Ngày 25 tháng 8 (Reuters) – Tân Tổng thống Hàn Quốc, Lee Jae Myung, sẽ đối diện một bước ngoặt quan trọng hôm thứ Hai khi ông có cuộc gặp thượng đỉnh đầu tiên với Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump tại Washington, trong bối cảnh liên minh đã kéo dài hàng thập niên giữa hai nước đang chịu sức ép từ những biến động địa chính trị nhanh chóng.
Cuộc gặp mang ý nghĩa đặc biệt đối với ông Lee, người vừa nhậm chức vào tháng Sáu sau cuộc bầu cử đột xuất, diễn ra sau khi người tiền nhiệm bảo thủ của ông – vốn được Washington ca ngợi vì lập trường cứng rắn với Triều Tiên – bị phế truất vì âm mưu áp đặt thiết quân luật.
Kinh tế Hàn Quốc phụ thuộc nặng nề vào Hoa Kỳ, Washington bảo đảm an ninh cho Seoul bằng lực lượng quân sự và năng lực răn đe hạt nhân. Ông Lee kỳ vọng sẽ tìm được một lối đi cân bằng: hợp tác với Mỹ nhưng không đối đầu với Trung Quốc – đối tác thương mại hàng đầu của Hàn Quốc.
Trump từ lâu đã chỉ trích Hàn Quốc, gọi nước này là một “cỗ máy kiếm tiền” lợi dụng sự bảo vệ quân sự của Hoa Kỳ. Do đó, mục tiêu của ông Lee là tạo được ấn tượng tốt, xây dựng quan hệ cá nhân với Trump, và trên hết là tránh những bất ngờ khó lường – theo các nhà phân tích.
“Đối với ông Lee, một hội nghị thượng đỉnh không có tin tức gì đặc biệt cũng đã là kết quả tốt,” Victor Cha thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế nhận định.
Tuy nhiên, ông Cha cảnh báo rằng nội dung chuẩn bị cho Trump có thể khác xa so với những gì Tổng thống Mỹ thực sự muốn bàn đến.
Dưới sức ép lớn từ chính quyền Trump, các nhà đàm phán Hàn Quốc hồi tháng trước đã đạt được một thỏa thuận vào phút chót nhằm tránh các mức thuế khắc nghiệt nhất, song vẫn phải tiếp tục thảo luận về hàng tỷ đô la đầu tư đã cam kết. Quan chức Hàn Quốc cho biết họ hy vọng các chi tiết về thương mại sẽ được để lại cho các cuộc họp cấp chuyên viên.
Ông Kim Yong-beom, cố vấn chính sách hàng đầu của Lee, nói: “Có rất nhiều chủ đề quan trọng trong lĩnh vực an ninh. Quan điểm của chúng tôi là các vấn đề thương mại đã được chốt lại trong lần trước. Chúng tôi hy vọng các kế hoạch thực thi cụ thể sẽ không được đưa vào hội nghị, hoặc nếu có thì cũng chỉ bàn đơn giản.”
Cuối tuần qua, nhiều quan chức cấp cao, trong đó có Ngoại trưởng Hàn Quốc, đã vội vã tới Washington để hoàn thiện các chi tiết cuối cùng.
Ông Lee, đến Washington vào Chủ nhật, dự kiến sẽ nhấn mạnh những khoản đầu tư của Hàn Quốc khi thăm một xưởng đóng tàu tại Philadelphia do Tập đoàn Hanwha sở hữu, ngay sau hội nghị. Việc hợp tác giúp vực dậy ngành đóng tàu đang gặp khó khăn của Mỹ là một phần trong thỏa thuận thuế quan rộng lớn giữa hai nước.
Trump được dự đoán sẽ gây sức ép buộc Hàn Quốc tăng thêm chi tiêu quốc phòng, có thể lên tới hàng tỷ đô la nhằm duy trì 28.500 binh sĩ Mỹ đang đồn trú tại Hàn Quốc.
Ông Wi Sung-lac, cố vấn an ninh hàng đầu của Lee, cho biết Seoul đang đàm phán với Washington về việc tăng chi tiêu quốc phòng, dựa theo mục tiêu chi tiêu mới của NATO, đồng thời cũng cân nhắc kế hoạch mua vũ khí Mỹ.
Theo bà Duyeon Kim thuộc Trung tâm An ninh Hoa Kỳ Mới, để tránh những chia rẽ công khai, hai nhà lãnh đạo nên tập trung vào việc tái khẳng định các nguyên tắc liên minh lâu dài và thống nhất mở rộng hợp tác trên nhiều lĩnh vực. Bà lưu ý rằng những vấn đề nhạy cảm như khả năng cắt giảm quân số Mỹ tại Hàn Quốc hay việc mở rộng phạm vi hoạt động của họ nên để các quan chức cấp thấp hơn xử lý.
Trong khi đó, hãng Yonhap dẫn lời ông Lee cho biết Seoul khó có thể chấp nhận yêu cầu của Mỹ về việc áp dụng “tính linh hoạt” trong việc sử dụng lực lượng Mỹ hiện đang đóng tại Hàn Quốc.
Trump và Lee nhiều khả năng cũng sẽ bàn về nỗ lực thuyết phục Triều Tiên đóng băng, tiến tới từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân. Cả hai lãnh đạo đều ủng hộ việc đối thoại với Bình Nhưỡng, và ông Lee đã kêu gọi một lộ trình từng bước để giải trừ hạt nhân. Tuy nhiên, Triều Tiên đến nay vẫn bác bỏ mọi đề nghị, khẳng định sẽ không bao giờ từ bỏ kho vũ khí hạt nhân. Nhà lãnh đạo Kim Jong Un cuối tuần qua còn trực tiếp giám sát vụ thử hệ thống phòng không mới.
Trước chuyến thăm Washington, ông Lee đã đến Tokyo hôm thứ Bảy để gặp Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba, nhấn mạnh tầm quan trọng của hợp tác ba bên Hàn – Mỹ – Nhật. Hai bên cũng trao đổi về quan hệ với Washington và các vấn đề thuế quan của Mỹ. Theo ông Wi Sung-lac, những chia sẻ từ phía Nhật Bản là nguồn thông tin hữu ích cho Seoul trước cuộc gặp Trump – lần đầu tiên của ông Lee trên cương vị tổng thống.
