(AP) — Thống đốc Dân chủ Tim Walz hôm thứ Năm đã lên án Tổng thống Donald Trump vì gọi cộng đồng người Somali tại Minnesota là “rác rưởi” và miêu tả bang này như một “địa ngục trần gian.”
Walz nói rằng Trump đã phỉ báng toàn thể người dân Minnesota và rằng sự khinh miệt của ông đối với cộng đồng Somali — cộng đồng Somali lớn nhất tại Hoa Kỳ — là điều “chưa từng có tiền lệ đối với một tổng thống Hoa Kỳ. Chúng ta có những đứa trẻ hôm nay đến trường sau khi bị chính tổng thống gọi là rác rưởi.”
Lãnh đạo Đảng Cộng hòa tại cơ quan lập pháp từ chối hưởng ứng lời kêu gọi của thống đốc cùng lên án Trump, và lập luận rằng tranh cãi này sẽ không bùng phát nếu Walz hành động hiệu quả hơn trong việc ngăn chặn gian lận trong các chương trình dịch vụ xã hội.
Trump công kích cộng đồng Somali
Lời lẽ của Trump nhắm vào người Somali gia tăng sau khi tờ City Journal, một tờ báo bảo thủ, hồi tháng trước cáo buộc rằng tiền thuế bị thất thoát từ các chương trình của chính phủ đã chảy vào tay nhóm phiến quân Somali al-Shabab, một nhánh của al-Qaida.
Trong Lễ Tạ Ơn, Trump tuyên bố Minnesota là “trung tâm của hoạt động rửa tiền gian lận” và nói ông sẽ chấm dứt Tình trạng Bảo vệ Tạm thời (TPS) dành cho người Somalia tại Minnesota — một cơ chế pháp lý giúp họ tránh bị trục xuất.
Hôm thứ Ba tại cuộc họp nội các, Trump đi xa hơn, tuyên bố ông không muốn người nhập cư từ quốc gia Đông Phi bị chiến tranh tàn phá này ở lại Hoa Kỳ:
“Chúng ta có thể đi theo hướng này hoặc hướng khác, và chúng ta sẽ đi vào con đường tệ hại nếu chúng ta cứ tiếp nhận rác rưởi vào đất nước,” ông nói.
Trump tiếp tục nhắm vào cộng đồng Somali hôm thứ Tư, nói Minnesota đã trở thành “địa ngục trần gian” vì họ. “Người Somali phải ra khỏi đây,” ông nói với báo chí. “Họ đã hủy hoại đất nước chúng ta.”
Chiến dịch cưỡng chế nhập cư tại Minnesota
Giới chức liên bang đã chuẩn bị một chiến dịch cưỡng chế nhập cư tại Minnesota trong tuần này, và một nguồn tin am hiểu cho biết chiến dịch tập trung vào những người Somalia cư trú bất hợp pháp.
Một báo cáo Quốc hội ước tính có khoảng 700 người Somalia được hưởng trạng thái TPS trên toàn quốc. Trong số này, Walz cho biết khoảng 300 người sống ở Minnesota.
Walz và các lãnh đạo cộng đồng cho biết họ không có số liệu về số người có thể đã bị bắt giữ những ngày gần đây. Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan (ICE) không phản hồi yêu cầu cung cấp thông tin hôm thứ Tư và thứ Năm.
Khu vực Minneapolis–St. Paul hiện là nơi sinh sống của khoảng 84.000 người gốc Somali — chiếm gần một phần ba tổng số người Somali tại Hoa Kỳ. Gần 58% người Somali tại Minnesota sinh ra ở Mỹ, và 87% người Somali sinh ở nước ngoài tại bang này đã nhập quốc tịch Hoa Kỳ.
Gian lận trong các chương trình của chính phủ: Quy mô vẫn chưa rõ
Vẫn chưa rõ tổng thiệt hại do các đường dây gian lận nhắm vào các chương trình của chính phủ tại Minnesota. Nhiều bị cáo là người Mỹ gốc Somali, nhưng không phải tất cả, và phần lớn đều là công dân Hoa Kỳ.
Công tố viên liên bang Joe Thompson — người dẫn đầu cuộc điều tra vụ bê bối Feeding Our Future trị giá 300 triệu USD — ước tính trong một cuộc phỏng vấn với KSTP-TV mùa hè vừa qua rằng thiệt hại trên nhiều chương trình có thể lên tới 1 tỷ USD.
Walz cho biết một cuộc kiểm toán sẽ hoàn tất vào cuối tháng 1 và có thể cho thấy bức tranh rõ ràng hơn, nhưng thừa nhận con số 1 tỷ USD “hoàn toàn có thể.” Ông nói chính quyền của ông đang triển khai các biện pháp mạnh để ngăn chặn gian lận phát sinh thêm.
Đảng Cộng hòa thận trọng
“Việc quỷ hóa toàn bộ một nhóm người dựa trên chủng tộc và sắc tộc — một nhóm đóng góp quan trọng cho sức sống kinh tế và văn hóa của bang — là điều tôi không bao giờ muốn thấy. Và điều này nối tiếp hàng loạt những phát ngôn độc địa khác,” Walz nói trong buổi họp báo về ngân sách bang.
Chủ tịch Hạ viện Minnesota thuộc Đảng Cộng hòa Lisa Demuth — người đang tranh cử thống đốc và kỳ vọng nhận được sự ủng hộ của Trump — né tránh khi được hỏi liệu bà có lên án phát biểu của tổng thống hay không.
“Tôi không tin rằng bất kỳ cộng đồng nào là hoàn toàn xấu, cũng như không có cộng đồng nào hoàn toàn tốt,” Demuth nói. “Điều chúng ta cần làm là truy trách nhiệm những kẻ gian lận trong bất kỳ cộng đồng nào và chấm dứt điều đó tại Minnesota.”
Thượng nghị sĩ bang thuộc Đảng Cộng hòa Eric Pratt, người đang tranh cử ghế Hạ viện Liên bang tại khu vực ngoại ô Minneapolis mà Dân biểu Angie Craig sẽ rời bỏ, phát biểu sâu hơn một chút:
“Cách nói đó không phải là cách tôi sẽ dùng,” Pratt nói. “Nhưng tôi phải nói rằng tôi chia sẻ sự thất vọng của tổng thống trước mức độ gian lận và tham nhũng đã xảy ra tại bang. Nó đã khiến Minnesota mang tiếng xấu trên toàn quốc.”
Làn sóng phản ứng từ Ohio
Các nghị sĩ tại Ohio — nơi có cộng đồng Somali lớn thứ hai nước Mỹ — cũng lên án phát biểu của Trump hôm thứ Năm.
“Những người hàng xóm Somali của chúng ta xứng đáng được sống tại một bang nơi họ được tôn trọng vì những đóng góp của mình, chứ không bị nhắm tới bởi những lời lẽ gây chia rẽ,” Dân biểu bang Terrence Upchurch, Chủ tịch Khối Lập pháp Người Mỹ gốc Phi của Ohio, tuyên bố.
“Những phát biểu của Tổng thống Trump về người nhập cư Somalia là bài ngoại, nguy hiểm và hoàn toàn không thể chấp nhận được từ bất kỳ quan chức công quyền nào, chứ đừng nói là Tổng thống Hoa Kỳ,” Khối Dân biểu Do Thái tại Ohio cho biết trong một tuyên bố riêng.
