Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình trở thành tâm điểm tại Hội nghị Hợp tác Kinh tế châu Á – Thái Bình Dương (APEC) tổ chức ở Hàn Quốc hôm thứ Sáu, dự kiến sẽ có các cuộc hội đàm với lãnh đạo Canada, Nhật Bản và Thái Lan – ngay sau khi đạt được thỏa thuận “đình chiến thương mại” tạm thời với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Thỏa thuận được ký trước khi ông Trump rời Hàn Quốc – và không tham dự phiên chính kéo dài hai ngày của hội nghị APEC – tạm ngưng các biện pháp hạn chế mới đối với xuất khẩu đất hiếm của Trung Quốc, vốn đe dọa làm tắc nghẽn chuỗi cung ứng toàn cầu.
Tập Cận Bình kêu gọi hợp tác giữa “những cơn sóng dữ”
Phát biểu trong phiên khai mạc kín, ông Tập nói:
“Những thay đổi chưa từng thấy trong một thế kỷ đang tăng tốc trên toàn cầu. Biển càng động, chúng ta càng cần đoàn kết.”
Ông kêu gọi bảo vệ hệ thống thương mại đa phương và tăng cường hợp tác kinh tế.
Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent là người đại diện cho ông Trump tham dự hội nghị.
Chủ đề chính của hội nghị năm nay – được tổ chức tại thành phố cổ Gyeongju – là củng cố chuỗi cung ứng và giảm rào cản thương mại. Tuy nhiên, các quyết định của APEC mang tính không ràng buộc, và việc đạt được đồng thuận ngày càng khó do căng thẳng địa chính trị leo thang.
Cuộc gặp đầu tiên với nữ Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi
Với việc nhà lãnh đạo của nền kinh tế lớn nhất thế giới vắng mặt, mọi sự chú ý dồn vào ông Tập – người dự kiến sẽ có cuộc gặp đầu tiên với nữ Thủ tướng Nhật Bản Sanae Takaichi.
Nguồn tin thân cận cho biết cuộc gặp dự kiến diễn ra trong ngày thứ Sáu. Trước khi khởi hành, bà Takaichi xác nhận rằng “các sắp xếp đang được tiến hành” để gặp ông Tập.
Quan hệ Tokyo – Bắc Kinh đã có phần ổn định hơn trong những năm gần đây, song việc bà Takaichi – một chính trị gia theo đường lối dân tộc chủ nghĩa và cứng rắn về an ninh – bất ngờ lên nắm quyền có thể làm phức tạp quan hệ hai nước.
Ngay sau khi nhậm chức tuần trước, bà đã đẩy nhanh kế hoạch tăng cường quân sự, nhằm răn đe trước các tham vọng lãnh thổ của Trung Quốc trong khu vực. Nhật Bản hiện cũng là nơi có mật độ căn cứ quân sự Mỹ lớn nhất thế giới ngoài lãnh thổ Hoa Kỳ.
Các vấn đề nhạy cảm dự kiến được bàn đến bao gồm việc Trung Quốc giam giữ công dân Nhật, cũng như lệnh hạn chế nhập khẩu thịt bò, hải sản và nông sản Nhật Bản.
Canada tìm cách nối lại quan hệ với Trung Quốc
Văn phòng Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết ông sẽ gặp Tập Cận Bình lúc 4 giờ chiều, với mục tiêu khởi động lại đối thoại song phương sau nhiều năm quan hệ căng thẳng.
Canada, vốn đang chịu sức ép từ cuộc chiến thương mại với Mỹ, muốn đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào đối tác lớn nhất của mình. Trung Quốc hiện là đối tác thương mại lớn thứ hai của Canada.
Dưới thời cựu Thủ tướng Justin Trudeau, các vụ giam giữ và hành quyết công dân Canada tại Trung Quốc, cùng với các cáo buộc can thiệp của Bắc Kinh vào hai cuộc bầu cử liên bang, đã khiến quan hệ hai nước xuống mức thấp nhất trong nhiều thập niên.
Tháng 8 vừa qua, Trung Quốc áp thuế chống bán phá giá tạm thời với hạt cải dầu Canada, chỉ một năm sau khi Ottawa đánh thuế 100% lên xe điện Trung Quốc. Dù quan chức hai bên đã gặp nhau đầu tháng này, nhưng chưa có dấu hiệu về một đột phá sắp xảy ra.
Cùng ngày, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul cũng sẽ gặp ông Tập, sau khi vừa ký thỏa thuận ngừng bắn tăng cường với Campuchia – một thỏa thuận do ông Trump giám sát.
Hàn Quốc kỳ vọng tuyên bố chung APEC
Chủ nhà, Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung, nhấn mạnh trong phát biểu khai mạc:
“Chúng ta không phải lúc nào cũng cùng một phe, nhưng cần hợp tác để đạt thịnh vượng chung.”
Ngoại trưởng Hàn Quốc Cho Hyun cho biết các bên vẫn đang thương lượng tuyên bố chung, và hy vọng nó sẽ được thông qua cùng với tuyên bố của các nhà lãnh đạo khi hội nghị kết thúc vào thứ Bảy.
Dù vậy, một số nhà ngoại giao APEC tỏ ra hoài nghi về khả năng đạt đồng thuận, do chia rẽ sâu sắc trong chính trị toàn cầu. Trước đây, APEC đã không thể ra tuyên bố chung vào các năm 2018 và 2019, trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump.
Khu vực APEC – trải dài từ Nga đến Chile – chiếm 50% thương mại toàn cầu và 61% GDP thế giới.
Chiều cùng ngày, CEO Nvidia Jensen Huang sẽ phát biểu tại diễn đàn doanh nghiệp song song với hội nghị, sau khi công ty Nvidia trở thành hãng đầu tiên đạt giá trị vốn hóa vượt 5.000 tỷ USD – dù vấn đề bán chip AI tiên tiến cho Trung Quốc không được nhắc tới trong cuộc gặp Tập – Trump hôm thứ Năm.
Nguồn reuters
