WASHINGTON (AP) — Tổng thống Donald Trump hôm thứ Sáu tuyên bố chính phủ Hoa Kỳ đã đảm bảo được 10% cổ phần của công ty tiên phong đang gặp khó khăn tại Thung lũng Silicon là Intel trong một thỏa thuận được hoàn tất chỉ vài tuần sau khi ông mô tả CEO của công ty là một nhà lãnh đạo mâu thuẫn không phù hợp với công việc.
“Hoa Kỳ hiện sở hữu và kiểm soát hoàn toàn 10% INTEL, một công ty Mỹ vĩ đại có tương lai thậm chí còn đáng kinh ngạc hơn”, Trump viết trong một bài đăng.
Chính phủ Hoa Kỳ sẽ nhận được cổ phần thông qua việc chuyển đổi 11,1 tỷ đô la tiền quỹ và các khoản cam kết đã phát hành trước đó. Tổng cộng, chính phủ sẽ nhận được 433,3 triệu cổ phiếu không có quyền biểu quyết với giá 20,47 đô la một cổ phiếu — thấp hơn giá đóng cửa phiên giao dịch hôm thứ Sáu là 24,80 đô la. Mức chênh lệch này đồng nghĩa với việc chính phủ Hoa Kỳ đã lãi 1,9 tỷ đô la, trên giấy tờ.
Diễn biến đáng chú ý này khiến chính phủ Hoa Kỳ trở thành một trong những cổ đông lớn nhất của Intel vào thời điểm công ty có trụ sở tại Santa Clara, California này đang trong quá trình sa thải hơn 20.000 công nhân như một phần trong nỗ lực mới nhất nhằm phục hồi sau nhiều năm sai lầm dưới thời nhiều CEO.
CEO hiện tại của Intel, Lip-Bu Tan, chỉ mới nhậm chức được hơn năm tháng, và đầu tháng này, có vẻ như ông đã rơi vào tình thế bấp bênh sau khi một số nhà lập pháp nêu lên lo ngại về an ninh quốc gia liên quan đến các khoản đầu tư trước đây của ông vào các công ty Trung Quốc khi ông còn là một nhà đầu tư mạo hiểm. Trump đã nắm bắt những lo ngại đó trong một
bài đăng ngày 7 tháng 8 yêu cầu Tan từ chức.
Nhưng Trump đã lùi bước sau khi Tan, người gốc Malaysia, tuyên bố lòng trung thành với Hoa Kỳ trong một bức thư công khai gửi cho các nhân viên của Intel và đến Nhà Trắng để gặp tổng thống, dẫn đến một thỏa thuận mà hiện tại khiến chính phủ Hoa Kỳ đặt cược rằng công ty đang trên đà phục hồi sau khi thua lỗ hơn 22 tỷ đô la kể từ cuối năm 2023. Trump ca ngợi Tan là CEO “rất được kính trọng” trong bài đăng hôm thứ Sáu của mình.
Trong một tuyên bố, ông Tan hoan nghênh Trump vì đã “thúc đẩy các khoản đầu tư mang tính lịch sử vào một ngành công nghiệp quan trọng” và quyết tâm đền đáp niềm tin của ông dành cho Intel. “Chúng tôi biết ơn sự tin tưởng mà Tổng thống và Chính quyền đã dành cho Intel, và chúng tôi mong muốn được hợp tác để thúc đẩy vị thế dẫn đầu về công nghệ và sản xuất của Hoa Kỳ”, ông Tan nói.
Giá cổ phiếu hiện tại của Intel chỉ nhỉnh hơn một chút so với thời điểm Tan được bổ nhiệm vào tháng 3, và thấp hơn 60% so với mức đỉnh điểm khoảng 75 đô la đạt được 25 năm trước, khi chip của hãng vẫn đang thống trị thị trường máy tính cá nhân, trước khi bị ảnh hưởng bởi sự chuyển dịch sang điện thoại thông minh vài năm sau đó. Giá trị thị trường của công ty hiện ở mức khoảng 108 tỷ đô la – chỉ bằng một phần nhỏ so với ông trùm chip hiện tại, Nvidia, với mức định giá 4,3 nghìn tỷ đô la.
Lợi ích này chủ yếu đến từ các khoản tài trợ của chính phủ Hoa Kỳ dành cho Intel thông qua Đạo luật CHIPS và Khoa học được khởi xướng dưới thời chính quyền Tổng thống Joe Biden như một cách để thúc đẩy sản xuất chip máy tính trong nước nhiều hơn nhằm giảm sự phụ thuộc vào các nhà máy ở nước ngoài.
Nhưng chính quyền Trump, vốn thường xuyên chỉ trích các chính sách của chính quyền Biden, coi CHIP là một sự cho đi không cần thiết và hiện đang hy vọng kiếm được lợi nhuận từ khoản tài trợ đã cam kết cho Intel.
“Chúng tôi nghĩ rằng nước Mỹ nên được hưởng lợi từ thỏa thuận này”, Bộ trưởng Thương mại Hoa Kỳ Howard Lutnick phát biểu đầu tuần này. “Rõ ràng đây là một động thái đúng đắn.”
Khoảng 7,8 tỷ đô la đã được cam kết tài trợ cho Intel theo chương trình ưu đãi này, nhưng cho đến nay mới chỉ có 2,2 tỷ đô la được tài trợ. 3,2 tỷ đô la đầu tư khác của chính phủ đang được tài trợ thông qua một chương trình khác có tên là “Secure Enclave”.
Mặc dù chính phủ Hoa Kỳ không thể bỏ phiếu bằng cổ phiếu của mình và sẽ không có ghế trong hội đồng quản trị của Intel, những người chỉ trích thỏa thuận này coi đây là sự giao thoa đáng lo ngại giữa khu vực công và tư nhân, có thể gây tổn hại cho ngành công nghệ theo nhiều cách.
Ví dụ, nhiều công ty công nghệ có thể cảm thấy áp lực phải mua chip có khả năng kém chất lượng từ Intel để lấy lòng Trump vào thời điểm ông đang tiến hành một cuộc chiến thương mại có nguy cơ ảnh hưởng đến sản phẩm của họ theo một kịch bản tiềm ẩn được Scott Lincicome, phó chủ tịch kinh tế chung của Viện Cato, trích dẫn.
Lincicome đăng bài vào thứ sáu: “Nhìn chung, đây là một động thái khủng khiếp sẽ gây ra tác hại thực sự cho các công ty Hoa Kỳ, giới lãnh đạo công nghệ Hoa Kỳ và nền kinh tế Hoa Kỳ nói chung”.
Cổ phần 10% cũng có thể làm gia tăng áp lực mà Tan đang phải đối mặt, đặc biệt nếu Trump bắt đầu chú ý đến giá cổ phiếu của Intel trong khi vẫn thích ăn mừng những thành công trong kinh doanh trước đây của mình.
Nancy Tengler, CEO của công ty quản lý tài sản Laffer Tengler Investments, là một trong những nhà đầu tư đã từ bỏ Intel nhiều năm trước vì mọi thách thức mà Intel phải đối mặt.
Tengler cho biết: “Tôi không thấy lợi ích cho người nộp thuế Hoa Kỳ, và tôi cũng không thấy lợi ích cho ngành công nghiệp chip”, đồng thời nêu lên lo ngại về việc Trump can thiệp vào hoạt động kinh doanh của Intel.
Tengler cho biết: “Tôi không quan tâm bạn là một doanh nhân giỏi đến đâu, hãy giao nó cho khu vực tư nhân và để những người như tôi trở thành người phê bình và để chính phủ giải quyết công việc của chính phủ”.
Mặc dù hiếm, nhưng việc chính phủ Hoa Kỳ trở thành cổ đông lớn của một công ty lớn không phải là chưa từng có. Một trong những trường hợp đáng chú ý nhất xảy ra trong cuộc Đại suy thoái năm 2008, khi chính phủ bơm gần 50 tỷ đô la vào General Motors để đổi lấy khoảng 60% cổ phần của hãng sản xuất ô tô này vào thời điểm hãng đang bên bờ vực phá sản. Chính phủ đã phải chịu khoản lỗ khoảng 10 tỷ đô la sau khi bán cổ phần của mình tại GM.
Việc chính phủ Hoa Kỳ nắm giữ cổ phần tại Intel trùng khớp với nỗ lực của Trump nhằm đưa hoạt động sản xuất về Mỹ, vốn là trọng tâm của cuộc chiến thương mại mà ông đang phát động trên toàn thế giới. Bằng cách giảm bớt sự phụ thuộc của Hoa Kỳ vào chip sản xuất ở nước ngoài, tổng thống tin rằng Hoa Kỳ sẽ có vị thế tốt hơn để duy trì vị thế dẫn đầu về công nghệ so với Trung Quốc trong cuộc đua phát triển trí tuệ nhân tạo.
Ngay cả trước khi mua được 10% cổ phần của Intel, Trump đã tận dụng quyền lực của mình để lập trình lại hoạt động của các công ty chip máy tính lớn. Chính quyền đang yêu cầu Nvidia và Advanced Micro Devices, hai công ty sản xuất chip đang thúc đẩy cơn sốt AI, phải trả 15% hoa hồng cho doanh số bán chip của họ tại Trung Quốc để đổi lấy giấy phép xuất khẩu.
Ny (Theo AP)
