi lúc sự thật thì thường hay mích lòng.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Hôm nay tôi nói về nhiệm kỳ tổng thống của Biden là một nhiệm kỳ đầy khó khăn, vất vả cả đối nội lẫn đối ngoại mà chưa tổng thống nào trong lịch sử phải đối mặt. Ông đã khéo léo vượt qua nhiều trở ngại nhưng với cuộc chiến Israel-Hams, có thể cách giải quyết của ông, theo sự tính toán của ông có thể sẽ không suông sẻ như ông nghĩ nhất là khi cuộc tái tranh cử 2024 đang đến gần.
Nhiều chuyên gia về lịch sử đánh giá khủng hoảng tại Israel lần này đến với ông Biden có thể được xem như một thảm họa thì đúng hơn.
Ai có thể đưa ra những dự đoán kết quả của một cuộc bầu cử khi thời gian còn gần một năm nữa, đặc biệt là trong hoàn cảnh hỗn loạn này.
Rất có thể, cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 sẽ được quyết định bởi những sự kiện chưa xảy ra, trong số này bao gồm cả “những ẩn số đã biết” như các phiên tòa hình sự của Donald Trump và những ẩn số chưa biết sẽ được tiết lộ trong năm tới với cuộc bỏ phiếu sơ bộ của đảng Cộng hòa.
Nhưng trước mắt người dân Mỹ, hiện tại, chúng ta có thể nói rõ ràng rằng Tổng thống Biden và Đảng Dân chủ không chỉ phải đối mặt với tình trạng khẩn cấp quốc gia mà còn toàn cầu, một tình trạng có nguy cơ bộc lộ nhiều mâu thuẫn cơ bản trong nền chính trị Mỹ và chính sách đối ngoại của Mỹ.
Sự ủng hộ theo nghĩa đen và nghĩa bóng của Tổng thống Biden đối với Benjamin Netanyahu nói riêng cũng như sự ủng hộ hoàn toàn của ông đối với cuộc chiến của Israel ở Gaza đang được đánh giá là một thảm họa nhân đạo và một thảm họa về uy tín thậm chí còn tạo nên những câu hỏi gây tranh cãi về “tội ác chiến tranh” và “thanh lọc sắc tộc” cũng như “diệt chủng” – Những đánh giá này không đem lại lợi thế cho Tổng thống Biden trong nước với cử tri mà cả trên thế giới với đánh giá khá tiêu cực về ông.
Các cuộc thăm dò gần đây cho thấy mức độ nguy hiểm chính trị liên quan ở đây đối với Biden và hầu hết các đảng viên Đảng Dân chủ trong Quốc hội, những người có nguy cơ làm tan rã liên minh bầu cử vốn đã được thiết lập chặt chẽ đã lật đổ Trump vào năm 2020 và phần nào chống chọi được với “cơn sóng thần đỏ” dự kiến vào năm 2022. Một cuộc thăm dò mới khảo sát từ Đại học Quinnipiac cho thấy đa số cử tri Đảng Dân chủ đã đăng ký, cử tri dưới 35 tuổi và cử tri Da đen cùng với đa số cử tri độc lập và cử tri gốc Tây Ban Nha không tán thành phản ứng quá đáng, tàn sát thường dân Palestine vô tội vạ của Israel trước vụ tấn công khủng bố kinh hoàng của Hamas ngày 7 tháng 10.
Nếu nói về sự “đồng cảm” của cử tri nghiêng về người Israel hay người Palestine nhiều hơn, thì đa số cử tri Đảng Dân chủ và cử tri da đen đã đăng ký và phần lớn cử tri dưới 35 tuổi ủng hộ người Palestine.
Chắc chắn, làm tổng thống không có nghĩa là phải theo dõi các cuộc thăm dò và đôi khi liên quan đến việc đưa ra những quyết định mà những người ủng hộ ông sẽ không thích. Nhưng có một lập luận thuyết phục hoặc ít nhất là hợp lý rằng Biden không có lựa chọn nào khác – về mặt đạo đức, chính trị hoặc địa chiến lược – ngoài việc phải sát cánh cùng Israel sau tổn thương tàn khốc ngày 7 tháng 10, không chỉ ảnh hưởng đến quốc gia đó mà còn ảnh hưởng đến người Do Thái trên khắp thế giới.
Nhưng bên cạnh lập luận đó là một tính toán bầu cử ngắn hạn, đầy hoài nghi mà chúng ta không thể bỏ qua, cho rằng những cử tri trẻ tuổi và cử tri da màu vẫn tương đối không quan trọng so với những cử tri da trắng lớn tuổi, những người ủng hộ Israel một cách áp đảo. Dù sao, theo suy nghĩ của một chuyên gia bầu cử, những người không hài lòng với Biden giờ đây sẽ không còn nơi nào khác để đi: Khi ngày bầu cử đến, họ sẽ bịt mũi và bỏ phiếu cho Biden thay vì Trump. Đơn giản là họ không còn lựa chọn nào khác, trong những điều tệ hại, họ bắt buộc phải chọn điều tệ ít hơn. Và đây cũng chính là suy nghĩ tự tin của nhiều đảng viên Dân chủ và có thể của cả Tổng thống Biden nên họ tỏ ra xem thường những thành phần cử tri này.
Theo như tôi biết, quan niệm này có thể được chứng minh là đúng một lần nữa vào tháng 11 tới đây. Trong một cuộc tranh cử không cân sức để chống lại một kẻ đã bị truy tố bốn cáo trạng với 91 cáo buộc trọng tội khác nhau, một kẻ háo danh “chưa đỗ ông Nghè đã đe hàng Tổng” với những tuyên bố bặm trợn, hùng hổ cho rằng nếu ông ta thắng, ông ta có ý định đình chỉ Hiến pháp, trục xuất hàng triệu người nhập cư và tống các đối thủ chính trị cũng như các nhà báo không thân thiện vào tù thì trong bối cảnh đó, việc mất đi vài ngàn cử tri Da đen ở Georgia và Pennsylvania, hay mất đi vài ngàn cử tri gốc Latinh ở Arizona và Nevada, hay mất đi vài ngàn cử tri độc lập ở Wisconsin hoặc bất cứ tiểu bang nào khác mà những người họ có cảm nhận bị xem thường, phớt lờ, không xem trọng lá phiếu của họ thì những lần vài ngàn, vài chục ngàn lá thiếu đó có thể biến thành thảm họa.
Nếu Tổng thống Biden quyết định giữ vững nguyên tắc thứ ba trong nền chính trị Mỹ – đó là, mối quan hệ Mỹ-Israel, hay rộng hơn là vấn đề Israel-Palestine.
Với những nguyên tắc hay quy tắc bất thành văn này có thể gây ra sự chia rẽ về hệ tư tưởng và thế hệ trong liên minh của Đảng Dân chủ. Công bằng mà nói, Biden và nhóm của ông xứng đáng được ghi nhận vì những nỗ lực của họ, trong hai năm đầu tiên trong nhiệm kỳ tổng thống của ông, nhằm tạo điều kiện đối thoại và thỏa hiệp giữa các phe phái “ôn hòa” và “cấp tiến” trong đảng Dân chủ, một mặt giữ vững được sự ủng hộ từ những cử tri da trắng và giàu có hơn và thu hút được những cử tri trẻ hơn, đa dạng hơn về mặt nhân khẩu học nhưng bấp bênh hơn về tài chính.
Những thành tựu của Tổng thống Biden và ban tham mưu của ông được xem như một thời kỳ hoàng kim đã biến mất. Hầu hết các cử tri Đảng Dân chủ không muốn Joe Biden tái tranh cử.
Các đảng viên Đảng Dân chủ bị chia rẽ sâu sắc trong việc ủng hộ cuộc chiến ở Gaza của Israel và nhiều người rõ ràng phản đối điều đó. Nhưng chỉ có 18 thành viên đảng Dân chủ của Quốc hội ký vào một nghị quyết không ràng buộc kêu gọi ngừng bắn ngay lập tức – và tất cả 18 người đều là người da màu đại diện cho các quận đô thị xanh đậm. Có thể cho rằng khá nhiều đảng viên Đảng Dân chủ khác ủng hộ nghị quyết đó một cách riêng tư đã kết luận rằng họ không đủ khả năng hay nói thẳng ra là không đủ can đảm để ký vào nghị quyết đó vì nhiều lý do khác nhau.
Theo như chúng ta thấy hiện nay, nước Mỹ bị nhốt trong một hệ thống hai đảng và cả hai đảng chắc chắn đều chứa đựng những mâu thuẫn và phe phái đối địch.
Nhưng vấn đề của Đảng Dân chủ là hai nhóm cử tri chính của họ – những người thuộc thế hệ trí thức giàu có, có học vấn cao và những người da trắng thuộc Thế hệ X ở trong hoặc xung quanh các thành phố lớn; và một thành phần đa sắc tộc gồm những người da đen, da nâu, châu Á, da trắng và chủng tộc hỗn hợp, những người trải rộng một cách ấn tượng trên nhiều giới tính và bản dạng giới tính, đồng thời là những người thực sự ủng hộ những cải cách kinh tế và xã hội mạnh mẽ – có những lợi ích cạnh tranh trực tiếp. Tổng thống Biden và ban tham mưu của ông hiểu rõ điều này. Nhưng sớm hay muộn thì ngày phán xét cũng sẽ đến. Giả sử nước Mỹ vẫn tiếp tục giữ một hệ thống hai đảng, không chịu thay đổi, quyết giữ nguyên thể thức phiếu đại cử tri đoàn, không mặn mà lắm với thể thức phổ thông đầu phiếu như hầu hết các quốc gia trên thế giới..
Cuối cùng, theo một cách nào đó, người Mỹ đang đối mặt với sự đạo đức giả trong chính sách đối ngoại của Mỹ, một thực tế được chấp nhận rộng rãi trên toàn thế giới mà hầu hết những người Mỹ không hề biết đến.
Bài phát biểu quốc gia của Tổng thống Biden từ Phòng Bầu dục sau khi ông trở về từ Israel có lẽ không mang nhiều rủi ro chính trị, không ai quan tâm đến những gì các chính trị gia nói. Nhưng nỗ lực hùng biện của tổng thống Biden nhằm đánh đồng cuộc chiến của Israel chống lại Hamas với cuộc chiến phòng thủ của Ukraine chống lại Nga đã không tạo ra một “nguyên nhân đạo đức duy nhất”, mà đúng hơn là “vạch trần một tiêu chuẩn kép.”
Đó là một mưu đồ tuyên truyền minh bạch, nhằm miêu tả những người phản đối viện trợ quân sự cho Ukraine thuộc Đảng Cộng hòa hoặc viện trợ quân sự cho Israel thuộc Đảng Dân chủ là không yêu nước.
Nhưng, điều đáng ngạc nhiên nhất lại đến từ một người như Ngoại trưởng Antony Blinken, một người thông minh với bản năng nhân đạo và ý thức về công lý tối thượng, đã thẳng thắn nói về một “trật tự dựa trên luật lệ” toàn cầu. Tất cả mọi người đều hiểu ai đặt ra luật lệ và ai phải tuân theo chúng- bởi vì khi nói đến đại danh từ “mọi người”, ý tôi là rất nhiều người trên khắp thế giới nhưng hầu như không có người Mỹ nào trong đại danh từ “mọi người” này.
Vladimir Putin chắc chắn là một tên bạo chúa đáng bị hành quyết, nhưng Tổng thống Biden đã mang lại cho nhà lãnh đạo Nga một chiến thắng tuyên truyền không ngờ tới, đó là: Putin vui mừng khi nhận xét rằng Mỹ đã “rất quyết liệt trong việc tố cáo các cuộc tấn công của Nga nhằm vào dân thường Ukraine, nhưng lại nhẫn nhục, né tránh thậm chí im lặng trước các cuộc tấn công tương tự của Israel vào thuờng dân Palestine. Và lập luận của Putin cho rằng: “Các tiêu chuẩn đạo đức trong chiến tranh chỉ là vũ khí trong cuộc chiến tuyên truyền tùy theo người đạo diễn.”
Thành thật mà nói, quyết định của Tổng thống Biden ủng hộ hết mình Israel, tức là ông có lý do của riêng ông, bất kể ông gặp nhiều sự phản đối từ trong Quốc hội, từ chính các đảng viên Dân chủ và những thành phần nóng cốt đã đem đến chiến thắng cho ông trong năm 2020.
Biden đã đi được hơn nửa chặng đường dài và xứng đáng được chúng ta biết ơn, thậm chí là tình yêu của chúng ta. Ông ấy đã chịu đau khổ vì chúng ta, nhưng không vì thế mà chúng ta có thể chối bỏ sự thật rằng khi buộc Washington vào cuộc chiến của Israel ở Gaza, Tổng thống Mỹ hiện phải chịu trách nhiệm về số phận của một cuộc xung đột rộng lớn hơn nếu chúng xảy ra.
Lời kết:
Bất kỳ nỗ lực nào sau chiến tranh sẽ cần ưu tiên xây dựng lại Gaza bị tàn phá và tổn thương. Xây dựng lại và sửa chữa nhà cửa và cơ sở hạ tầng; hỗ trợ dân số phải di tản trong chiến tranh và phục hồi tâm lý cho một nhóm dân cư bị tổn thương, đặc biệt là trẻ em, sẽ là một nhiệm vụ to lớn. Ai sẽ chịu trách nhiệm cho nỗ lực này là một câu hỏi mở.
Câu hỏi lớn nhất và quan trọng nhất là liệu Tổng thống Biden có đủ khả năng để thực hiện một nỗ lực to lớn như vậy hay không, đặc biệt là khi ông ấy đang bước vào cuộc bầu cử tổng thống có nhiều cạnh tranh gay gắt vào năm 2024. Hay nhiều khả năng đó là nhiệm vụ dành cho chính quyền Biden thứ hai?
Dù thế nào đi nữa, trừ khi chính quyền có kế hoạch nghiêm túc trong năm tới về việc ít nhất là đặt nền móng cho những thực tế mới ở Gaza và Bờ Tây, thì sẽ có rất ít chuyển biến. Liệu chính quyền Biden có sẵn sàng hoặc có thể đóng vai trò dẫn đầu trong việc tạo ra một thực tế mới ở cả Gaza và hòa bình Israel-Palestine? Rủi ro là rất lớn, đặc biệt đối với một tổng thống quan tâm sâu sắc đến Israel, nỗi đau khổ của người Palestine và vai trò lãnh đạo của Hoa Kỳ trên thế giới. Điều đó vẫn còn phải xem.
Translated & Summarized
Việt Linh