Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio hôm thứ Năm cho biết với các đối tác châu Âu rằng Hoa Kỳ sẽ tham gia vào các cam kết an ninh hậu chiến cho Ukraine, song chính quyền Trump tin rằng châu Âu phải đóng vai trò chủ đạo, theo một nhà ngoại giao châu Âu am hiểu nội dung cuộc gọi.
Trong cuộc trao đổi với các cố vấn an ninh quốc gia châu Âu, Rubio – đồng thời là Quyền Cố vấn An ninh Quốc gia của Tổng thống Donald Trump – không đưa ra chi tiết cụ thể về những bảo đảm an ninh mà Mỹ có thể cam kết. Tuy nhiên, cuộc gọi này, được một quan chức chính quyền xác nhận đã diễn ra, được đánh giá là mang lại động lực quan trọng trong bối cảnh châu Âu đang kỳ vọng Washington tiếp tục gắn kết, đặc biệt khi Trump thúc đẩy hòa đàm giữa Ukraine và Nga.
Mỹ đã phát tín hiệu sẵn sàng đóng vai trò hạn chế trong việc cung cấp bảo đảm an ninh nếu đạt được thỏa thuận hòa bình với Moscow. Theo các nguồn tin, điều này có thể bao gồm khả năng phi công Mỹ thực hiện các sứ mệnh yểm trợ trên không. Trump đã loại trừ khả năng triển khai bộ binh Mỹ tại Ukraine, song Mỹ và các đồng minh vẫn đang cân nhắc nhiều lựa chọn khác.
Một nhà ngoại giao châu Âu cho biết, các đối tác bên kia Đại Tây Dương muốn Mỹ tiếp tục cung cấp tình báo quân sự và năng lực giám sát. Vấn đề này cũng được nêu trực tiếp với Trump hôm thứ Hai, khi nhiều lãnh đạo châu Âu tới Tòa Bạch Ốc. Trump tỏ ra cởi mở nhưng chưa đưa ra cam kết rõ ràng. Cuộc gọi hôm thứ Năm có sự tham gia của các cố vấn an ninh từ NATO, Liên minh châu Âu, Pháp, Anh, Phần Lan, Ý và Đức.
Hôm thứ Tư, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, Tướng Dan Caine, cùng Tư lệnh Bộ Chỉ huy châu Âu kiêm Tư lệnh Tối cao NATO Alexus Grynkewich đã họp với lãnh đạo quốc phòng nhiều nước châu Âu. Trước đó, tại Tòa Bạch Ốc, Trump đã gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và nhiều đồng minh chủ chốt. Trong cuộc gặp, Trump nhấn mạnh Mỹ sẽ tham gia bảo đảm an ninh, nhưng châu Âu phải là “tuyến phòng thủ đầu tiên.”
Một quan chức tham dự cho biết tuyên bố này của Mỹ đã “thay đổi hoàn toàn cục diện” đối với quá trình hoạch định an ninh cho Ukraine. Trước đó, các thành viên của “Liên minh Tự nguyện” đã thảo luận, nhưng thiếu sự rõ ràng từ Washington khiến tiến trình bị giới hạn. Dẫu vậy, các đồng minh cũng thừa nhận rằng, bất chấp sự tham gia của Mỹ, trách nhiệm tự thân đối với an ninh châu Âu vẫn thuộc về chính họ.
Trong buổi họp báo hôm thứ Tư, Zelensky cho biết Kyiv kỳ vọng trong vòng hai tuần tới sẽ có khung cam kết cụ thể từ các đồng minh. Ông cho hay 30 quốc gia đã bày tỏ sẵn sàng hỗ trợ, nhưng không phải tất cả đều là viện trợ quân sự – một số chỉ cam kết hỗ trợ tài chính hoặc áp đặt trừng phạt lên Nga nếu xảy ra tái xung đột. “Chúng tôi chưa biết có bao nhiêu nước sẵn sàng đưa bộ binh đến Ukraine,” Zelensky nói. “Một số có thể đưa bộ binh, số khác cung cấp phòng không, hoặc tiến hành tuần tra trên không trong một khoảng thời gian.”
Zelensky nhấn mạnh, việc Trump khẳng định Mỹ sẽ tham gia đã trấn an nhiều nước, kể cả Thổ Nhĩ Kỳ, vốn nay cam kết hỗ trợ an ninh trên Biển Đen.
Anh, Pháp và Đức trong tuyên bố chung hôm thứ Tư cho biết họ sẵn sàng đóng vai trò tích cực, kể cả triển khai một “lực lượng bảo đảm” sau khi chiến sự chấm dứt. Bộ trưởng Quốc phòng Anh John Healey khẳng định London sẵn sàng đưa quân sang Ukraine.
Trong khi đó, phía Nga bác bỏ mọi kế hoạch bảo đảm an ninh không có sự tham gia và quyền phủ quyết của họ. Ngoại trưởng Sergey Lavrov khẳng định: “Moscow sẽ không chấp nhận một cơ chế bảo đảm tập thể được thương lượng mà không có Nga. Thảo luận vấn đề an ninh mà không có Liên bang Nga là ảo tưởng, là con đường cụt.” Ông cũng nhấn mạnh Trung Quốc cần có mặt trong bất kỳ thỏa thuận nào.
Nguồn CNN
