17 tháng 8 (Reuters) – Các tiếp viên hàng không của Air Canada (AC.TO) hôm Chủ nhật đã thẳng thừng từ chối lệnh trở lại làm việc của hội đồng lao động do chính phủ hậu thuẫn, buộc hãng hàng không này phải hoãn khởi động lại hoạt động và để hàng nghìn hành khách rơi vào tình cảnh bấp bênh.
Nghiệp đoàn Nhân viên Công cộng Canada (CUPE) – đại diện cho 10.000 tiếp viên của Air Canada – tuyên bố các thành viên sẽ tiếp tục đình công, coi lệnh này là “vi hiến” và “chỉ nhằm bảo vệ lợi nhuận của hãng hàng không.” Thay vào đó, nghiệp đoàn kêu gọi Air Canada – hãng hàng không lớn nhất nước – quay lại bàn đàm phán để “đạt được một thỏa thuận công bằng.”
Trong phản ứng, Air Canada cho biết sẽ lùi kế hoạch khôi phục hoạt động từ Chủ nhật sang tối thứ Hai.
Tại sân bay quốc tế Toronto Pearson, nhiều hành khách chiều Chủ nhật hoang mang và thất vọng, ngồi chờ la liệt trong các phòng chờ, không biết chuyến bay của mình có cất cánh hay không. “Chúng tôi phải tự xoay xở, không có lựa chọn hay sự hỗ trợ nào từ Air Canada vào lúc này,” Elizabeth Fourney, đến từ Vancouver, chia sẻ. Francesca Tondini, 50 tuổi, từ Ý, cho biết chuyến bay về nước của bà bị hủy liên tiếp trong hai ngày. Khi bà hỏi, hãng chỉ trả lời: “Có thể mai, có thể thứ Ba, có thể thứ Sáu, cũng có thể thứ Bảy – họ không biết!”
Cuộc đình công bắt đầu sáng sớm thứ Bảy sau nhiều tháng thương lượng bế tắc. Trước đó, Air Canada đã hủy phần lớn trong tổng số 700 chuyến bay mỗi ngày, khiến hơn 100.000 hành khách buộc phải tìm phương án thay thế.
Chỉ vài giờ sau khi cuộc đình công nổ ra, Hội đồng Quan hệ Lao động Canada (CIRB) đã ra lệnh trọng tài bắt buộc theo yêu cầu của Bộ trưởng Lao động Patty Hajdu. Bộ luật Lao động Canada cho phép chính phủ yêu cầu CIRB đưa ra quyết định như vậy nhằm bảo vệ nền kinh tế.
Chính phủ vào cuộc
Air Canada kêu gọi chính phủ hành động, trong khi CUPE phản đối, cho rằng trọng tài bắt buộc chỉ làm giảm áp lực đàm phán đối với hãng hàng không. “Nếu thách thức quyết định của hội đồng, đồng nghĩa với việc vi phạm luật,” giáo sư Rafael Gomez, Đại học Toronto, nhận định.
Việc một nghiệp đoàn phớt lờ lệnh trở lại làm việc là cực kỳ hiếm. Năm 1978, công nhân bưu điện Canada từng làm điều này và lãnh đạo công đoàn đã bị phạt tù vì khinh thường Quốc hội.
Theo giáo sư Michael Lynk, Đại học Western (Ontario), chính phủ có thể đưa vụ việc ra tòa để buộc thi hành lệnh và yêu cầu xử phạt khinh thường nếu công đoàn không nhượng bộ. “Lãnh đạo nghiệp đoàn có thể đối diện nguy cơ bị phạt tiền, thậm chí tù giam, như 45 năm trước,” ông nói.
Chính phủ thiểu số của đảng Tự do cũng có thể tìm cách thông qua luật buộc trở lại làm việc, nhưng điều đó cần sự ủng hộ của phe đối lập và Quốc hội – vốn đang nghỉ đến 15/9.
Phát ngôn viên Jennifer Kozelj của Bộ trưởng Hajdu cho biết: “CIRB là một cơ quan tài phán độc lập. Xin hãy liên hệ trực tiếp với họ.” Hội đồng chưa phản hồi báo chí.
Trước đó, chính phủ của cựu Thủ tướng Justin Trudeau từng can thiệp để ngăn chặn các cuộc đình công đường sắt và cảng biển. Dự kiến CUPE sẽ đệ đơn kiện quyết định lần này.
Điều khoản 107 trong Bộ luật Lao động – cho phép chính phủ buộc CIRB áp đặt trọng tài – là một công cụ mới và gây tranh cãi. Các nghiệp đoàn cho rằng quy định này thiên vị giới chủ và tước đi quyền thương lượng tập thể.
Vấn đề gây bất đồng lớn nhất hiện nay là yêu cầu của nghiệp đoàn về trả lương cho khoảng thời gian tiếp viên làm việc trên mặt đất giữa các chuyến bay và khi hỗ trợ hành khách lên máy bay. Hiện tại, họ hầu như chỉ được trả lương khi máy bay đang di chuyển.
