CALITODAY (09/9/2025): Báo cáo thứ hai được chờ đợi từ lâu của Ủy ban Make America Healthy Again (Làm nước Mỹ khỏe mạnh trở lại) đã vạch ra chiến lược y tế của chính quyền Trump với các ưu tiên gồm: vắc-xin, dinh dưỡng trẻ em, fluor hóa nước và phơi nhiễm hóa chất.
Báo cáo chiến lược MAHA được công bố hôm thứ Ba 09/9 nhắm vào vắc-xin, bệnh mãn tính, dinh dưỡng trẻ em.
Báo cáo này, phù hợp với những ưu tiên mà Bộ trưởng Y tế Robert F. Kennedy Jr. đã công bố, đưa ra nhiều sáng kiến nhưng thiếu phát hiện cụ thể hoặc mục tiêu quản lý rõ ràng để hỗ trợ mục tiêu chấm dứt bệnh mãn tính ở trẻ em.
Trong bước đầu tiên của chiến lược MAHA, báo cáo công bố việc thành lập Sáng kiến về Bệnh mãn tính dưới sự quản lý của Viện Y tế Quốc gia (NIH), nhằm “tận dụng và phối hợp các dự án nghiên cứu hiện có, cải thiện sự phối hợp nghiên cứu về bệnh mãn tính, và đưa ra kết quả thực tiễn cho các bệnh phát sinh từ thời thơ ấu đến tuổi trưởng thành.”
Một phần của việc thúc đẩy chương trình nghị sự MAHA sẽ là chiến dịch “Make American Schools Healthy Again” (Làm trường học Mỹ khỏe mạnh trở lại), nhằm cung cấp thông tin về các phương pháp tốt nhất để “tăng cường hoạt động thể chất và cải thiện lựa chọn dinh dưỡng.” Chiến dịch sẽ được thực hiện bởi Bộ Y tế & Dịch vụ Nhân sinh (HHS), phối hợp cùng Bộ Nông nghiệp, Bộ Giáo dục và Hội đồng Tổng thống về Thể thao, Thể dục và Dinh dưỡng.
Báo cáo cũng mô tả kế hoạch xây dựng một “khuôn khổ vắc-xin” do Hội đồng Chính sách Nội địa Tòa Bạch Ốc và HHS phát triển. Khuôn khổ này sẽ bao gồm: bảo đảm “lịch tiêm chủng tối ưu cho trẻ em,” giải quyết các vấn đề chấn thương do vắc-xin, “hiện đại hóa” vắc-xin Hoa Kỳ, bảo đảm “tự do khoa học và y học,” và “khắc phục xung đột lợi ích cũng như động lực sai lệch.”
Tuy nhiên, báo cáo không nêu chi tiết cụ thể. Chính quyền Trump thời gian qua thể hiện sự hoài nghi với tiêm chủng – điều khiến nhiều chuyên gia y tế công cộng lo ngại. Một số lãnh đạo hàng đầu tại CDC đã từ chức hoặc bị loại bỏ vì, theo họ, không chịu ủng hộ các động thái chống vắc-xin của Kennedy.
Để thực hiện chiến lược này, HHS sẽ tái cấu trúc, bao gồm việc thành lập Cơ quan Quản lý Vì một nước Mỹ Khỏe mạnh (Administration for a Healthy America), tập hợp nhiều cơ quan y tế công cộng hiện có trong chính phủ liên bang.
Báo cáo được chờ đợi lâu này dường như né tránh việc kêu gọi ban hành quy định về hóa chất độc hại – một vấn đề gây căng thẳng trong hàng ngũ Cộng hòa: các đồng minh doanh nghiệp thường ủng hộ ít quy định, trong khi các nhà hoạt động MAHA lại yêu cầu hành động.
Báo cáo có đề cập đến việc “cải cách quy trình phê duyệt” hóa chất và thuốc trừ sâu, nhưng không nêu rõ chi tiết, ngoài việc khẳng định mục tiêu là bảo vệ cây trồng khỏi sâu hại và “tăng khả năng tiếp cận kịp thời các giải pháp canh tác đổi mới cho nông dân.”
Ngôn từ trong báo cáo đã khiến nhiều nhà hoạt động MAHA chỉ trích, khi mô tả các thủ tục đánh giá thuốc trừ sâu của Cơ quan Bảo vệ Môi trường (EPA) là “chặt chẽ” và cam kết sẽ đảm bảo “công chúng tin tưởng và yên tâm” với chúng.
Chính quyền Trump nhiều lần hứa sẽ “làm nước Mỹ khỏe mạnh trở lại” nhưng cũng cam kết giảm bớt quy định về năng lượng và môi trường. EPA đã tuyên bố sẽ nới lỏng các quy định về hóa chất độc hại và ô nhiễm, đồng thời miễn trừ cho hàng chục doanh nghiệp khỏi việc tuân thủ các quy định môi trường.
Về chất lượng nước, báo cáo MAHA cho biết CDC sẽ cập nhật khuyến nghị về fluor và PFAS (các “hóa chất vĩnh cửu”) trong nguồn nước.
Fluor được biết là có lợi cho sức khỏe răng miệng. Tuy nhiên, Kennedy và một số người khác đặt nghi vấn, cho rằng một số nghiên cứu chỉ ra khả năng ảnh hưởng đến IQ. Trong khi đó, các nghiên cứu khác không tìm thấy tác động và các tổ chức y tế lớn vẫn khuyến nghị bổ sung fluor vào nước uống.
Nhiều loại “hóa chất vĩnh cửu” đã được chứng minh là độc hại, có liên quan đến bệnh ung thư thận và tinh hoàn. Chính quyền Biden từng ban hành quy định đầu tiên cho sáu loại PFAS trong nước uống. Chính quyền Trump cho biết sẽ giữ lại nhưng trì hoãn chuẩn mực với hai loại PFAS, đồng thời hủy bỏ và xem xét lại chuẩn mực với bốn loại còn lại.
Báo cáo đầu tiên công bố vào tháng 5 cho rằng trẻ em đang sử dụng quá nhiều loại thuốc, như vắc-xin và thuốc tâm thần.
Phản hồi cho kết luận này, báo cáo thứ hai tuyên bố HHS sẽ thành lập “nhóm công tác về chẩn đoán và kê đơn sức khỏe tâm thần” để đánh giá mô hình kê đơn các thuốc tâm thần phổ biến như thuốc chống trầm cảm, ổn định khí sắc và thuốc kích thích. Ngoài ra, NIH và FDA sẽ xem xét việc tái sử dụng các loại thuốc hiện có để điều trị bệnh mãn tính.
Ngoài các hành động cụ thể, báo cáo còn đề xuất một số cải cách chính sách mà chính quyền Trump sẽ ủng hộ, bao gồm: cập nhật hướng dẫn dinh dưỡng, hạn chế thuốc nhuộm thực phẩm từ dầu mỏ, đánh giá lại phụ gia thực phẩm và tăng tỷ lệ nuôi con bằng sữa mẹ.
CDC cảnh báo về căn bệnh mới chết người ‘kissing bug’(Bệnh Bọ Hôn).
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) vừa công bố báo cáo vào thứ Ba nhằm nâng cao nhận thức về căn bệnh chết người do “kissing bug” gây ra, còn được gọi là bệnh Chagas.
Bệnh Chagas có thể gây mệt mỏi nghiêm trọng ở giai đoạn đầu, đồng thời dẫn đến các vấn đề về tim và tiêu hóa ở giai đoạn mạn tính. Các loài côn trùng hút máu, gọi là triatominae hay “kissing bug”, là tác nhân truyền bệnh, đã được báo cáo xuất hiện tại 32 bang ở Mỹ.
Các bang khác có trường hợp mắc bệnh ở người bao gồm California, Arizona, Tennessee, Louisiana, Missouri, Mississippi và Arkansas.
Dưới đây là những thông tin bạn cần biết về căn bệnh lây lan qua côn trùng này.
Các bang phía Nam
Ký sinh trùng do “kissing bug” gây ra thường được báo cáo ở các khu vực phía Nam, tương tự như sự xuất hiện thường xuyên ở các nước Nam Mỹ, Trung Mỹ và Mexico.
CDC viết: “Mặc dù dữ liệu hiện có chưa đủ để chứng minh rằng triatomine đang gia tăng về phân bố địa lý hay mật độ, chủ yếu do thiếu giám sát tiêu chuẩn theo thời gian, nhưng triatomine ngày càng được nhận biết nhiều hơn do thường xuyên gặp gỡ con người trong môi trường sống gần nhà và nhận được sự chú ý nghiên cứu ngày càng tăng.”
Cơ quan này cũng cho biết thêm: “Việc xâm nhập vào nhà, cắn người, các phản ứng dị ứng tiếp theo hoặc tiếp xúc với ký sinh trùng T. cruzi, cùng với tần suất chẩn đoán ở chó ngày càng tăng đã làm tăng nhận thức của công chúng.”
Hiện nay, các trường hợp nhiễm bệnh ở động vật nuôi, như chó và mèo trong nhà hay làm việc, đã được phát hiện ở 23 bang, cũng như ở Washington, DC và Quần đảo Virgin thuộc Mỹ. CDC cho biết, mặc dù chó bị nhiễm ở các bang phía Bắc có thể là do di chuyển từ các vùng có côn trùng truyền bệnh.
Tại Texas – bang duy nhất báo cáo bệnh Chagas ở động vật – từ 2013–2015 đã ghi nhận 431 ca ở chó, cùng với các trường hợp ở hai con mèo, một con ngựa, một con chuột, ba con tinh tinh và một con hải tượng, theo CDC.
Lây qua vết cắn của côn trùng
Bệnh Chagas thường lây qua vết cắn của côn trùng trên khuôn mặt người. Theo CDC, có khoảng 280.000 trường hợp mắc bệnh “kissing bug” đã được báo cáo ở Mỹ.
CDC viết: “Kissing bug, còn gọi là triatomine, cắn và hút máu từ động vật hoặc người bị nhiễm. Đây là cách côn trùng này mang ký sinh trùng T. cruzi. Sau khi cắn, chúng thải ký sinh trùng trong phân. Nếu phân này xâm nhập vào cơ thể qua vết cắt trên da, hoặc gần mắt hay miệng, nó có thể dẫn đến nhiễm trùng.”
Các quan chức CDC cho biết thêm: “Mọi người có thể vô tình chà hay gãi phân của côn trùng vào vết cắn, mắt hoặc miệng mà không nhận ra, cho phép ký sinh trùng xâm nhập vào cơ thể.”
Nhiều người di chuyển từ nông thôn lên thành phố đã mắc bệnh nhưng không hề biết.
Bệnh Chagas cũng có thể lây qua truyền máu, ghép tạng, ăn thực phẩm chưa nấu chín bị nhiễm phân côn trùng, tiếp xúc tình cờ trong phòng thí nghiệm, và từ mẹ sang con.
Triệu chứng bao gồm sốt, đau nhức cơ thể
Bệnh có hai giai đoạn, từ cấp tính đến mạn tính. Vài tuần hoặc vài tháng sau khi bị nhiễm, một số người có thể xuất hiện sốt, đau nhức cơ thể, đau đầu, phát ban hoặc chán ăn.
Tiêu chảy và nôn cũng là triệu chứng sớm.
Ở giai đoạn mạn tính, hầu hết mọi người không có triệu chứng.
Tuy nhiên, khoảng 20–30% người nhiễm phát triển các vấn đề nghiêm trọng như tim to, suy tim, rối loạn nhịp tim hoặc đột tử.
Vấn đề tiêu hóa cũng phổ biến, như thực quản hoặc đại tràng phình to, dẫn đến khó ăn hoặc đi vệ sinh.
Phòng ngừa
CDC khuyên mọi người bảo vệ bản thân khỏi bệnh “kissing bug” khi đi du lịch bằng cách ở các nơi xây dựng chắc chắn, như phòng khách sạn có máy lạnh hoặc lưới chống côn trùng, phun thuốc trừ côn trùng lâu dài nơi ở, và ngủ dưới màn.
Các chuyên gia cũng gợi ý tránh ăn salad, rau sống, trái cây không gọt vỏ và nước ép trái cây chưa tiệt trùng ở những khu vực có bệnh.
Mặc quần áo dài và dùng thuốc chống côn trùng cũng được khuyến cáo.
HUY-ANH
Tổng hợp.
