Quyết định của Dân biểu Nancy Pelosi (Dân chủ – California) rời Quốc hội sau gần bốn thập niên đã khép lại một thời kỳ huy hoàng — không chỉ đối với bà, mà còn đối với toàn Đảng Dân chủ.
Với cương vị người phụ nữ đầu tiên nắm chiếc búa Chủ tịch Hạ viện, Pelosi đã góp phần tạo nên những cải cách lớn nhất thời hiện đại, từ chăm sóc sức khỏe, biến đổi khí hậu cho đến kiểm soát Phố Wall.
Bà được ca ngợi là “bậc thầy kiểm phiếu” — có thể thuyết phục cả những nghị sĩ do dự nhất — và cũng là một nhà gây quỹ khổng lồ, mang về khoảng 1,3 tỷ USD cho Đảng Dân chủ trong suốt sự nghiệp.
“Bà khiến chúng tôi tự hào khi là người Dân chủ,” cựu Tổng thống Barack Obama viết hôm thứ Năm. “Bà sẽ được ghi nhớ như một trong những Chủ tịch Hạ viện vĩ đại nhất trong lịch sử.”
- Lập trường phản đối Chiến tranh Iraq
Năm 2002, khi còn là thành viên cao cấp của Ủy ban Tình báo Hạ viện, Pelosi phản đối chính quyền George W. Bush trong việc phát động chiến tranh Iraq, vì cho rằng không có bằng chứng nào chứng minh Saddam Hussein sở hữu vũ khí hủy diệt hàng loạt.
Bà nằm trong số 133 nghị sĩ Hạ viện bỏ phiếu chống, hầu hết là Dân chủ. Lịch sử sau đó chứng minh bà đúng: Iraq không có vũ khí hủy diệt hàng loạt, còn cuộc chiến đã khiến hàng nghìn binh sĩ Mỹ thiệt mạng, làm hỗn loạn khu vực Trung Đông.
“Đó là sự bóp méo thông tin nghiêm trọng với người dân Mỹ,” bà nói sau này.
Quyết định ấy củng cố vị thế của Pelosi trong khối Dân chủ cấp tiến — nơi bà lãnh đạo suốt hai thập niên sau đó.
- Người phụ nữ phá trần kính quyền lực
Pelosi phá “trần đá cẩm thạch” khi trở thành nữ lãnh đạo đầu tiên của một đảng tại Quốc hội năm 2003, và nữ Chủ tịch Hạ viện đầu tiên trong lịch sử năm 2007 — rồi tái lập kỳ tích vào năm 2019.
Bà tận dụng vị trí đó để thúc đẩy các vấn đề của phụ nữ, như Luật Bình đẳng lương Lilly Ledbetter Fair Pay Act — đạo luật đầu tiên Tổng thống Obama ký ban hành — và các điều khoản trong Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ObamaCare), cấm các công ty bảo hiểm tăng phí hoặc từ chối phụ nữ mang thai.
Dù là người Công giáo sùng đạo, Pelosi kiên định ủng hộ quyền sinh sản của phụ nữ, điều khiến bà bị Tổng Giám mục San Francisco cấm rước lễ. Bà đáp lại:
“Thượng đế ban cho phụ nữ quyền tự do ý chí để quyết định về cơ thể và gia đình của họ.”
- Dấu ấn ObamaCare – Thành tựu lớn nhất
Năm 2009, giữa cuộc Đại suy thoái, Pelosi hợp tác chặt chẽ với Tổng thống Obama để thông qua Đạo luật Chăm sóc Sức khỏe Giá cả phải chăng (ACA) — cải cách y tế lớn nhất trong nửa thế kỷ.
Dù bị chia rẽ giữa các phe Dân chủ và phản đối dữ dội từ các nhóm lợi ích, Pelosi vẫn kiên định, thậm chí khi Đảng Dân chủ mất ghế thứ 60 tại Thượng viện sau khi Thượng nghị sĩ Ted Kennedy qua đời.
“Nếu cổng đóng, chúng ta leo hàng rào. Nếu hàng rào quá cao, ta nhảy dù qua. Nhưng chúng ta sẽ thông qua cải cách y tế cho người dân Mỹ,” bà nói.
Đạo luật được ký thành luật tháng 3 năm 2010. Nhiều năm sau, Pelosi vẫn khẳng định:
“Không gì trong suốt thời gian tôi ở Quốc hội có thể so sánh được với ObamaCare — mở rộng chăm sóc y tế cho hàng chục triệu người Mỹ.”
- Nhà lãnh đạo tiên phong về khí hậu
Là người con của San Francisco, Pelosi luôn gắn bó với chính sách bảo vệ môi trường. Ngay sau khi nắm quyền Chủ tịch Hạ viện năm 2007, bà thành lập Ủy ban Đặc biệt về Năng lượng và Biến đổi Khí hậu, do Dân biểu Ed Markey làm chủ tịch.
Ủy ban này mở hàng chục phiên điều trần và đưa ra dự luật hạn chế khí thải nhà kính. Mặc dù bị phe ôn hòa trong đảng phản đối, Pelosi vẫn kiên quyết đưa dự luật qua Hạ viện năm 2009.
Bà cũng là người ủng hộ mạnh mẽ việc Hoa Kỳ tham gia Thỏa thuận Khí hậu Paris năm 2015, và sau này ca ngợi Đạo luật Giảm Lạm Phát 2022 của Tổng thống Biden — với 370 tỷ USD chi cho năng lượng sạch — là “trách nhiệm đạo đức đối với các thế hệ tương lai.”
“Đây là vấn đề của giá trị. Nếu tin rằng Trái đất là tạo vật của Thượng đế, thì chúng ta có bổn phận gìn giữ nó,” Pelosi nói.
- Đối đầu lịch sử với Donald Trump
Pelosi là đối thủ chính trị lớn nhất của Donald Trump trong nhiệm kỳ đầu của ông, đặc biệt từ năm 2019 khi bà trở lại ghế Chủ tịch Hạ viện.
Bà lãnh đạo cuộc luận tội Trump lần thứ nhất, cáo buộc ông lạm dụng quyền lực với Ukraine. Nhưng đỉnh điểm là sau bầu cử 2020, khi Trump kích động người ủng hộ dẫn đến cuộc bạo loạn ngày 6/1/2021 tại Điện Capitol.
Pelosi là mục tiêu của đám đông, song vẫn cùng các lãnh đạo lưỡng đảng trở lại ngay trong đêm để chứng nhận kết quả bầu cử. Bà sau đó khởi động cuộc luận tội thứ hai, đồng thời lập Ủy ban điều tra đặc biệt về vụ 6/1, kết luận rằng Trump phải chịu trách nhiệm.
“Nền dân chủ Mỹ thật vĩ đại — nhưng cũng mong manh,” Pelosi cảnh báo khi từ nhiệm.
Dù sự trở lại chính trị của Trump khiến bà thất vọng, Pelosi vẫn kết thúc sự nghiệp với thông điệp lạc quan:
“San Francisco thân yêu, hãy biết sức mạnh của mình. Chúng ta đã làm nên lịch sử, đã dẫn đầu — và giờ phải tiếp tục bảo vệ nền dân chủ và những giá trị Mỹ mà chúng ta trân quý.”
Nguồn The Hill
