(AP) — Tổng thống Donald Trump tối thứ Năm cho biết ông sẽ chấm dứt “mọi cuộc đàm phán thương mại” với Canada, với lý do một quảng cáo truyền hình phản đối thuế quan của Mỹ đã xuyên tạc thông tin và thể hiện “hành vi nghiêm trọng” nhằm tác động đến các phán quyết của tòa án Hoa Kỳ.
Tuyên bố này được đăng trên mạng xã hội riêng của ông Trump sau khi Thủ tướng Canada Mark Carney nói rằng ông đặt mục tiêu tăng gấp đôi xuất khẩu sang các quốc gia ngoài Hoa Kỳ, do lo ngại trước thuế quan của Washington. Động thái đột ngột từ phía Trump có thể khiến căng thẳng thương mại hai nước gia tăng, vốn đã leo thang trong nhiều tháng qua.
Trump viết:
“Tổ chức Ronald Reagan Foundation vừa thông báo rằng Canada đã sử dụng trái phép một đoạn quảng cáo — GIẢ — cho thấy Ronald Reagan phát biểu tiêu cực về thuế quan.”
Ông tiếp tục:
“Quảng cáo trị giá 75.000 USD. Họ chỉ làm vậy để can thiệp vào phán quyết của Tối cao Pháp viện và các tòa án khác. THUẾ QUAN RẤT QUAN TRỌNG ĐỐI VỚI AN NINH QUỐC GIA VÀ NỀN KINH TẾ HOA KỲ. Dựa trên hành vi nghiêm trọng đó, MỌI ĐÀM PHÁN THƯƠNG MẠI VỚI CANADA CHÍNH THỨC CHẤM DỨT.”
Văn phòng Thủ tướng Carney chưa phản hồi yêu cầu bình luận. Ông dự kiến bay sang châu Á vào sáng thứ Sáu, trong khi Trump khởi hành cùng ngày vào buổi tối.
Trước đó trong đêm, Quỹ Tổng thống Ronald Reagan đăng trên X rằng quảng cáo do chính quyền tỉnh Ontario sản xuất “xuyên tạc” một phần bài phát biểu radio về “Thương mại Tự do và Công bằng” ngày 25/4/1987 của cố tổng thống, và Ontario không được cấp phép chỉnh sửa nội dung. Tổ chức cho biết đang “xem xét các lựa chọn pháp lý”.
Đầu tháng này, Carney đã gặp Trump để tìm cách xoa dịu bất đồng, trong bối cảnh Hoa Kỳ, Canada và Mexico chuẩn bị rà soát lại Hiệp định USMCA — thỏa thuận thương mại do Trump đàm phán trong nhiệm kỳ đầu, nhưng nay chính ông đã tỏ thái độ không hài lòng.
Canada phụ thuộc mạnh mẽ vào thị trường Mỹ: hơn 75% hàng xuất khẩu hướng về Hoa Kỳ, và khoảng 2,7 tỷ USD hàng hóa, dịch vụ qua biên giới mỗi ngày.
Đầu tuần, Trump nói ông đã xem quảng cáo trên TV và “nếu là Canada”, ông cũng sẽ dùng chính quảng cáo đó — hàm ý rằng thuế quan của ông đang phát huy hiệu ứng.
Thủ hiến Ontario Doug Ford gần đây đăng liên kết quảng cáo cùng thông điệp:
“Chiến dịch quảng cáo mới tại Mỹ chính thức khởi động. Chúng tôi sẽ dùng mọi công cụ để kêu gọi dỡ bỏ thuế quan áp lên Canada.”
Ford từng khiến Trump chú ý với khoản phụ thu điện lên các bang Mỹ — và Trump đáp trả bằng cách tăng gấp đôi thuế thép và nhôm.
Chính quyền Trump đang áp mức thuế cao với nhiều mặt hàng Canada. Tháng Tư, Ottawa áp thuế trả đũa lên một số hàng Mỹ, nhưng tạo ngoại lệ để một số hãng xe được nhập khẩu theo hạn ngạch miễn thuế (remission quota).
Thuế quan đặc biệt gây tổn thương cho ngành ô tô Canada, phần lớn tập trung tại Ontario. Tháng này, Stellantis thông báo sẽ chuyển một dây chuyền sản xuất từ Ontario sang Illinois.
