27/8 (Reuters) – Quyết định của Tổng thống Mỹ Donald Trump về việc tăng gấp đôi thuế nhập khẩu hàng hóa từ Ấn Độ, lên mức cao nhất 50%, đã chính thức có hiệu lực vào ngày thứ Tư, làm gia tăng căng thẳng giữa hai nền dân chủ lớn nhất thế giới vốn là đối tác chiến lược của nhau.
Một mức thuế trừng phạt 25% được áp đặt do Ấn Độ mua dầu từ Nga nay được cộng thêm với thuế 25% trước đó đối với nhiều mặt hàng của Ấn Độ. Tổng mức thuế lên tới 50% đối với các sản phẩm như dệt may, đá quý và trang sức, giày dép, đồ thể thao, đồ nội thất và hóa chất – thuộc hàng cao nhất mà Mỹ từng áp dụng, ngang bằng với Brazil và Trung Quốc.
Mức thuế mới đe dọa hàng nghìn doanh nghiệp xuất khẩu nhỏ và việc làm, đặc biệt tại bang Gujarat – quê hương của Thủ tướng Narendra Modi.
Bộ Thương mại Ấn Độ chưa đưa ra bình luận. Tuy nhiên, một quan chức giấu tên cho biết các doanh nghiệp bị ảnh hưởng sẽ được hỗ trợ tài chính và khuyến khích mở rộng sang các thị trường khác như Trung Quốc, Mỹ Latinh và Trung Đông.
Theo thông báo của Cơ quan Hải quan và Biên phòng Mỹ, các lô hàng từ Ấn Độ đã lên tàu và đang trên đường tới Mỹ trước thời hạn nửa đêm sẽ được miễn thuế trong vòng ba tuần, được nhập khẩu với mức thuế cũ cho đến 12:01 sáng ngày 17/9 (giờ miền Đông).
Ngoài ra, thép, nhôm và các sản phẩm phái sinh, xe chở khách, đồng và một số mặt hàng khác thuộc diện áp dụng theo Đạo luật thương mại an ninh quốc gia Section 232 – với mức thuế tối đa 50% – cũng không bị ảnh hưởng.
Theo các quan chức Ấn Độ, mức thuế trung bình của Ấn Độ đối với hàng Mỹ vào khoảng 7,5%. Trong khi đó, Văn phòng Đại diện Thương mại Mỹ nhấn mạnh rằng mức thuế đối với ô tô có thể lên tới 100% và thuế trung bình áp dụng với nông sản Mỹ khoảng 39%.
Đàm phán thất bại
Khi thời hạn áp dụng cận kề, giới chức Mỹ không đưa ra tín hiệu nào cho thấy Ấn Độ có thể tránh được đòn thuế.
Khi được hỏi về việc liệu mức thuế mới có được áp dụng đúng kế hoạch hay không, Cố vấn thương mại Nhà Trắng Peter Navarro trả lời ngắn gọn: “Đúng vậy.”
Động thái này diễn ra sau năm vòng đàm phán thất bại, trong đó phía Ấn Độ từng bày tỏ hy vọng Washington sẽ chấp thuận mức trần 15% – tương tự mức áp dụng cho Nhật Bản, Hàn Quốc và Liên minh châu Âu.
Quan chức hai bên cho rằng sự sai lệch trong tính toán chính trị và tín hiệu ngoại giao đã khiến tiến trình đàm phán đổ vỡ. Năm 2024, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa song phương đạt 129 tỷ USD, trong đó Mỹ thâm hụt 45,8 tỷ USD, theo số liệu của Cục Thống kê Mỹ.
Xuất khẩu Ấn Độ mất lợi thế cạnh tranh
Các hiệp hội xuất khẩu ước tính mức thuế mới sẽ ảnh hưởng tới gần 55% trong tổng số 87 tỷ USD kim ngạch hàng hóa Ấn Độ xuất sang Mỹ, đồng thời tạo lợi thế cho các đối thủ như Việt Nam, Bangladesh và Trung Quốc.
“Động thái này sẽ gây xáo trộn nghiêm trọng hoạt động xuất khẩu của Ấn Độ sang thị trường lớn nhất,” ông S.C. Ralhan – Chủ tịch Liên đoàn các Tổ chức Xuất khẩu Ấn Độ – nhận định, nhấn mạnh rằng khoảng 55% hàng xuất khẩu như dệt may, hóa chất, da thuộc sẽ chịu bất lợi về giá 30–35% so với đối thủ.
Ông kêu gọi chính phủ áp dụng lệnh hoãn trả nợ ngân hàng trong vòng một năm cho các doanh nghiệp bị ảnh hưởng, đồng thời mở rộng tín dụng giá rẻ và nới lỏng điều kiện vay.
Giáo sư kinh tế Rajeswari Sengupta thuộc Viện Nghiên cứu Phát triển Indira Gandhi (Mumbai) cho rằng việc để đồng rupee giảm giá “là một cách hỗ trợ gián tiếp cho các nhà xuất khẩu” nhằm khôi phục lợi thế cạnh tranh.
Nếu mức thuế này duy trì lâu dài, Ấn Độ có thể mất sức hút trong vai trò trung tâm sản xuất thay thế Trung Quốc đối với các mặt hàng như điện thoại thông minh và thiết bị điện tử.
Quan hệ song phương bị thử thách
Căng thẳng thương mại làm dấy lên câu hỏi về tương lai quan hệ Mỹ – Ấn, dù hai nước vẫn được xem là đối tác an ninh quan trọng cùng chia sẻ mối lo ngại về Trung Quốc.
Tuy vậy, hôm thứ Ba, Bộ Ngoại giao Mỹ và Bộ Ngoại giao Ấn Độ đồng loạt ra tuyên bố cho biết quan chức cấp cao hai bên đã họp trực tuyến một ngày trước đó, bày tỏ “mong muốn tiếp tục tăng cường chiều sâu và phạm vi quan hệ song phương.”
Cả hai cũng tái khẳng định cam kết đối với Bộ Tứ (Quad) – liên minh an ninh gồm Mỹ, Ấn Độ, Úc và Nhật Bản.
