Ngày 15 tháng 8 (Reuters) – Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump cho biết gần ba giờ đàm phán trực tiếp với Tổng thống Nga Vladimir Putin hôm thứ Sáu đã không mang lại một thỏa thuận tạm dừng cuộc chiến của Moscow ở Ukraine, dù ông gọi cuộc gặp là “rất hiệu quả.”
Trong phát biểu ngắn trước báo giới, hai nhà lãnh đạo cho biết đã đạt tiến triển ở một số vấn đề không được tiết lộ, nhưng không đưa ra chi tiết và cũng không nhận câu hỏi.
“Có rất nhiều điểm mà chúng tôi đồng ý. Tôi cho rằng có một vài vấn đề lớn chúng tôi vẫn chưa hoàn toàn đạt được, nhưng đã có những bước tiến,” ông Trump nói, đứng trước phông nền với dòng chữ “Pursuing Peace” (Theo đuổi Hòa bình). “Chưa có thỏa thuận thì chưa thể gọi là thỏa thuận,” ông nhấn mạnh.
Hiện chưa rõ các cuộc đàm phán có tạo ra bước đi thực chất nào hướng tới một lệnh ngừng bắn trong cuộc xung đột đẫm máu nhất châu Âu trong 80 năm qua hay không – mục tiêu mà ông Trump đặt ra ngay từ đầu.
Trong phát biểu ngắn, ông Putin bày tỏ kỳ vọng Ukraine và các đồng minh châu Âu sẽ đón nhận kết quả đàm phán Mỹ – Nga một cách tích cực và không tìm cách “làm gián đoạn tiến triển đang hình thành.”
“Tôi hy vọng những thỏa thuận hôm nay sẽ trở thành điểm khởi đầu, không chỉ để giải quyết vấn đề Ukraine, mà còn khởi động việc khôi phục quan hệ thực dụng, mang tính xây dựng giữa Nga và Hoa Kỳ,” ông Putin nói.
Kyiv chưa đưa ra phản ứng ngay lập tức.
Kết thúc không mấy kịch tính của hội nghị thượng đỉnh được theo dõi sát sao này trái ngược với sự trang trọng lúc khai mạc. Khi ông Putin đặt chân tới căn cứ không quân ở Alaska, một tấm thảm đỏ đã trải sẵn; ông Trump nồng nhiệt chào đón trong khi máy bay quân sự Mỹ bay qua.
Với ông Putin, hội nghị – lần đầu tiên giữa ông và một tổng thống Mỹ kể từ khi Nga mở chiến dịch xâm lược toàn diện Ukraine năm 2022 – đã là một thắng lợi ngoại giao, bất kể kết quả ra sao. Ông có thể coi đây là bằng chứng cho thấy nỗ lực cô lập Nga của phương Tây đang tan rã, và Moscow đang giành lại vị thế tại bàn cờ ngoại giao quốc tế.
Ông Trump hy vọng một thỏa thuận ngừng bắn trong cuộc chiến kéo dài 3 năm rưỡi mà ông Putin khởi xướng sẽ mang lại hòa bình cho khu vực, đồng thời củng cố hình ảnh ông như một “kiến trúc sư hòa bình” xứng đáng với giải Nobel Hòa bình.
Ông Putin đang bị Tòa án Hình sự Quốc tế truy nã với cáo buộc phạm tội ác chiến tranh khi trục xuất hàng trăm trẻ em từ Ukraine. Nga phủ nhận cáo buộc này và bác bỏ lệnh truy nã của ICC là vô giá trị. Cả Nga và Mỹ đều không phải thành viên của tòa.
Moscow và Kyiv đều phủ nhận tấn công dân thường, nhưng hàng nghìn dân thường – phần lớn là người Ukraine – đã thiệt mạng, và chiến tranh đã khiến hơn một triệu người thương vong ở cả hai phía.
Chưa có lệnh ngừng bắn
Hai nhà lãnh đạo cùng các cố vấn đối ngoại hàng đầu hội đàm tại một phòng họp ở căn cứ không quân Anchorage, đánh dấu lần gặp đầu tiên kể từ năm 2019. Mục tiêu công khai của ông Trump là đạt thỏa thuận chấm dứt giao tranh và cam kết của ông Putin sẽ nhanh chóng gặp Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy để đàm phán kết thúc chiến tranh.
Ông Zelenskiy, không được mời dự hội nghị, cùng các đồng minh châu Âu lo ngại ông Trump có thể “bán đứng” Ukraine bằng cách đóng băng xung đột và ngầm công nhận quyền kiểm soát của Nga với 1/5 lãnh thổ Ukraine. Trước lo ngại này, ông Trump trấn an rằng quyết định về bất kỳ nhượng bộ lãnh thổ nào là quyền của Ukraine.
“Tôi không đến đây để đàm phán thay cho Ukraine, tôi đến để đưa họ ngồi vào bàn,” ông nói. “Tôi muốn thấy lệnh ngừng bắn nhanh chóng… Tôi sẽ không hài lòng nếu điều đó không xảy ra hôm nay… Tôi muốn chấm dứt đổ máu.”
Ông Zelenskiy đã loại trừ khả năng chính thức nhượng lại lãnh thổ cho Moscow và cũng đang tìm kiếm một bảo đảm an ninh được Hoa Kỳ hậu thuẫn. Ông Trump cho biết sẽ gọi cho Zelenskiy và các lãnh đạo NATO để cập nhật kết quả đàm phán.
Tham gia cuộc gặp còn có Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio; Đặc phái viên của Trump tại Nga Steve Witkoff; trợ lý đối ngoại Nga Yury Ushakov; và Ngoại trưởng Sergei Lavrov.
Ông Trump – từng tuyên bố sẽ chấm dứt chiến tranh Ukraine trong 24 giờ – thừa nhận hôm thứ Năm rằng nhiệm vụ này khó khăn hơn ông tưởng. Ông nói nếu cuộc gặp với Putin diễn ra suôn sẻ, việc nhanh chóng sắp xếp một hội nghị ba bên với ông Zelenskiy sẽ quan trọng hơn cả cuộc gặp lần này.
Ông Zelenskiy cho biết hội nghị hôm thứ Sáu nên mở đường cho “một nền hòa bình công bằng” và đàm phán ba bên có sự tham gia của ông, nhưng lưu ý rằng Nga vẫn đang tiến hành chiến tranh. Cùng ngày, một tên lửa đạn đạo Nga tấn công tỉnh Dnipropetrovsk của Ukraine, khiến một người thiệt mạng và một người bị thương.
“Đã đến lúc chấm dứt chiến tranh, và những bước đi cần thiết phải được Nga thực hiện. Chúng tôi trông đợi vào nước Mỹ,” ông Zelenskiy viết trên Telegram.
