David Faris, Joseph Ferguson &Thomas Durkin
Nội dung của Mục 3 Tu chính án thứ 14 đủ đơn giản để ngay cả Trump cũng có thể hiểu được. Mục 3 cấm bất kỳ ai tham gia tranh cử hay giữ chức vụ công từ cơ quan liên bang hoặc tiểu bang nếu đã “tham gia nổi dậy hoặc nổi dậy chống lại chính phủ Hoa Kỳ.”
Trump đã tuyên thệ điều đó tại lễ nhậm chức vào ngày 20 tháng 1 năm 2017. Và cả bản cáo trạng ở Georgia của Trump cũng như bản cáo trạng liên bang của ông ta ở Washington, DC, đều nêu rõ chính xác cách ông ta đã tham gia vào các nỗ lực chống lại Hiến pháp cũng như tìm kiếm và cung cấp viện trợ cũng như an ủi cho những người ủng hộ ông ta để gây bạo loạn.
Mời xem video bài bình luận qua Youtube
Quy định của Hiến pháp nói quá rõ ràng, có gì đâu mà khó hiểu, thế nhưng nhiều nhà lập pháp đảng Cộng hòa và Trump đang cố tình không chịu hiểu.
Ý tưởng sử dụng ngôn ngữ trong Mục 3 Tu chính án thứ 14 để loại bỏ cựu Tổng thống Donald Trump khỏi các cuộc bỏ phiếu bầu tổng thống năm 2024 — trong các cuộc bầu cử sơ bộ, cuộc tổng tuyển cử hoặc cả hai — đã đi từ một ý tưởng ngoài lề trở thành chủ đề thảo luận chính thống với tốc độ nhanh đáng kinh ngạc trên cả nước.
Mặc dù chắc chắn có những cạm bẫy, trắc trở, chống đối và khả năng xảy ra hậu quả không lường trước được, nhưng các nhóm hoạt động và quan chức nhà nước tiểu bang đều đang nghiêm túc tham gia. Với tư cách là mối đe dọa nghiêm trọng nhất đối với nền dân chủ Mỹ trong 160 năm qua, Donald Trump sẽ không bao giờ được phép ứng cử nữa, và Hiến pháp Hoa Kỳ đã có quy định rõ ràng để ngăn ông ta làm điều đó.
Vào ngày 6 tháng 1 năm 2021, những người ủng hộ Tổng thống Trump khi đó đã xông vào Điện Capitol Hoa Kỳ và săn lùng từng thành viên Quốc hội, tất cả đều là một phần trong nỗ lực nhằm phá rối việc kiểm phiếu đại cử tri và ngăn chặn quá trình chuyển giao quyền lực một cách hòa bình cho Joe Biden. Mặc dù Trump có thể không yêu cầu họ làm chính xác những gì họ đã làm, nhưng ông ta là kẻ cầm đầu âm mưu hậu bầu cử, đã kích động đám đông trước đó bằng những lời dối trá và ảo tưởng, đồng thời đã nhiều lần bảo vệ những người nổi dậy ở Điện Capitol sau sự việc đáng xấu hổ. Không có lập luận hợp lý nào cho rằng hành vi của ông ta bằng cách nào đó là không vướng vào tiêu chuẩn ngôn ngữ của Tu chính án thứ 14. Kể cả các thành viên Taliban trong Tòa án Tối cao dù muốn bảo vệ, che chở Trump cũng không thể lật ngược Hiến pháp xuống đất mà đi ngược lại điều đã quy định rõ ràng của Mục 3 Tu chính án thứ 14.
Trong một bài báo gây chấn động Tạp chí Luật của Đại học Pennsylvania, các học giả pháp lý bảo thủ William Baude và Michael Paulsen lập luận rằng hành vi của Trump không chỉ đáng bị loại khỏi cuộc bỏ phiếu, mà các thủ tục của Tu chính án thứ 14 là những gì họ gọi là “tự thực thi”, không cần tiến hành thủ tục pháp lý nào cả. Việc loại bỏ tư cách là tự động.
Những bình luận công khai gần đây của học giả hiến pháp tự do Laurence Tribe và luật gia bảo thủ, cựu thẩm phán liên bang Michael Luttig đều đưa ra kết luận tương tự. Đây không phải lý thuyết của luật Hiến pháp. Trên thực tế, điều khoản này của Tu chính án thứ 14 đã được sử dụng rộng rãi sau Nội chiến để ngăn cản các cựu lãnh đạo Liên minh miền Nam phục vụ trong chính phủ liên bang mà không bị xét xử hoặc kết án về bất kỳ tội danh nào.
Đối với cuộc tổng tuyển cử vào năm 2023, giới học giả pháp lý có chung niềm tin rằng cách thực tế nhất để thực thi lệnh cấm của Mục 3 Tu chính án thứ 14 đối với Trump là thông qua các cơ quan bầu cử cấp tiểu bang. Đó là nơi mà bản cáo trạng Georgia xuất hiện. Nó trình bày chi tiết đầy đủ các hành vi nói dối, thao túng và đe dọa trên diện rộng đối với các quan chức Georgia, cũng như một âm mưu gian lận bầu cử giả nhằm phá hoại trái phép cuộc kiểm phiếu hợp pháp năm 2020.
Các điều khoản của tu chính án có thể được “thực hiện bởi các quan chức tuyên thệ bảo vệ Hiến pháp, những người có nhiệm vụ tạo cơ hội để áp dụng các mệnh lệnh của Mục Ba.” Nói một cách khác, bất kỳ quan chức tiểu bang nào có quyền đánh giá khả năng đủ tư cách tranh cử của Trump đều có thể đưa ra sửa đổi và từ chối cho phép ông ta tranh cử.
Nói cách khác, bằng chứng để kết tội Trump trong vụ gian lận ở tiểu bang Georgia là bằng chứng rõ ràng, trung thực nhất vì những lời khai đến từ chính các quan chức của tiểu bang Georgia, họ đều là những đảng viên Cộng hòa như Tổng thư ký hành chính Brad Raffensberger, Thống đốc Brian Kemp và cựu Phó Thống đốc Geoff Duncan, họ sẽ là những người sẽ tham gia vào việc xác định liệu, theo Tu chính án thứ 14, Trump có đủ điều kiện để tham gia cuộc bỏ phiếu tổng thống năm 2024 hay không. Một khi tiểu bang Georgia cấm Donald Trump tranh cử theo Mục 3 Tu chính án thứ 14 thì các tiểu bang khác có thể làm theo. Điều đó sẽ khiến Trump không có cơ hội giành được số phiếu đại cử tri cần thiết để giành được Tòa Bạch Ốc một cách hợp pháp.
Kết quả này không phải về chính trị mà là về việc bảo vệ nền dân chủ và pháp quyền.
Nhưng tất nhiên, ngay cả khi các quan chức các tiểu bang chọn làm theo lời khuyên của William Baude và Michael Paulsen và loại tên Trump khỏi lá phiếu, đó sẽ không phải là cách cuối cùng có thể thực hiện thành công.
Ví dụ, ở Arizona, tòa án tối cao của tiểu bang đã ra phán quyết rằng chỉ có Quốc hội mới có thể loại tên Trump khỏi lá phiếu. Và mặc dù có khả năng các tòa án cấp cao khác của tiểu bang sẽ ra phán quyết khác, nhưng vấn đề cuối cùng sẽ kết thúc trước Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, và thế đa số 6/3 hiện nay nghiêng về phe bảo thủ. Câu hỏi sẽ được đưa ra là các thẩm phán bảo thủ sẽ có gan đạp lên Hiến pháp mà đi hay không?
Các thẩm phán bảo thủ của Trump có thể đã âm thầm chế giễu những lập luận của hai nhà học giả pháp lý William Baude và Michael Paulsen nhưng liệu họ có dám phê chuẩn đơn đăng ký sửa đổi Tu chính án thứ 14 này hay không lại là một vấn đề hoàn toàn khác.
Tuy nhiên, có một số lý do để theo đuổi tuyên bố này ngay cả khi nó cuối cùng được ngòi bút của Brett Kavanaugh đưa ra tranh luận.
Đầu tiên, việc bắt đầu quá trình loại Trump khỏi cuộc bỏ phiếu ở các tiểu bang chiến trường sẽ gửi một thông điệp không thể nhầm lẫn tới các cử tri sơ bộ của Đảng Cộng hòa, rằng: Nếu họ nhất quyết chọn kẻ bất xứng này, có nguy cơ thực sự là cuộc bầu cử sẽ kết thúc trước khi nó bắt đầu.
Hiện nay, tại Quốc hội liên bang, lưỡng đảng đang nổi lên sự thảo luận và có khá nhiều sự đồng thuận cho rằng các hành động của cựu Tổng thống Donald Trump đã khiến ông ta mất tư cách khỏi chức vụ và không được bỏ phiếu vào năm 2024.
Hãy nhớ rằng, Đảng Dân chủ kiểm soát bộ máy bầu cử ở các tiểu bang chiến trường quan trọng là Wisconsin, Pennsylvania và Michigan. Các cơ quan lập pháp của các tiểu bang thuộc Đảng Cộng hòa cũng sẽ không ra tay giải cứu vì Tòa án Tối cao gần đây đã bác bỏ lý thuyết cơ quan lập pháp nhà nước độc lập.
Ngay cả những người cuồng nhiệt ủng hộ Trump cũng có thể xem xét lại các lựa chọn của mình nếu họ biết rằng việc chọn ông ấy trong trường hợp tốt nhất sẽ dẫn đến một vụ đắm tàu hợp pháp gây rối loạn hay còn gọi là tự sát trước bình minh.
Thứ hai, Tu chính án thứ 14 đã bị bỏ qua quá lâu, trong quá nhiều bối cảnh. Ví dụ, nó cấm đặt câu hỏi về nợ công của Hoa Kỳ, điều mà đảng Cộng hòa làm mỗi khi họ sử dụng đạo luật giới hạn nợ vi hiến để bắt đất nước làm con tin. Tu chính án thứ 14 đã bị vi phạm mỗi khi Đảng Cộng hòa, những người sợ sự phán xét của chính công dân của họ hơn bất cứ điều gì khác, đặt ra các quy tắc đàn áp cử tri, mới được thiết kế để giảm tỷ lệ cử tri thiểu số đi bầu trong ngày bầu cử.
Lời kết:
Tóm lại, Tu chính án thứ 14 đáng được đánh giá cao và tôn trọng. Nó đã sửa chữa một số sai sót tồi tệ nhất của Hiến pháp và 10 sửa đổi đầu tiên. Nếu nó không bị bỏ hoang phế thì nó có thể đã ngăn chặn được 100 năm chuyên chế ở miền Nam nước Mỹ.
Và nếu như Tòa án tối cao lừa đảo này có đủ can đảm để đảo ngược Mục 3 Tu chính án thứ 14, sửa đổi nó nhằm lót đường cho Trump tiến về Washington, cho phép một kẻ nổi dậy không ăn năn, từ chối tuân theo bất kỳ luật lệ hoặc chuẩn mực nào của nền dân chủ Mỹ nhằm phá hủy nền cộng hòa thì những người Mỹ còn lại sẽ phải làm gì?
Dù sao thì một khi điều đó xảy ra, thì ít nhất chúng ta cũng có thể nói rằng chúng ta đã cố gắng hết sức để ngăn chặn nó, nhưng lực bất tòng tâm, vì những tên thẩm phán Taliban có thể sẽ bán rẻ linh hồn cho nhà độc tài. C’est fini.
Translated & Summarized
Việt Linh